Yunanistan'a ait Parthenon heykellerini bir Osmanlı fermanını gerekçe göstererek elinde tutan İngilizlerin oyununu Türkiye bozdu. Dönemin Birleşik Krallık Büyükelçisi Lord Elgin'e verildiği iddia edilen fermanın hiçbir zaman var olmadığını beyan eden UNESCO Türkiye temsilcisi Zeynep Boz, Atina'yı sevince boğdu. Heykellerin iadesi için hiçbir engel kalmadı.
Türkiye ile Yunanistan arasında ilişkilerde son dönemde yaşanan yumuşama kültürel alanda da etkisini gösteriyor. Türkiye, 1800'lü yıllarda İngiltere'nin Osmanlı Büyükelçisi Lord Thomas Elgin, tarafından bir Osmanlı fermanı gerekçe gösterilerek satın alınan ve Atina'dan Londra'ya taşınan Parthenon heykellerinin iadesinin yolunu açtı.
UNESCO Türkiye temsilcisi Zeynep Boz, İngilizlerin bir kısmı hala Atina'da bulunan heykellere el koymasını yasallaştırdığını iddia ettiği fermanın, hiçbir zaman var olmadığını UNESCO Hükümetlerarası Konferansı bünyesinde düzenlenen oturumda iki ülke yetkililerine resmi olarak iletti.
Boz, Yunanistan Devlet Televizyonu Skai'ye konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "Birleşik Krallık'taki dönenin yetkililerinin heykelleri satın almasını meşrulaştıran herhangi bir belgeden haberdar değiliz. Dolayısıyla iddiaya konu fermanın yasallığı konusunda tartışmaya yer olduğunu düşünmüyorum" ifadelerini kullandı.
"Parthenon Heykelleri'nin Yunanistan'a geri dönüşünü tüm kalbimizle kutlamayı sabırsızlıkla bekliyoruz" diye devam eden Boz, bu durumun, kültürel varlıkların korunmasına yönelik tutumda bir değişime işaret edeceğine ve dünya çapında verilecek en güçlü mesaj olacağına inandığını söyledi.
Skai'de yer alan haberde Türkiye'nin söz konusu hamlesi sonrası İngilizlerin, Parthenon Heykellerinin British Museum'da saklanmasına yönelik temel argümanlarından birinin tamamen çöktüğü yorumu yapıldı.
Yunanistan'ın başkenti Atina'daki Akropolis Müzesi'nin Müdürü Nikos Stampolidis de İngilizlerin elinde olduğunu iddia ettiği dönemin Osmanlı Padişahı tarafından imzalandığını iddia ettiği fermanın hiçbir zaman var olmadığını söyledi. Bu nedenle heykellerin geri dönüşü ve Akropolis müzesindeki eşlerine yeniden kavuşmalarının önünde bir engel kalmadığını belirtti.
Stampolidis açıklamasında "Türkiye'nin, Osmanlı İmparatorluğu tarafından bir fermanın imzalandığına dair hiçbir kanıt bulunmadığını nihayet teyit etmesi muhteşem bir şey" diye konuştu
SKAI'nin Türkiye'nin tutumu hakkında yorum yapmasını istediği İngiliz müzesinden bir temsilci ise şunları söyledi: "British Museum, Yunanistan'ın Londra'daki Parthenon Heykellerinin Atina'ya iade edilmesi yönündeki güçlü arzusunun bilincindedir. Bu çok uzun bir geçmişi olan bir konudur ve bu tartışmanın gerektirdiği güçlü duyguları anlıyor ve saygı duyuyoruz. Yunan dostlarımızla birlikte çalışmanın yenilikçi yollarını araştırmayı arzuluyoruz" dedi.
Eski Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoni de "Cuma gecesi, Unesco'nun hükümetlerarası özel komitesinin yasa dışı olarak ihraç edilen kültürel varlıkların menşe ülkelerine iadesi konusundaki tartışmayı ilgilendiren çalışması tamamlandı. Bilindiği gibi son 40 yıldır gündemin değişmez konularından biri Parthenon Heykelleri'dir. Ve bu kez komite, iki tarafı, İngilizleri ve Yunanları, onlarca yıl öncesine dayanan bu sorunu çözmeye çağıran bir tavsiye kararına vardı. Elgin'in Parthenon Heykellerine vahşetle davranmasına izin veren bir Osmanlı fermanı hiçbir zaman olmadı. Toplantıda Türkiye temsilcisi, Rum tarafının yıllardır neyi desteklediğini doğruladı. Ferman yoktu" dedi.
British Museum, Elgin'in Osmanlı yetkililerinin izniyle ve kendisine verilen (İtalyanca tercümesi de bulunan) ferman uyarınca hareket ettiğini iddia ederek heykellerin iadesini reddediyordu.