Feltman, 'En tehlikeli inanç cinayetlerin cezasız kalması'

Temaslarda bulunmak üzere Türkiye'ye gelen Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin siyasi işlerden sorumlu yardımcısı Jeffrey Feltman, AA muhabirinin sorularını cevapladı. Orta Afrika Cumhuriyeti'nde (OAC) yaşanan gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulunan Feltman, ülkede günden güne büyüyen bir felakete şahit olduklarını söyledi. "Suriye'de ortaya çıkması 3 yıl alan şeyler OAC'de haftalar içinde yaşanıyor" diyen Feltman, ülkenin coğrafi olarak çok geniş olması sebebiyle cinayetlerin durdurulması için çok güçlü bir uluslararası ve bölgesel çabaya ihtiyaç duyduğunun altını çizdi. "Sokaklarda soğuk kanlı cinayetlerin işlendiğini" belirten Feltman, sivilleri koruması ve siyasi sürecin ileriye taşınmasına imkan tanıması gerektiğinin altını çizdi.
OAC'deki durumu "saatli bomba"ya benzeten Feltman, olayların şu anda gerçekleştiğini ancak gösterilen uluslararası tepkinin etnik soykırımın gerisinde kaldığını söyledi. Feltman, kısa vadede nasıl bir somut çözüm ortaya konulabileceği yönündeki soruya ise "Tek çözüm OAC'deki Avrupalı askeri birliğin kısa sürede artırılması"  şeklinde cevap verdi. Feltman, bölgeye askeri desteğin ulaşmasını hızlandırmak ve sivillerin korunması yönündeki askeri yeterliliği artırmak için BM Genel Sekreteri'nin temaslarda bulunduğunu da sözlerine ekledi. OAC'deki insani durumla ilgili de fonlarının yetersiz olduğuna dikkati çeken Feltman, gelen yardımların ihtiyacın üçte birinden daha az olduğunu belirterek, yerlerinden edilmiş insanlara yardım edebilmek için  acilen desteğe duyduklarını söyledi. Ülke'den teselli edici haberlerin de geldiğine değinen Feltman, Devlet Başkanı  Catherine Samba-Panza'nın sorumluların cezasız kalmayacağını yönündeki açıklamalarını hatırlattı. OAC'deki insan hakları ihlallerini incelemek için komisyon kurulduğunu belirten Feltman, "OAC'de kök salacak en tehlikeli inancın cinayetlerin cezasız kalması" olacağını söyledi. Feltman, Devlet Başkanı  Samba-Panza'yı bazı suçluları mahkeme önüne getirerek örnek oluşturması yönünde teşvik ettiklerini dile getirdi. Suriye'nin Humus kentinde kuşatma altındaki bölgelerdeki insanların tahliyesi ve bölgeye yardım malzemelerinin ulaştırılmasıyla ilgili de konuşan Feltman, insanların Humus'u terk etmek konusunda serbest olmaları gerektiğini söyledi. "Kendilerini esir gibi hissetmemeliler" diyen Feltman, yardımların sadece Humus'ta değil tüm Suriye'de ihtiyaç duyulan yerlere ulaştırılması gerektiğini, bunun da temel ahlaki değerlerin ve insani kuralların gereği olduğuna işaret etti ve tartışma konusu dahi yapılmaması gerektiğini vurguladı. "Eğer insanlar Humus'u terk etmek istiyorlarsa serbestçe ve güven içinde terk edebilmeliler, terk ederken de korunmalılar" diye konuşan Feltman,  geride kalanlara da yardım ulaştırılması gerektiğini söyledi. Feltman, Humus'a yardım girmesinin önemli olduğunu ancak bundan daha da önemlisinin Suriye genelindeki halkın yardıma muhtaç olduğu gerçeği olduğunu söyledi.
Humus'ta insani yardım ekibine ateş açılmasıyla ilgili de saldırının ateşkesi ihlal ettiği değerlendirmesinde bulunan Feltman, "Görünüşe göre insani yardım çalışanları da hedefteydi ama çabalarını sürdürdüler. İhtiyaç sahiplerinin tahliye edilmesi için çalışmaya devam ettiler. Vazgeçmediler. İnanıyorum ki önemli mesaj da BM ve onun insani yardım ortaklarının Humus'taki insani durumun iyileşmesi için çalışmaya devam etmeleriydi" şeklinde konuştu. Humus'tan tahliye edilmeleri sırasında gözaltına alınan yetişkin ve çocuk yaklaşık 200 erkeğin durumuyla alakalı soruya karşılık, olayın detaylarını, ateşkese dair müzakere yöntemlerini ve kuşatma altındaki bölgelere nasıl yardım iletileceğiyle ilgili detayları tam olarak bilmediğini belirten Feltman, şunları söyledi:
"BM olarak tutukluların serbest bırakılması için çağrıda bulunuyoruz. İnanıyoruz ki genel olarak yönetim, bazı durumlarda da muhalifler, gözaltına alınanlarla ilgili sorunları gözden geçirmeliler. Güvenlik tehlikesi arz etmeyen ve suç işlemeyen mümkün olduğunca çok insanın serbest bırakılması için çaba göstermeliler." Suriye'de bilinenden çok daha fazla insanın tutuklu bulunduğuna da işaret eden Feltman, konunun Cenevre-2'de de ele alındığını ve taraflar arasında gözaltındaki insanların serbest bırakması konusunda güven artıcı adımların atılmasının konuşulduğunu hatırlattı.
Suriyeli sığınmacılar konusuna da değinen Feltman, 9 milyon Suriyelinin muhtaç durumda olduğunu bunlardan 2,5 milyonunun ulaşılması zor yerlerde, çeyrek milyonunun da kuşatılmış bölgelerde bulunduklarını hatırlatarak, "BM bu insanlara ulaşmakta elinden gelenin en iyisini yapıyor" dedi. Türkiye'nin şu an 700 binin üzerinde sığınmacıya ev sahipliği yaptığını değinen Felman, BM'nin, Türkiye'nin sığınmacılara karşı ortaya koyduğu cömertliğe yetişmekte zorlandığını ifade etti. Türk hükümetine ve türk halkına minnettar olduklarını dile getiren Feltman, Suriye'de devam eden felaketi sona erdirmek konusunda siyasi bir çözüme ihtiyaç olduğunu, bu konuda Türkiye'nin oynadığı rolün çözüme ulaşmakta etkili olacağını dile getirdi. Suriye'deki insan hakları ihlalleri ve insanlığa karşı işlenen suçlarına ilişkin olarak da bir komisyon kurulduğunu belirten Feltman, bu komisyonun insan hakları ihlallerini belgelemek için gayretle çalıştığını söyledi. Bu belgelerin gelecekle yapılacak yargılamalar için malzeme oluşturduğunun altını çizen Feltman, Suriye'de önceliğin vahşetin bir an önce durması ondan sonra yaşananların sorumluluğu konusuna eğilmek olduğunu söyledi. Feltman, "21. yüzyılda açlıktan ölen, işkenceye uğrayan insanların olması oldukça ürkütücü ve bu da sistemli bir şekilde yürüyor. Bunlar, her iki taraf tarafından da işleniyor ama doğası gereği bu vahşetten ağırlıklı olarak hükümet sorumlu tutuluyor" diye konuştu. Feltman, Türk yetkililerle yaptığı temaslarında siyasi çözüm için güçlü bir destek gözlemlediğini bunu da Genel Sekreter Ban'a ileteceğini ifade etti.