İran'dan ABD'ye CIA darbesiyle ilgili 71 sene sonra dava: İlk duruşma görüldü

İran​, 1953 yılında İngilizlerin kontrolü altındaki petrolü millileştiren Başbakan Muhammed Musaddık'ın devrilmesiyle son bulan darbedeki rolü sebebiyle ABD​'ye karşı dava açtı. 71 yıl sonra gelen davanın ilk duruşması görüldü. Davaya çok sayıda vatandaş ve gazeteci katıldı. Musaddık'ın torunu Mahmud Musaddık da davaya katılanlar arasındaydı. 

Duruşmanın başında mahkeme hakimi Mecid Hüseyinzade yaptığı konuşmasında, ülke genelinde 20'den fazla eyaletten yaklaşık 402 bin İran vatandaşının ABD hükümeti ve 6 Amerikalı yetkiliye karşı açılan davaya müdahil olduğunu söyledi.

''ABD, İRAN'A KARŞI İÇ VE DIŞ AJANLARINI KULLANDI''

Daha sonra davacıların avukatlarından Şami Akdem kürsüye çıkarak, şunları söyledi:

"İstihbarat belgeleri ve mevcut belgeler, CIA​'nın, İngiliz istihbarat servisleriyle işbirliği içinde, 19 Ağustos 1953'te İran'ın meşru hükümetine karşı iç ve dış ajanları kullanarak kapsamlı bir darbe planladığını gösteriyor. ABD'nin bu darbedeki temel amacı İngiltere'nin İran'daki nüfuzunu kendi lehine çevirmekti."

''ABD TAZMİNAT ÖDEMELİ''

İranlı avukat, darbe sonucunda İranlıların uğradığı zararın tazmin edilmesi için davanın açıldığını, ABD'nin manevi ve cezai taminat ödemesi gerektiğini söyledi.

Daha sonra duruşmada hazır bulunan Mahmud Musaddık, yaşlılığını gerekçe göstererek sözlerini ifade edemeyeceği hazırladığı yazılı metni kendisi adına oğlu Gulamali Musaddık tarafından okunmasını istedi.

Oğlu tarafından okunan metinde Musaddık, dedesinin petrolü millileştirme mücadelesine yakından tanık olduğunu dile getirdi.

Musaddık, mahkemeden meşru İran hükümetini ortadan kaldırma ve ülkenin kaynaklarının yağmalanmasının yol açtığı büyük kayıplar nedeniyle ABD aleyhinde maddi, manevi ve cezai tazminata hükmetmesini istedi.

Duruşmaya ilerleyen günlerde devam edileceği belirtildi.

İRAN'DA 71 YIL ÖNCE NE OLMUŞTU?

İran petrolünün millileştirilmesi hareketine önderlik eden Başbakan Muhammed Musaddık, 19 Ağustos 1953'te ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından düzenlenen ve "Ajax operasyonu" olarak tarihe geçen darbeyle devrilmişti.

Daha sonra CIA'nın 2013'te gizliliğini kaldırdığı devlet arşivlerinde, bu darbede ABD ve İngiltere'nin rolüne dair kanıtlar ilk kez kamuoyuna açıklandı. Belgelerin birinde "Askeri darbe, ABD dış siyasetinin bir parçası olarak CIA'nın yönetiminde gerçekleştirildi." ifadeleri yer almıştı.