Afganistan barışa bir adım daha yaklaşıyor

Afganistan'da yaklaşık 40 yıllık savaşı sona erdirmek için ABD ile Taliban arasında süren barış görüşmelerinin sonuna gelindi.

ABD temsilcisi Zalmay Halilzad ile Taliban yetkilileri arasında 11 kez gerçekleşen barış görüşmeleri sonucu her iki tarafın da tutukluları serbest bırakması, Taliban'ın şiddeti azaltması ve Afgan diyaloğunun başlaması konularında uzlaşma sağlandı.

Uzlaşma metninde, ABD birliklerinin Afganistan'dan kademeli olarak çekilmesi konusu da yer alıyor ancak çekilme tarihine ilişkin henüz bilgi paylaşılmadı.

Taliban ile ABD arasındaki anlaşmanın, bu ayın sonunda Katar'ın başkenti Doha'da Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Birliği ve Afganistan'ın komşu ülkelerinden temsilcilerin katılımıyla imzalanması bekleniyor.

Afgan hükümetinin ateşkes ısrarına rağmen Taliban, bunun yerine şiddetin 7 günlüğüne azaltılmasını kabul etti.

Sürecin işleme şekli
ABD-Taliban arasındaki barış anlaşması sonucu Taliban, 22 Şubat'tan itibaren 7 gün süreyle şiddeti azaltacak. Militanlar ülke genelindeki saldırılarının sayısını önemli ölçüde düşürecek. Afgan hükümetine göre, şiddetin önemli ölçüde azaltılması da ateşkes anlamına geliyor.

ABD-Taliban arasında barış anlaşması imzalanmasının ardından ABD ve Afgan hükümetinin ellerindeki 5 bin Taliban üyesini, Taliban'ın da rehin tuttuğu 1000 kişiyi serbest bırakması bekleniyor.

Afganistan'daki taraflar arasındaki Afgan diyaloğu görüşmelerinin ise mahkumlarla ilgili sürecin tamamlanmasının ardından başlayacağı belirtiliyor.

Afgan hükümeti de Taliban da Afgan diyaloğunun nerede yapılacağı konusunda henüz bir karara varmış değil.

Afganistan'ın iç sorunları ve karşılıklı taleplerin konuşulacağı Afgan diyaloğu süresince ABD ara buluculuk görevini üstlenecek.

Afgan hükümeti hazırlıklara başladı
Afgan siyasetçileri ile hükümet arasında barış anlaşması konusunda henüz fikir birliği bulunmamasına rağmen Cumhurbaşkanı Eşref Gani, barış için hazırlıklarına başladı.

Cumhurbaşkanı Gani, başkent Kabil'de ülke genelindeki kolordu komutanları ve valilerle Afgan diyaloğunun başlaması için istişare toplantısı gerçekleştirdi.

Toplantıda konuşan Gani, Afganistan'da şiddet tamamen sona ermesini, istikrarın açıkça anlaşılabilir ve gözle görülebilir olmasını istediklerini söyledi.

Taliban ile Afgan diyaloğunu yürütecek heyeti Afgan hükümetinin belirleyeceğini ifade eden Gani, heyetin, görüşmede Afgan halkının temel haklarını savunacağını ve son kararı da hükümetin vereceğini belirtti.

Gani, müzakere heyetinin kapsayıcı bir şekilde oluşturulacağını kaydetti.

Cumhurbaşkanı Gani, Taliban ile anlaşma sonucu yabancı güçlerin ülkeden çekilmesinin hiçbir olumsuz etki oluşturmayacağını sözlerine ekledi.

Siyasilerden fikir ayrılığı
Cumhurbaşkanı Gani'nin barış için çalışmaları sürerken bazı siyasetçiler hükümete tepkili.

Hizb-i İslami Partisi lideri Gülbeddin Hikmetyar, hükümeti barış konusunda kendi başına hareket etmekle suçluyor.

Afgan diyaloğunu yürütecek heyetin tüm kesimleri temsil edecek şekilde kurulması gerektiğini dile getiren Hikmetyar, tüm yetkinin sadece hükümette olmaması, heyetin de barış konusunda karar verme yetkisinin bulunması gerektiğini vurguladı.

Hikmetyar, Afgan diyaloğu konusunda henüz Afgan hükümetiyle siyasiler arasında fikir birliğinin bulunmadığının altını çizdi.

Öte yandan Afganistan İcra Kurulu Başkanı Abdullah Abdullah ve eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai de Afgan diyaloğunu yürütecek heyetin kapsayıcı ve yetkili olması gerektiğini açıkladı.

Trump barış müzakerelerini iptal etmişti
ABD Başkanı Donald Trump, ABD ile Taliban arasında Aralık 2018'den bu yana devam eden barış müzakerelerini, 5 Eylül 2019'da Afganistan'daki ABD askerlerine düzenlenen ve Taliban'ın üstlendiği bombalı saldırı üzerine iptal etmişti.

ABD ile görüşmelerin askıya alınmasının ardından Taliban, barış görüşmelerini sürdürmek için çözüm yolunu Rusya'da aramış ve başkent Moskova'ya heyet göndermişti.

Haftalarca belirsiz şekilde kalan barış görüşmeleri, Taliban'ın elinde rehin tuttuğu iki ABD vatandaşını serbest bırakmasıyla yeniden başlamıştı.

Barış görüşmeleri süreci
Cumhurbaşkanı Eşref Gani yönetimindeki hükümet için büyük tehdit unsuru olan Taliban örgütü, ülkenin birçok bölgesinde hakimiyetini koruyor. 

Afgan hükümeti Taliban ile barış görüşmelerine başlamak için defalarca girişimde bulunmuş ve bu amaçla Barış Konseyi kurmuştu.

Afganistan'ın eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai döneminde, Haziran 2013'te, hükümet ile Taliban arasındaki temasların Katar'ın başkenti Doha'da yapılması planlanıyordu. Ancak Taliban'ın müzakerelerin yürütüleceği ofise "Afganistan İslam Emirliği" yazan tabela ve sözde bayrağını asması üzerine Afgan hükümeti görüşmelerden çekilmişti. Ofis, bir ay geçtikten sonra kapanmış ve barış müzakereleri de askıya alınmıştı.