Arizona'da iki küçük uçak havada çarpıştı, biri yere çakılarak alev aldı, iki kişi hayatını kaybetti. ABD’deki havalimanlarının çoğunda hava trafik kontrol kulesi bulunmuyor. Kazanın ardından, kule eksikliğinin uçuş güvenliğini nasıl etkilediği tartışma konusu oldu.
ABD’nin Arizona eyaletinde bulunan Marana Bölgesel Havalimanı’nda geçen hafta yaşanan uçak kazası, hava trafik kontrol kulelerinin yetersizliği konusunu gündeme getirdi. İki küçük uçağın havada çarpıştığı kazada bir uçak yere çakılarak alev aldı, iki kişi hayatını kaybetti. Diğer uçak ise güvenli bir iniş yapmayı başardı.
ABD genelinde 5 bin 100 kamuya açık havalimanı bulunuyor. Ancak bunların sadece %10’unda hava trafiğini yönlendiren kuleler mevcut. Geriye kalan havalimanlarında pilotlar, telsiz aracılığıyla birbirleriyle iletişim kurarak iniş ve kalkışlarını koordine ediyor.
Arizona’da yaşanan kazada da benzer bir durum vardı. Bir uçak, “touch-and-go” adı verilen, iniş yapıp hemen tekrar havalanma manevrası yaparken, diğer uçak iniş için alçalmıştı. Çarpışma anında telsiz konuşmalarında “Mayday! Mayday! Bize çarptı!” çığlıkları duyuldu.
Kaza sonrası bazı uzmanlar, bölgede bir kontrol kulesi olsaydı olayın önlenip önlenemeyeceğini tartışıyor. Ancak havacılık güvenliği uzmanları, kule bulunmayan havalimanlarının da güvenli olduğunu belirtiyor. Bu tür havalimanlarında pilotlar, telsiz aracılığıyla haberleşiyor ve görerek kaçınma yöntemiyle uçuşlarını sürdürüyor.
Uzmanlardan Mike Ginter, bu yöntemi otomobil kullanmaya benzeterek, “Market alışverişine giderken polis merkezine haber vermeniz gerekmez. Aynı şekilde pilotlar da uçuş kurallarına uyarak iniş ve kalkış yapar,” ifadelerini kullandı.
ABD’de hava trafik güvenliğiyle ilgili düzenlemeler, 1956’da yaşanan büyük bir felaketin ardından başladı. O yıl, Grand Canyon üzerinde iki yolcu uçağının çarpışması sonucu 128 kişi hayatını kaybetti. Bu olayın ardından 1958’de Federal Havacılık Ajansı (FAA) kuruldu ve hava trafik kontrol sistemleri modernize edilmeye başlandı.
ABD’deki birçok havalimanı, hava trafik kontrol kulelerinin modernize edilmesi veya yeni kuleler inşa edilmesi için FAA’den fon alabiliyor. Ülkedeki yaklaşık 180 havalimanı, bu finansman programına dahil edilmiş durumda. Ancak yeni kule yapımı süreci oldukça uzun ve karmaşık.
Marana Bölgesel Havalimanı için de 2019 yılında kule yapımı projesi kabul edilmişti, ancak pandemi nedeniyle süreç sekteye uğradı. Yetkililer, projenin tamamlanmasının 2029’u bulacağını açıkladı.