ABD Anayasası'nın 25. Ek Maddesi yeniden gündemde

ABD'de 3 Kasım'daki seçimlerin sonuçlarının tescili için 6 Ocak'ta yapılan Kongre oturumu esnasında, Donald Trump yanlılarının Kongreyi basmasının yankısı hala sürüyor. 

Kongre baskını bağlamında en çok gündeme gelen konulardan biri de Başkan Yardımcısı Mike Pence'in, Anayasa'nın 25. Ek Maddesi'ni devreye sokması yönünde yapılan çağrılar oldu.

Son olarak, Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, dün gece Demokratlara gönderdiği mektubunda, Pence'in bu maddeyi uygulaması için bugün bir çağrıda bulunacaklarını belirtti.

Pelosi, Pence'in 24 saat içinde adım atmaması halinde azil sürecini başlatacaklarını vurguladı.

Anayasanın 25. Ek Maddesi nedir?
ABD Anayasası'nın 25. Ek Maddesi, bir ABD başkanının görevini yerine getiremeyeceğine kanaat getirilmesi durumunda, başkanın görevden alınarak yerine başkan yardımcısının geçici olarak görevi devralmasını içeriyor.

Maddenin uygulanması için ise Pence'in başkanı görevden alma kararına kabine üyelerinin salt çoğunluğunun destek vermesi gerekiyor.

Pence'in böyle bir adım atması durumunda ise Trump'ın Kongreye bir mektup göndererek karara itiraz etme hakkı bulunuyor. Pence ve kabine üyelerinin ise bu kararı savunmaları için 4 gün süresi bulunuyor.

4 günlük sürenin sonunda Kongre bir oylama yapıyor ve her iki kanatın 3'te 2'sinin desteğini alması durumunda Trump görevden alınabiliyor.

Bu da karara 67 Senatör ve 290 Temsilciler Meclisi üyesinin destek vermesi gerektiği anlamına geliyor.

Ayrıca, kabine yerine Kongre de başkanın görevini yapıp yapamayacağını değerlendirmek üzere kendi bünyesinde bir ekip de kurabiliyor ancak Amerikan medyasına yansıyan haberlerde, Pence'in bu yönde bir adım atmayı düşünmediği bildiriliyor.

25. Ek Madde nasıl ortaya çıktı?
ABD Anayasası'na, başkanın ölmesi ya da görevini yapamayacak hale gelmesi durumunda, görevi başkan yardımcısının devralmasına ilişkin prosedürleri belirleyen bir madde koyma ihtiyacı John Kennedy'in suikasta kurban gitmesinin ardından ortaya çıktı.

Aslında 1950'lerde başkanlık yapan Dwight Eisenhower'ın görevi başındayken ciddi bir kalp krizi geçirmesi sonrası hükümet krizi çıkmış ancak anayasada bunu belirleyen bir madde bulunmadığından ani bir kararla o dönem başkan yardımcısı olan Richard Nixon göreve getirilmişti.

22 Kasım 1963'teki Kennedy suikastinin ardından ise usuller net bir şekilde belirlendi ve Anayasa'ya 25. Ek Maddesi yazılmıştı.

6 Haziran 1965'te Kongreye sunulan 25. Ek Madde, 10 Şubat 1967'de onaylandı ve yasalaştı.