Soğuk Savaş döneminin ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger, 100 yaşında hayatını kaybetti

Amerikan tarihinin en tartışmalı politikacılarından biri olan, modern ABD dış politikasını şekillendiren isim olarak kabul edilen eski Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı ve ABD Dışişleri Bakanı​ Henry Kissinger, 100 yaşında hayatını kaybetti.

Kissinger'in kişisel internet sitesinden yapılan açıklamada, eski Bakan'ın 100 yaşında Connecticut eyaletindeki evinde, yaşamını yitirdiği duyuruldu.

Nazi Almanya'sından kaçan Yahudi bir ailenin çocuğu olan Kissinger, Richard Nixon ve 38'inci ABD Başkanı Gerald Ford dönemlerini kapsayan 1973-1977 yılları arasında dışişleri bakanı, 1969-1975 yılları arasında ise ulusal güvenlik danışmanı olarak görev yaptı.

Kissinger, Türkiye'nin 1974'deki Kıbrıs Harekatı sırasında ABD Dışişleri Bakanı'ydı.

NAZİ ALMANYASI'NDAN KAÇTI

1923 Almanya doğumlu Kissinger, ailesiyle birlikte Nazi Almanyası'ndan kaçarak 1938'de ABD'ye yerleşmişti. 20 yaşında ABD vatandaşı olan Kissinger, 3 yıl ABD ordusunda görev yaptıktan sonra ordunun istihbarat servisinde çalışmıştı. Doktorasını da yaptıktan sonra Harvard Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler dersleri verdi.

1969 yılında dönemin ABD Başkanı Richard Nixon, Kissinger'ı Ulusal Güvenlik Danışmanı olarak atadı. Bu pozisyon, ABD dış politikasını belirlemede onun eline büyük bir güç verdi.

Daha sonra Dışişleri Bakanlığı görevine getirilen Kissinger, Çin ile diplomatik ilişkileri yürüttü, 1973 Arap-İsrail Savaşı'nı (Yom Kippur) bitiren müzakerelere ve Vietnam Savaşı'nı sonlandıran Paris Barış Anlaşması'na yardım etti.

İŞGALLERDEKİ ROLÜYLE ELEŞTİRİLERİN HEDEFİNE OTURDU

Dünya siyasetini şekillendiren tartışmalı kararlarıyla bilinen Kissinger, özellikle Kamboçya'nın bombalanması ve 1970'te Vietnam'ın güneyinin işgal edilmesindeki rolü nedeniyle ülke içinde ve dünya çapında yaygın bir şekilde kınandı.

Kamboçya'ya atılanların çoğunun savaş sona erdikten onlarca yıl sonra dahi sivilleri öldürmeye ve sakat bırakmaya devam eden misket bombaları olması, Kissinger'ı hayatı boyunca eleştirilerin hedefinde tutmaya devam etti.

Kissinger'a kariyeri boyunca insan hakları konusunda eleştiriler gelmeye devam etti. Dünyanın Soğuk Savaş​'ta olduğu bu dönemde Kissinger, Sovyetler Birliği ile rekabeti insan haklarının önüne koymakla ve Şili'deki Augusto Pinochet rejimi gibi, dünyadaki baskıcı rejimleri desteklemekle eleştirildi.

Kissinger 1977'de ABD hükümetindeki görevlerinden ayrılsa da, toplumsal ve siyasi konularda önde gelen yorumculardan olmayı sürdürdü. Kurduğu Kissinger Associates adlı danışmanlık şirketi, ABD yönetimleriyle yakın çalıştı.

Kissinger ayrıca birçok şirketin yönetim kurulunda görev aldı ve 22 kitap yazdı.

TARTIŞMALI NOBEL ÖDÜLÜ

Ünlü diplomat, uzun kariyer dönemi boyunca Joe Biden'ın da aralarında bulunduğu çok sayıda başkana danışmanlık yaptı, Vietnam Savaşı'nın sona ermesine yönelik müzakereleri sağladığı için de 1973'te Nobel Barış Ödülü'nü kazandı. Ancak bu ödül en tartışmalı ödüller arasında yer aldı.

Kissinger ödüle, Kuzey Vietnamlı lider Le Duc Tho ile birlikte layık görülmüştü. Ancak Vietnamlı lider ödülü reddederken, Nobel Ödül Komitesi'nden iki kişi de Kissinger'a ödül verilmesini protesto etmek için istifa etti.

ABD basınından New York Times ise ödüle Nobel Savaş Ödülü adını verdi.

"ABD'NİN ÇIKARLARI İÇİN ÖNEMLİ BİR KAYIP"

Mayıs 2023'te 100 yaşına giren Kissinger, doğum günü öncesinde CBS'e verdiği röportajda dış politikasını "suç" olarak görenlere yönelik, "Bu onların cehaletinin bir yansıması, bu şekilde düşünülmedi" demişti.

Kissinger'ın ölümünün ardından eski ABD Başkanlarından George W Bush, ABD'nin dış ilişkilerde en güvenilir ve en bağımlı ismini kaybettiğini söyledi.

Kissinger'ın eski özel asistanı ve ABD'nin eski Çin Büyükelçisi Winston Lord ise Kissinger'ın ölümünü "Amerika ulusal çıkarları için çok önemli bir şahsiyeti kaybetti" diyerek duyurdu.