Meclis'in İsveç kararı sonrası gözler ABD kongresinde: Süreç nasıl işleyecek?

İsveç​'in NATO​ üyeliğine ilişkin teklifin Türkiye​ Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dış İlişkiler Komisyondan geçmesi ABD​ ile yaşanan F-16​ krizine olumlu yansıdı. ABD Dışişleri Bakanlığı, Başkan Joe Biden'ın Türkiye'ye F-16 satışına olan açık desteğinin sürdüğünü bildirdi.

"NATO'NUN OPERASYON KABİLİYETİNİ GELİŞTİRECEKTİR"

AA muhabirinin sorusuna yanıt veren Bakanlık, Türkiye'nin İsveç'in NATO üyeliğine ilişkin attığı son adımı büyük memnuniyetle karşıladığını kaydetti. Bakanlık açıklamasında, "Başkan Biden, uzun zamandır Türkiye'nin F-16 filosunun modernizasyonuna verdiği açık desteği sürdürmektedir ki bu durum NATO'nun operasyon kabiliyetini geliştirecektir" ifadelerine yer verildi.

TOP ARTIK KONGRE'DE

TBMM Dış İlişkiler Komisyonunda İsveç'in NATO'ya üyeliğine ilişkin teklifin kabul edilmesini memnuniyetle karşıladıklarını kaydeden ABD Dışişleri Bakanlığı, Ankara'ya F-16 satışına ilişkin Kongreye resmi bildirim yapılıncaya kadar bu tür dış silah satım süreçlerine ilişkin açıklama veya yorum yapamayacaklarını da belirtti.

NATO'ya İsveç'in Katılımına İlişkin Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi, TBMM Dışişleri Komisyonunda kabul edilmişti.

SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

ABD Kongresi, yabancı ülkelere silah satışlarını düzenleme yetkisine sahip. ABD yasalarına göre bir ülkeye askeri silah satışı yapılabilmesi için Kongre’nin karara itiraz etmemesi gerekiyor. Silah İhracatı Kontrol Yasası (AECA) kapsamında ülkelere yapılması planlanan 14 milyon dolar ve üzeri askeri satışın, 30 gün önceden Kongre’ye bildirilmesi gerekiyor.

ABD Dışişleri Bakanlığı, satışla ilgili resmi bildirimden 20-40 gün önce Kongre’nin ilgili komitelerine gayriresmi veya ön bildirimde bulunuyor. Gayri resmi bildirimler, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın resmi bildirimden önce ilgili Kongre komiteleriyle istişare etmesine imkan sağlıyor. Bu süreçte Kongre komiteleri de satışla ilgili endişelerini dile getiriyor, Dışişleri Bakanlığı endişelerin giderilmesi için süreci uzatabiliyor.

BIDEN İNİSİYATİF KULLANABİLİR

Dışişleri Bakanlığı satışı onayladıktan ve alınan gayriresmi onayların ardından Savunma Güvenliği İşbirliği Dairesi (DSCA) Kongre’ye resmi bildirimde bulunuyor. Resmi bildirimin ardından 30 günlük süreç başlıyor. Kongre’nin resmi bildirimden sonra silah satışını engelleyebilmesi için ortak karar alması gerekiyor. Bu karar alınmazsa satış sürecinde ilerleme kaydediliyor.

Kongre ayrıca ortak karar dışında normal yasama faaliyetleri içerisinde de satışı engelleyen ya da üzerinde değişiklik yapmaya zorlayan bir yasayı geçirebilir. ABD Başkanı ise “acil durumun var olduğu” yönünde Kongre’ye bildirimde bulunarak satışın gözden geçirilmesine ilişkin süreci devre dışı bırakabiliyor ve “ulusal güvenlik çıkarları” gereği satış talebinin acilen yerine getirilmesini isteyebiliyor.