Lübnan'daki çağrı cihazı saldırıları hakkında bilinmesi gerekenler! Planlaması en az 2 yıl 

Gazze'ye 7 Ekim 2023'ten bu yana dehşet saçan ve katliam zincirleriyle büyük bir soykırım harekatı yürüten İsrail, savaşı daha geniş bir coğrafyaya yayma hedefinde büyük bir adım attı. Lübnan'ı kısmen de Suriye'yi hedef alan saldırıda eşi benzeri görülmemiş bir yönteme başvuran İsrail, Hizbullah üyelerinin kullandığı çağrı cihazlarına önceden monte edilmiş patlayıcıları uzaktan patlatarak toplamda en az 32 kişiyi öldürürken binlerce insanı da yaraladı.

ARTIK HER EVDE BİR SAVAŞ SİLAHI MI VAR?

Sözde Hizbullah militanlarını hedef alan saldırı sonrası Lübnan'dan gelen görüntüler, İsrail'in yüzlerce masum sivile zarar verdiği kitlesel bir saldırı ve insanlık suçu olarak kayda geçti. Bu saldırılar bir yandan da  özellikle bu tür bombalamaların çok sayıda sivili öldürmesi veya yaralamasından sonra, potansiyel olarak iletişim cihazlarının silah olarak kullanılması yönündeki endişeleri derinleştirdi.

NEER YAŞANDI?

Salı günü, yüzlerce Hizbullah üyesinin kullandığı çağrı cihazları Lübnan'ın bazı bölgelerinde ve Suriye'de neredeyse aynı anda patladı. Saldırıda 2'si çocuk en az 12 kişi öldü ve binlerce kişi daha yaralandı.

Kimliğinin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir Amerikalı yetkili, İsrail'in ABD'ye operasyon hakkında bilgi verdiğini söyledi - çağrı cihazlarında saklanan küçük miktarda patlayıcılar patlatıldı. Lübnan hükümeti ve İran destekli Hizbullah da ölümcül patlamalardan İsrail'i sorumlu tuttu. Düşman hatlarının gerisinde uzun bir sofistike operasyon geçmişi olan İsrail ordusu ise yorum yapmayı reddetti.

Ancak şoke edici saldırı bununla sınırlı kalmadı. Ölümcül patlamalardan bir gün sonra, Beyrut'ta ve Lübnan'ın bazı bölgelerinde daha fazla patlama meydana geldi. Olay yerindeki gazetecilere göre, bunlar arasında salı günkü patlamalarda hayatını kaybeden 3 Hizbullah üyesi ve bir çocuğun cenaze töreninde duyulan birkaç patlama da vardı. Sağlık Bakanlığı, bu ikinci saldırıda en az 20 kişinin öldüğünü, 450 kişinin de yaralandığını bildirdi.

GALLANT'TAN ORDUYA ÜSTÜ KAPALI ÖVGÜ

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, elektronik cihazların patlamasından bahsetmedi ancak İsrail ordusunun ve güvenlik teşkilatının çalışmalarını övdü ve "Savaşta yeni bir aşamaya başlıyoruz" dedi.

GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİ DE PATLADI

Lübnan'ın resmi haber ajansı ayrıca, Beyrut'un çeşitli bölgelerinde ve güney Lübnan'da evlerde güneş enerjisi sistemlerinin patladığını ve en az bir kızın yaralandığını bildirdi.

Çarşamba günkü saldırının ayrıntıları henüz ortaya çıkarken, ikinci patlama dalgası Salı günkü çağrı cihazı bombalamalarının hâlâ etkisinde olan bir ülkeyi hedef aldı. Bu saldırı Hizbullah'ı hedef alan karmaşık bir İsrail operasyonu gibi görünüyordu ancak üyelerin çağrı cihazlarının bulunduğu her yerde patlamalar meydana geldiğinden, evler, arabalar, marketler ve kafeler de dahil olmak üzere çok sayıda sivil can kaybı da bildirildi.

HİZBULLAH NEDEN ÇAĞRI CİHAZI KULLANIYOR?

Hizbullah yıllardır iletişim kurmanın bir yolu olarak çağrı cihazlarını kullanıyor. Ve daha yakın zamanda, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah, grubun üyelerini cep telefonu taşımamaları konusunda uyardı ve İsrail'in grubun hareketlerini izlemek için bunları kullanabileceğini söyledi.

Çağrı cihazları ayrıca cep telefonlarından farklı bir kablosuz ağda çalışır ve bu da onları acil durumlarda genellikle daha dayanıklı hale getirir. Ve Hizbullah için çağrı cihazları, Lübnan'daki cep telefonu ağlarındaKİ yoğun İsrail elektronik gözetiminden kaçınmanın bir yoluydu.  Nitekim çağrı cihazlarının teknolojisi daha basit ve yakalanan iletişimler için daha düşük riskler taşıyor.

HİZBULLAH CİHAZLARI 6 AY ÖNCE ALMIŞ

Hizbullah üyeleri ve saldırıdan sağ kurtulanlarla görüşmeler yapan siyasi risk analisti Elijah J. Magnier, Salı günkü patlamalarda kullanılan yeni marka çağrı cihazlarının 6 aydan uzun bir süre önce tedarik edildiğini söyledi. Ancakt cihazların Lübnan'a nasıl ulaştıklarına dair bir bilgi yok.

Tayvanlı şirket Gold Apollo, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, AR-924 çağrı cihazı modelinde kendi markasının kullanımına izin verdiğini ancak çağrı cihazlarını Budapeşte, Macaristan merkezli BAC Consulting KFT adlı bir şirketin ürettiğini ve sattığını söyledi.

Tayvan Ekonomi Bakanlığı, Gold Apollo çağrı cihazlarının Lübnan'a doğrudan ihracatına dair hiçbir kaydının olmadığını söyledi. Macaristan hükümet sözcüsü ise çağrı cihazlarının Macaristan'da da hiç bulunmadığını ve BAC'nin yalnızca aracı olarak hareket ettiğini belirtti.

PATLAYAN TELSİZLERİ KİM ÜRETTİ?

Çarşamba günü patlayan cihazların kökenleri hakkında da spekülasyonlar ortaya çıktı. Japon telsiz üreticisi Icom'un ABD yan kuruluşundaki bir satış yöneticisi, Associated Press'e, Lübnan'daki patlayan radyo cihazlarının taklit ürün gibi göründüğünü ve Icom tarafından üretilmediğini söyledi. Icom'un amatör telsiz bölümünün kıdemli satış müdürü Ray Novak da, "Size bunların bizim ürünlerimiz olmadığını garanti edebilirim" dedi.

Novak, Icom'un V-82 modelini yirmi yıldan uzun bir süre önce tanıttığını ve uzun zamandır üretiminin durdurulduğunu söyledi. Amatör radyo operatörleri ve kasırgaları veya hortumları takip eden kişiler de dahil olmak üzere sosyal veya acil durum iletişimlerinde kullanılmak üzere tasarlandığını söyledi.

KÜÇÜK MİKTARLARDA PATLAYICI YERLEŞTİRİLMİŞ

Associated Press'e konuşan uzmanlar, salı günkü patlamaların büyük ihtimalle tedarik zincirindeki müdahalenin sonucu olduğunu söyledi. Hizbullah'a teslim edilmeden önce çağrı cihazlarına çok küçük patlayıcı cihazlar yerleştirilmiş olabileceğini ve ardından hepsinin aynı anda, muhtemelen bir radyo sinyaliyle uzaktan tetiklenmiş olabileceğini belirtti.

OLAĞAN ŞÜPHELİ MOSSAD

Eski bir İngiliz Ordusu subayı ve patlayıcı mühimmat imha uzmanı olan Sean Moorhouse, bunun bir devlet aktörünün dahil olduğunu gösterdiğini söyledi. İsrail'in dış istihbarat teşkilatı Mossad'ın böyle bir saldırıyı gerçekleştirecek kaynaklara sahip en belirgin şüpheli olduğunu ekledi. İsrail'in geçmişte benzer operasyonlar gerçekleştirme konusunda uzun bir geçmişi var.

"SALDIRILARIN DEVAMI GELEBİLİR"

Çarşamba günkü patlamaların ayrıntıları hala belirsiz. Ancak daha fazla elektronik cihazın patladığına dair raporlar, Lübnan'ın tedarik zincirine tuzak benzeri müdahalenin daha da fazla sızdığını gösteriyor olabilir. Ayrıca, hileli cihazları kimin elinde tuttuğuna dair belirsizliğin olmasıyla ilgili endişeleri de derinleştiriyor.

EN AZ İKİ YIL ÖNCE PLANLANDI

Uzmanlar saldırının karmaşıklığının, faillerin uzun zamandır istihbarat topladığını gösterdiğini belirtti. New York Üniversitesi Mesleki Çalışmalar Okulu'ndaki Küresel İşler Merkezi'nde yardımcı öğretim görevlisi olan Nicholas Reese, Bu kalibrede bir saldırı, çağrı cihazları satılmadan önce fiziksel erişim elde etmek için gereken ilişkilerin kurulmasını; cihazlara yerleştirilecek teknolojinin geliştirilmesini; ve hedeflerin çağrı cihazlarını taşıdığını doğrulayabilecek kaynakların geliştirilmesini gerektirir" dedi. Bu kalibrede bir saldırı planlamasının 2 yıl kadar süre gerektirdiğini ifade etti.