BM raporunda Suudi Arabistan ve BAE'ye büyük şok

Birleşmiş Milletlerin (BM), kurduğu Yemen heyetinin Başkanı Kamel Jendoubi, hükûmet, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden uluslararası suç işlediğinden şüphe duyulan kişilerin "gizli bir listesini" derlediklerini ve listeyi BM'ye teslim ettiklerini açıkladı. Raporda çok ciddi suçlamalara dair makul gerekçeler olduğu vurgulanıyor.

Jendoubi, heyetin bugün Yemen'de hükûmet ve koalisyon güçlerine mensup kişilerin savaş suçları işlediğine dair açıklanan raporunun ardından, BM Cenevre Ofisi'nde heyet üyesi Charles Garraway ile basın toplantısı düzenledi. İç savaşın hüküm sürdüğü ülkede savaş suçları işlendiğini vurgulayan Jendoubi, "Yemen hükûmeti, Suudi Arabistan ve BAE'nin de içinde yer aldığı koalisyonun mensupları orantısız şekilde ve savaş suçları oluşturabilecek saldırılar düzenlediler veya yürüttüler. Bu kişilerin ayrıca kötü muamele, işkence, insan onuruna yönelik saldırılar, tecavüz ve 15 yaşın altındaki çocukları çatışmalarda kullanmak gibi savaş suçları oluşturabilecek eylemler gerçekleştirmiş olmaları muhtemeldir." değerlendirmesinde bulundu.

"GİZLİ LİSTE HÜSEYİN'E TESLİM EDİLDİ"

BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin girişimiyle geçen aralık ayında Yemen'deki insan hakları ihlallerini izlemek ve raporlamak üzere "tanınmış uluslararası ve bölgesel uzmanlardan" oluşan 3 kişilik heyetin başkanı Jendoubi, Yemen'de "uluslararası suçları" işlediğinden şüphelenilen kişilerin "gizli bir listesini" derlediklerini ve bu listeyi bugün BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeyd Raad el Hüseyin'e teslim ettiklerini aktardı. Jendoubi, savaş suçlarına bulaşan kişilerin sayısı ve kimler olduğuna dair ipucu vermedi. 

Uzmanlar heyetinin ulaştığı bulguların Yemen'de çatışan tarafların insan hakları ihlalleri ve uluslararası suçlar işlemeye devam ettiğini gösterdiğini vurgulayan Jendoubi, şöyle konuştu: "Uzmanlar heyetinin Yemen hükûmeti, BAE ve Suudi Arabistan'ın insan hakları ihlallerinden sorumlu olduğuna dair gerekçeleri var. Uzmanlar heyetinin ayrıca fiili güçlerin hakim oldukları bölgelerde insan hakları ihlalleri yaptığına inanması için gerekçeleri var."

"ACİL ATEŞKES ÇAĞRISINDA BULUNUYORUZ"

Jendoubi, Yemen'de çatışan tarafların uluslararası insan hakları hukukunu ihlal ettiğini ve savaş suçu da işleyen tüm sorumluların ülke içinde de uluslararası mahkemelerde de hesap vermesi gerektiğinin altını çizdi. Yemen'de sivillerin en büyük bedeli ödediğini ifade eden Jendoubi, savaşın en acı çekenlerinin kadınlar ve çocuklar olduğunu, belgeledikleri cinsel istismar vakalarının korkunç boyutlarda olduğunu belirtti. Jendoubi, Yemen'deki tüm çatışmaların derhal durdurulması ve sivillerin korunması çağrısında bulunarak "Çatışan tüm tarafları gerekli tüm önlemleri almaya davet ediyoruz ve acil ateşkes çağrısında bulunuyoruz." şeklinde konuştu.

"RAPOR SİYASİ DEĞİL"

Yemen hükûmeti, Suudi Arabistan ve BAE'den bazı kişilerin savaş suçu işlediğine ilişkin raporun siyasi olmadığının altını çizen Jendoubi, "Metodoloji kullanarak raporu hazırladık. Biz kimsenin safında değiliz." dedi. Tunus'taki insan hakları faaliyetlerinden dolayı 17 yıl sürgünde yaşayan Kamel Jendoubi, raporu hazırlama sürecinde heyetlerinin, çalışmalarda bulunmak üzere Yemen'in birçok bölgesi, Suudi Arabistan ve Cibuti'ye 14 kez ziyaret gerçekleştirdiğini kaydetti. Heyet üyesi İngiliz Charles Garraway, raporu, savaş kurbanları ve tanıkları, gözaltı merkezlerine yaptıkları ziyaretler, uzaktan görüşmeler, uydu görüntüleri ve fotoğraflara dayandırarak hazırladıklarını söyledi.

SUUDİ ARABİSTAN VE BAE'YE BÜYÜK ŞOK

Heyetin bugün açıkladığı rapora göre, Suudi Arabistan ve BAE'nin tecavüz, işkence, ortadan kaybolma ve yaşam hakkından mahrum etme gibi savaş suçları işlemiş olabileceğine dair makul gerekçeler olduğu vurgulanmıştı. BM raporunda, Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin hava saldırılarının doğrudan sivil kayıplara yol açtığı vurgulanarak "Hava saldırılarında yerleşim alanları, pazar yerleri, cenazeler, düğünler, gözaltı merkezleri, sivillere ait tekneler ve hatta sağlık kuruluşları vuruldu." ifadesine yer verilmişti.

Raporda ayrıca Yemen hükûmeti ile koalisyondan Suudi Arabistan ve BAE güçlerinin bazı mensuplarının uluslararası suçlardan yargılanması gerektiğine vurgu yapılarak bu kişilerin "ayrım", "orantı" ve "önlem" ilkelerini ihlal etmek suretiyle Yemen'de savaş suçu işlediğine dair makul gerekçeler olduğu bildirilmişti. BM kuruluşlarının verilerine göre Mart 2015'ten 23 Ağustos 2018'e kadar ülkedeki iç savaşta 6 bin 660 sivilin öldüğü, 10 bin 563'ünün yaralandığı aktarılan raporda, gerçek sayının çok daha yüksek olabileceğine işaret edilmişti.

Uzun süredir siyasi istikrarsızlığın sürdüğü Yemen'de, meşru yönetime darbe yapan Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor. Yemen yaklaşık 3 yıldır, Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçlerinin desteklediği hükûmet güçleri ile Husiler arasındaki şiddetli çatışmalara sahne oluyor.