Papa Franciscus Türkiye'den ayrıldı

Katolik aleminin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus, saat 17.00'de askeri törenle Türkiye'den ayrıldı. Surp Pirgiç Ermeni Hastanesi'nde tedavi gören Ermeni Kilisesi Patriği Mesrob Mutafyan'ı ziyaret eden Papa ile beraberindeki heyet, buradan konvoy eşliğinde Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi'ne geldi. Konukevinin kapısında Franciscus'u İstanbul Valisi Vasip Şahin ve diğer ilgililer karşıladı. Konukevinde 20 dakika kalan Franciscus, buradan turkuaz halıda yürüdükten sonra durdu ve askeri kıtayı "Merhaba asker" diyerek selamladı. Selamlamadan sonra uçağa geçen Franciscus'u Vali Şahin, Fener Rum Patriği Bartholomeos ve diğer ilgililer uğurladı. Papa Franciscus ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak, Roma'ya hareket etti.
Türkiye Ziyareti
Türkiye ziyaretini tamamlayarak İtalya'nın başkenti Roma'ya gitmek üzere yola çıkan Katolik aleminin ruhani lideri Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus'un üç günlük gezisi, gerek Türkiye'de gerek dünya çapında ilgiyle izlendi. Papa olarak seçildiği Mart 2013’ten bu yana üçü apostolik olmak üzere beş dış ziyaret yapan Papa Franciscus, altıncı ziyaretini 28-30 Kasım'da Türkiye'ye gerçekleştirdi.  Papa Franciscus'un tarihi ziyareti için Ankara ve İstanbul'da yoğun güvenlik önlemleri alındı. Basının yoğun ilgi gösterdiği ziyareti yerli ve yabancı bin 22 basın mensubu takip etti. Katolik aleminin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus’un Türkiye’ye yaptığı ziyaret, yerel medyanın yanı sıra dış basında da geniş yankı buldu.
5 yıldızlı otel ve zırhlı araç istemedi
Mütevazı kişiliğiyle bilinen Papa Franciscus, 5 yıldızlı bir otelde kalmak istemedi, bunun yerine Ankara'da Vatikan Büyükelçiliği, İstanbul'da ise Harbiye'deki Vatikan Temsilciliği'nde konakladı. Cumhurbaşkanlığı, Türkiye'ye gelen yabancı devlet başkanlarına uygulanan prosedür gereği Papa Franciscus için de güvenlik açısından zırhlı araç tahsis etti ancak Vatikan'dan gelen istek üzerine zırhsız ve mütevazı bir araç da hazır tutuldu. Papa Franciscus, ziyareti sırasında zırhsız aracı tercih etti. Papa ve beraberindeki heyeti taşıyan İtalya havayolları Alitalia'nın kendisine tahsis ettiği ve üzerinde Türkiye ve Vatikan bayrakları bulunan özel uçakla cuma günü Esenboğa Havaalanı'na geldi. Askeri törenle karşılanan Papa Franciscus'a, Ankara ziyareti boyunca Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu eşlik etti.
İnce belli bardakta çay içti
Papa Franciscus ile Bakan Çavuşoğlu, Esenboğa Havaalanı'ndaki Şeref Salonu'na geçerek burada bir süre sohbet etti. Papa, sohbet sırasında ince belli bardakta çay içti ve konuşmalarını sanatçı Serra Yılmazz tarafından çevrildi. Görüşmenin ardından Şeref Salonu'ndan çıkan Papa Franciscus, kendisi için Cumhurbaşkanlığınca tahsis edilen Vatikan bayrağı flaması takılı ''SCV 1'' plakalı ''Passat'' marka araca bindi. Cumhurbaşkanlığı koruma araçları da Papa Franciscus'un aracına eşlik etti. Papa'nın gelişi öncesinde havaalanı ve konvoyun geçeceği güzergahlarda üst düzey güvenlik tedbirleri alındı.
İlk ziyaret Anıtkabir'e
Yaşı dolayısıyla Aslanlı Yol'dan yürütülmeyen, bayrak direğinin önünden tören düzenine geçerek, mozoleye çıkan Papa Franciscus, üzerinde "Pope Francis" yazan kırmızı beyaz karanfillerden oluşan ve iki teğmenin taşıdığı çelengi, Atatürk'ün mozolesine koydu. Çelengin önünde yaklaşık bir dakika durarak dua eden Papa Franciscus, Anıtkabir özel defterine şunları yazdı: "Dileğim odur ki iki kıta arasındaki doğal bir köprü olan Türkiye, sadece yolların kesişme noktası değil aynı zamanda tüm kültür, etnisite ve dinlere mensup kadın ve erkekler için diyalog ve birlikte yaşadıkları bir nokta olur." Anıtkabir çıkışında bir grup vatandaş da ellerindeki Vatikan bayraklarıyla Papa Franciscus'a sevgi gösterisinde bulundu.
Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın ilk yabancı konuğu oldu
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus'u Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda resmi törenle karşıladı. Papa Franciscus, Türkçe "Merhaba asker" diyerek tören birliğini selamladı. İki ülke heyetlerinin takdiminin ardından Erdoğan ve Papa Franciscus, sarayın girişindeki merdivenlerde Türkiye ve Vatikan bayrakları önünde el sıkışarak, basın mensuplarına poz verdi. Erdoğan ve Papa Franciscus, daha sonra baş başa görüşmeye geçti.  Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Papa Franciscus, resmi karşılamanın ardından baş başa görüşmeye geçtiler. Görüşmeye, Başbakan Ahmet Davutoğlu ile Vatikan Devlet Sekreteri Kardinal Pietro Parolin de katıldı. Erdoğan ve Papa başkanlığındaki heyetler arası görüşmelerde, Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve diğer ilgililer hazır bulundu. Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın ilk yabancı konuğu olan Papa Franciscus için yapılan törende değişiklikler de gözlendi. Daha önce atlı birliklerin taşıdığı tarihteki 16 Türk devletini temsil eden bayraklar, bu kez tören kıtasının karşısında yer aldı. Papa'nın makam aracına eşlik eden atlı birlikler, sadece Türkiye ve Vatikan bayrakları taşıdı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Papa Franciscus'un mesajları
Erdoğan ve Papa Franciscus, Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda baş başa ve heyetler arası görüşmelerin ardından açıklamalarda bulundu.  Cumhurbaşkanı Erdoğan, burada yaptığı konuşmasında, "Saygıdeğer misafirimiz" diye hitap ettiği Papa Franciscus'un ziyaretinin bölgede ve dünyada barış umutlarını çoğaltacak, çok önemli, çok hayati bir adım olduğuna inandığını, Türkiye'den verilecek mesajların sadece Türkiye'ye ya da Vatikan'a değil tüm İslam ve tüm Hristiyan coğrafyasına ulaşacağını ve oralarda da barış umudunu artıracak şekilde yankı bulacağını belirterek "Bugün Ankara'da vücut bulan bu fotoğraf, hiç şüphesiz dünya için bir umut fotoğrafıdır" dedi. Papa Franciscus ile yaptıkları görüşmede, farklı düşündükleri konunun hemen hemen hiç olmadığını ifade eden Erdoğan, ziyaretin, dünyanın ve bölgenin son derece kritik bir süreçten geçtiği bir zaman diliminde gerçekleşiyor olmasının çok anlamlı olduğunu söyledi. Papa'nın ziyaretinin İslam dünyası üzerinde son derece olumlu bir iz bırakacağını dile getiren Erdoğan, ziyaretin aynı zamanda Hristiyan dünyası üzerinde de nice ön yargıyı kıracağını düşündüğünü kaydetti. Papa Franciscus'un ziyaretini 'tarihi' ve 'küresel barış ve medeniyetin ittifakı' olarak niteleyerek, bunun yeni bir sürecin ilk adımı olmasının en büyük arzuları olduğunu dile getirdi. Erdoğan, "Dünyamızı tehdit eden ırkçılığa, ayrımcılığa, nefret suçlarına, hoşgörüsüzlüğe karşı birlikte çözümler üretmek ve uygulamak zorunda olduğumuza inanıyorum'' dedi. Papa Franciscus ise "Bizim diyaloğa ihtiyacımız var çünkü birçok ortak değerimiz var. Aynı zamanda bu diyalog sükunetle farklılıklara değer vererek onlardan ders çıkarmaya faydalı olmalıdır. Sağlam bir barış inşa etmek çabasını sabırla ileri götürmemiz gerekiyor. Bu barış insanlığın onuruna bağlı olan hedefler ve temel haklara saygı üstüne kurulmalıdır" diye konuştu.
 Türkiye'nin büyük bir cömertlik göstererek çok sayıda göçmeni kabul ettiğini ve sınırlarında meydana gelen bu dramatik durumdan doğrudan etkilendiğini ifade eden Papa Franciscus, uluslararası camianın bu göçmenlere yardım etmesinin ahlaki bir mecburiyet olduğunu kaydetti.
Papa Franciscus, Suriye ve Irak'ta terör eylemlerinin aralıksız devam ettiğini, en basit insani kuralların çiğnendiğini ve azınlık gruplara yönelik sürgünler görüldüğünü vurgulayarak sadece Hristiyanlar ve Yezidiler değil, yüz binlerce insanın hayatlarını kurtarmak, inançlarına bağlı kalabilmek için evlerini, vatanlarını terk ettiğini söyledi.
Papa Franciscus, Irak ve Suriye'deki gelişmelerle ilgili, "Her zaman uluslararası hukuka saygılı olmak şartıyla haksız saldırıyla mücadele meşru ise de sorunun çözümü için sadece askeri cevap yeterli olmayacaktır. Karşılıklı güvene dayalı ortak ve güçlü bir çaba gereklidir. Bu çaba kalıcı barışı mümkün kılacak ve kaynaklarımızı silahlara değil, insan onuruna layık gerçek savaşlara yönlendirecek, açlık ve hastalıklarla savaş, sürdürülebilir kalkınma, yaratılmış olanın korunması, modern dünyamızda dahi eksik kalmayan ve farklı yüzlerle karşımıza çıkan fakirlik ve aşırı eğilimlerle ilgili mücadele gibi savaşlarda etkili olacaktır" dedi.
Diyanet ileri Başkanı Görmez'e ziyaret
Katolik aleminin ruhani lideri Papa Franciscus daha sonra Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez'i ziyaret etti.
Görmez, düzenlenen ortak basın açıklamasında, dünyanın geleceği için hayra yorulamayacak bir hususun, küresel medyanın, yeni bir ırkçılık çeşidi olan ve nefret suçuna dönüşen Müslüman karşıtı söylemlerle dehşet senaryoları yaymaları olduğunu belirtti. Bu yolla yalnızca İslam'ın aşağılanmadığını, yeryüzünde yaşayan bütün insanların aklıselimine saygısızlık edildiğini ifade eden Görmez, "Anti-semitizm, tarihisayfalarını nasıl bir utanç lekesi olarak kirlettiyse Müslüman karşıtlığı da aynı utançla, tarihe kirli sayfalar eklemekten başka netice vermeyecektir. İnanmak istiyoruz ki hangi din ve inanca mensup olursa olsun  bütün insan kardeşlerimiz, izan ve vicdan sahibidirler ve vahşet sahneleriyle akıllarını aşağılamaya kalkan senaryolara aldanmayacaklardır" diye konuştu.
Hep birlikte güç ve çıkar çatışmalarının, din ve mezhep savaşları kisvesine bürünmesine karşı çıkılması, dinin ve dini müesseselerin kirli siyasetlere alet edilmesine asla izin verilmemesi gerektiğini dile getiren Görmez, "Üç dinin mukaddes saydığı Kudüs, bir çatışma alanı değil, dün olduğu gibi bugün de birlikte ortak yaşama ahlak ve hukuk kriterlerinin oluşmasına ilham veren mukaddes bir merkez olmalıdır... Bugün, din mensuplarının diyalog adı altında birbirlerinin hakikat iddialarını teolojik boyutta tartışarak misyon icra etmek yerine, insanlık adına uyuşturucudan alkolizme, kadına karşı şiddetten sokak çocuklarına, açlıktan sefalete, nefretten çatışmaya, her türlü dini fanatizmden inanç özgürlüğüne kadar pek çok meselede ortak çalışma yapmaları elzemdir" değerlendirmesinde bulundu.
Papa Franciscus ise aşırı ve köktenci bir grup sebebiyle etnik ve dinsel kimliklerinden dolayı insanlık dışı şiddete bütünüyle maruz kalmış ve hala bu şiddetin içinde acı çeken toplulukların durumunun özel bir kaygı kaynağı olduğunun altını çizerek "Dini dayanak arayan şiddet daha büyük bir yargıyı hak etmektedir. Mahkum edilmelidir" dedi.
Papa Franciscus, temaslarının ardından geceyi Vatikan Büyükelçiliğinde geçirmesinin ardından cumartesi erken saatlerde İstanbul'a gitmek üzere kendisine tahsis edilen uçakla Ankara'dan ayrıldı.
Sultanahmet Camisi'nde dua etti
İstanbul'da Papa Franciscus'un ziyaret edeceği yerlere yakın bölgeler ile İstanbul'daki programları sırasında konaklayacağı Harbiye'deki Vatikan Temsilciliği etrafında geniş güvenlik önlemleri alındı.
Katolik aleminin ruhani lideri  Papa Franciscus, İstanbul'da ilk olarak Sultanahmet Camisi'ni ziyaret etti.Papa Franciscus, burada İl Müftüsü Rahmi Yaran ile mihraba çıkarak dua etti.
Ayasofya Müzesi'ne geçerek okunan öğle ezanı eşliğinde müzeyi gezen Papa Franciscus, daha sonra Harbiye'deki Vatikan Temsilciliği'ne geçti. Burada bir süre kalan Papa Franciscus, beraberindeki heyetle ayini yönetmek üzere Saint Esprit (Kutsal Ruh) Katolik Kilisesi'ne gitti.
Papa Franciscus'un kilisedeki vaazı
Yaklaşık 1200 davetlinin katılımıyla gerçekleşen ayini yöneten Papa Franciscus, vaazında diyalog ve birlik mesajı verdi.
Papa, "Kendi bireyciliğimiz ve yalnızca kendi dediğimizi doğru sanmacılığımızla farklılık yaratmaya çalıştığımız zaman bölünme yaratıyoruz" ifadesini kullanan Papa, "Kendi insani planlarımızla birlik yaratmaya çalıştığımız zaman da tektipçiliğe ve onaylamacılığa ulaşıyoruz" dedi.
Papa Franciscus, zenginliğin, çeşitliliğin ve farklılığın karşıtlık anlamına gelmediğini vurgulayarak "Uyuşmazlıkları, bölünmeleri ve anlaşmazlıkları aşabilir, birliğin ve esenliğin inandırıcı işaretleri olabiliriz" diye konuştu.
Vaazının sonunda, hastalığı nedeniyle 2008'den bu yana görevini icra edemeyen Ermeni Kilisesi Patriği Mesrob Mutafyan için dua ettiğini belirten Papa Franciscus, Mutafyan'ı sevgiyle andığını dile getirdi.
Fener Rum Patrikhanesi'ni ziyaret etti
Katolik dünyasının ruhani lideri Papa Franciscus, Fener Rum Patrikhanesi'ni ziyaret etti.
Patrik Bartholomeos, Papa Franciscus'u Aya Yorgi Kilisesi'nin kapısında karşıladı. Kilisenin içinde Papa Franciscus, Patrik Bartholomeos'la mum yaktı. Papa ve Patrik birlikte "Doksoloji ayini"ni izledi.
Papa Franciscus, kilisede "Muhterem ve Aziz Kardeş" diye hitap ettiği Bartholomeos'la dua etme şansını bulduğu için şükranla dolu olduğunu söyledi. Papa Franciscus, "Ortak umut asla düş kırıklığı yaratmaz çünkü bize ve zavallı gücümüze değil ama Tanrı'nın sadakati üzerine kurulmuştur" dedi.
Patrik Bartholomeos da Rumca yaptığı konuşmada, Papa Franciscus'a, "Eski Roma ile Yeni Roma arasında sembolik köprü kuran ve Havari Petrus ile Havari Andreas arasındaki kardeşlik sevgisini taşıyan sizleri sevgi, şükran ve mutluluk ile ağırlamaktayız" ifadesini kullandı.
Bartholomeos, Papa Franciscus'un da kendilerini ziyaret etmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
İki dini lider, şükür ve barış duası etti
Konuşmaların ardından Papa Franciscus ile Patrik Bartholomeos, birbirlerini yanaklarından öperek sarıldı. Ardından Bartholomeos, Papa Franciscus'u takkesinden öptü. Patrik Bartholomeos ve Papa Franciscus, kilisede bulunanları kutsadı, birlikte şükür ve barış duası etti. Ayinin ardından dini liderler Patrikhane binasına geçti. Papa Franciscus ve Patrik Bartholomeos baş başa görüştü.
Papa Franciscus, Fener Rum Patrikhanesi'ndeki ziyaretinin ardından geceyi geçireceği Harbiye'deki Vatikan Temsilciliği'ne geçti.
Aya Yorgi Kilisesi'nde ayine katıldı
Katolik aleminin ruhani lideri Papa Franciscus, Fener Rum Patrikhanesi'nin içindeki Aya Yorgi Kilisesi'nde Ortodoks Kilisesi'ni kurduğuna inanılan Aziz Andreas'ı anma yortusuna katıldı.
Patrik Bartholomeos'un yönettiği ayine, Papa Franciscus'un yanı sıra Yunanistan Dışişleri Bakanı Evangelos Venizelos, Süryani Ortodoks Kilisesi İstanbul Metropoliti Yusuf Çetin, Türkiye Musevileri Hahambaşı İsak Haleva da katıldı.
Papa Franciscus ayinin ardından yaptığı konuşmada, gerçek diyaloğun, her zaman bir isim, bir yüz ve bir tarihe sahip insanların bir araya gelmesiyle mümkün olduğunu belirtti.
Ziyaretinin tüm Hristiyanların birliği için yazılan II. Vatikan Ekümenik Konsili Kararnamesi Unitatis Redintegratio'nun yayımlanmasının 50. yılı kutlamasından birkaç gün sonra gerçekleştiğine işaret eden Franciscus, "Tam bir birliğin kurulması için karşılıklı ve en temel prensibin saygı olduğunu tekrar vurgulamak benim için önemlidir. Bu, ne birinin diğerinin yönetimi altına girmesi ne de asimile olmak demektir" diye konuştu.
Papa Franciscus, "Katolik Kilisesi'nin arzu ettiği tek şey ve benim Roma Episkoposu olarak isteğim sevgi ve merhamet içinde yönetilen Kilise'nin Ortodoks Kiliseleri ile birleşmesidir" ifadesini dile getirdi.
Konuşmasında, dünyada yetersiz beslenmeden dolayı acı çeken çok sayıda kadın ve erkek bulunduğunu, işsizliğin arttığını, işsiz genç oranının yükseldiğini, sosyal dışlanmanın artığını anlatan Papa Franciscus, fakirliğe sebep olan yapılara karşı mücadele etmek gerektiğini vurguladı.
Papa Franciscus, dünyanın birçok yerinde çıkan çatışmalara değinerek "Bu sesi buradan çok iyi duyuyoruz çünkü yakınımızdaki bazı halklar çok vahşi ve insanlık dışı bir savaşa maruz kaldı. Bir halkın barışını yıkmak, özellikle fakir ve savunmasız insanlara karşı her türdeki şiddeti kullanmak ve buna izin vermek, Tanrı'ya karşı çok büyük bir günahtır" dedi.
Birçok gencin umutsuzluk içinde güvensizliğe yenik düştüğünü, birçok gencin de baskın kültürden etkilenerek, sadece maddi varlıklara sahip olup, anlık hislerle mutluluğu aradığını söyleyen Papa Franciscus, gençlere, insanlığın gerçek değerlerini aktarmak gerektiğinin altını çizdi.
Papa Franciscus, Patrik Bartholomeos'a da "Değerli Patrik Hazretleri, zaten tam birliğe doğru bir yoldayız ve zaten henüz kısmi de olsa gerçek birliğin anlamlı imgelerini yaşayabiliyoruz. Bu bizi, yolumuzu izlemekte teselli ediyor ve destekliyor" şeklinde seslendi.
Konuşmalarının ardından Patrik Bartholomeos ve Papa Franciscus, kiliseden çıkarak, patrikhane binasına geçti. Patrik ve Papa patrikhane balkonuna çıkarak, avludakilere selam verdi, onları takdis etti. El ele tutuşan Patrik ve Papa, barış, uzlaşma ve sevgi için birbirlerini öptü.
Fener Rum Patriği Bartholomeos ve Papa Franciscus'tan ortak bildiri
"Ortak niyetleri ve kaygıları teyit" amacıyla kaleme alındığı belirtilen bildiride, başta Katolik ve Ortodokslar olmak üzere bütün Hristiyanların birliğine yönelik gayretlerini yoğunlaştırma yönündeki kararlılıkları ifade edildi.
Bildiride, Hristiyanların ve Müslümanların diyalog ve işbirliğinin gereğine de işaret edildi.
Papa Franciscus, Harbiye'deki Vatikan Temsilciliği'nin yanındaki Saint Esprit Kilisesi'nde Salezyenler tarafından yardım edilen, göçmek zorunda kalmış çocuklar ve gençlerle buluştu.
Buluşmaya katılan çocuklar ve gençlerle fotoğraf çektiren, Afrikalı bir çocuğa ilgi gösteren Papa, gençlere, "Türkiye'den, Suriye'den, Irak'tan, Ortadoğu'nun çeşitli ülkelerinden ve Afrika'dan bulunan sizlerle bu buluşmayı gerçekleştirmeyi çok istedim. Acılarınıza ortak olduğumu belirtmek isterim" diye seslendi.
Papa Franciscus, son olarak Surp Pirgiç Ermeni Hastanesi'nde tedavi gören Ermeni Kilisesi Patriği Mutafyan'ı ziyaret ettikten sonra Türkiye'ye geldiği uçakla Roma'ya gitmek üzere İstanbul'dan saat 17.00'de ayrıldı.