Türkiye'nin ilgilendiği Eurofighter Typhoon'da sıcak gelişme: İngiltere ilk versiyonları için tarih verdi, tartışma başladı
Türkiye'nin envanterine katmayı planladığı Eurofighter Typhoon savaş uçağıyla ilgili yeni gelişmeler yaşanıyor. Birleşik Krallık'ın 30 adet erken üretim 'Tranche 1' Typhoon jetinden oluşan filosunu hurdalar halinde erken emekli edeceği konuşuluyor. İngiltere'de milletvekilleri ilk versiyonların hurdaya çıkacağı haberleri sonrası endişelerini dile getirdi. Eurofighter Typhoon programında Türkiye'nin yakından ilgilendiği versiyonu ise 'Tranche 3A ve 4' olacağı belirtiliyor.
Muhabir: Murat Makas
Birleşik Krallık, Almanya, Fransa, İtalya ve İspanya gibi ülkelerin işbirliği ile üretimi başlayan Türkiye’nin de yakından ilgilendiği Eurofighter Typhoon savaş uçaklarıyla ilgili sıcak gelişmeler yaşanıyor.
Birleşik Krallık’ın 30 adet erken üretim Eurofighter Typhoon ‘Tranche 1’den oluşan filosunu elinde tutabileceği yönündeki spekülasyonlara rağmen, Hükümet bu uçakların hurdaya çıkarılacağını bir kez daha bildirdi. Tranche 1 uçakları, sadece çok temel bir hava savunma kabiliyeti olan ‘İlk Operasyonel Kabiliyet’i karşılayan üretim versiyonları olarak biliniyor.
ÜRETİMİ AZALTMA PROGRAMI
Norwich Güney İşçi Partisi Milletvekili Clive Lewis konuyla ilgili Savunma Bakanlığına 2022'den bu yana kaç tane Typhoon Tranche 1'in (a) hizmetten çekildiğini ve (b) Ukrayna'ya bağışlandığını sordu.
Savunma Bakanlığı bu soruya ''Şubat 2022'den bu yana hiçbir Tranche 1 Typhoon uçağı RAF hizmetinden çekilmedi veya Ukrayna'ya bağışlanmadı. Tranche 1 filosu, Typhoon filosunun yedek parça envanterine katkıda bulunmak amacıyla kullanılabilir parçalardan arındırmak için Üretimi Azaltma programına tabi tutulacak." şeklinde cevap verdi.
FİLODAN AYRILACAĞI TARİH
Açıklamanın devamında şu ifadeler kullanıldı:
''Şubat 2022'den bu yana hiçbir Tranche 1 Typhoon uçağı RAF hizmetinden çekilmedi veya Ukrayna'ya bağışlanmadı. Tranche 1 filosu, Typhoon filosunun yedek parça envanterine katkıda bulunmak amacıyla kullanılabilir parçalardan arındırmak için Üretimi Azaltma programına tabi tutulacak. Askeri sicilde şu anda 30 adet Tranche 1 uçağı bulunuyor ve bunların 26'sı Mart 2025 sonuna kadar hizmetten ayrılacak."
Geçen yılın sonlarında, Birleşik Krallık'ın 30 adet Tranche 1 jetini aşamalı olarak kaldırma planları, Savunma Seçme Komitesi'nin savunma kapasitesindeki potansiyel bir boşluk konusunda endişelerini gösterdi. Bu sebeple Savunma Seçim Komitesi, savunma üreticisi BAE Systems'den Typhoon savaş uçaklarının kullanımdan kaldırıldıktan sonra yükseltilip yükseltilemeyeceğini tartışmasını istedi.
SAVUNMADA AÇIK ENDİŞESİ
Milletvekili Mark Francois ise şunları söyledi:
''Acımasız bir yetenek açığıyla karşılaşacağınız bir senaryo var. Elimizde çok az uçağımız kaldığına göre, neden 30 civarında emekli edilmek mantıklı geliyor. En azından onları savaş rezervine koymamız gerekmez mi?''
BAE, yükseltme çalışmasının mümkün olduğunu ancak Savunma Bakanlığı'nın böyle bir talepte bulunmadığını belirtmişti.
''Tranche 1 (T1) uçağını Tranche 2 (T2) veya Tranche 3 (T3) uçağının standardına getirmek teknik olarak mümkün. BAE Systems daha önce MOD'a gerekli olabilecek yapısal ve aviyonik değişikliklerin kapsamını özetleyen verileri sunmuştu."
Mevcut planlara göre, RAF'ın 30 Typhoon Tranche 1 uçağının büyük bir kısmı 31 Mart 2025'te hizmet dışı kalacak, dördü ise 2027'ye kadar muhafaza edilecek. Tranche 1 Typhoon'ların kullanımdan kaldırılması, Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne yalnızca 107 Typhoon uçağı bırakacak.
TÜRKİYE'NİN TALEBİ
Öte yandan Türkiye’nin, 40 adet Eurofighter Typhoon savaş uçağı tedarik planlanıyor. Almanya’nın karşı çıkması sebebiyle henüz görüşmeler başlamasa da Türkiye, Tranche 3 veyahut Tranche 4 konfigürasyonundaki en güncel Typhoon’u tedarik etmeyi hedefliyor.
Tranche 3A spesifikasyonlarına dayanan, belirtilmemiş yükseltmelere sahip en son üretim standardı.
Tranche 4, en yeni CAPTOR E AESA radarına sahip çok amaçlı savaş uçağı. Airbus Defence and Space CEO'su Dirk Hoke'a göre, "Yeni Tranche 4 Eurofighter şu anda 2060'ın çok ötesinde hizmet ömrüne sahip, Avrupa yapımı en modern savaş uçağıdır."
Almanya, 2020'nin sonlarında 5,4 milyar euro maliyetle 30 adet tek koltuklu ve 8 adet çift kişilik Tranche 4 Eurofighter sipariş etti. Almanya'dan gelen son sipariş, Eurofighter Typhoon'un 2030 yılına kadar üretimini garanti ediyor.
Alman Eurofighter Typhoon sözleşmesinin bir parçası olarak Hensoldt, Luftwaffe Eurofighter için AESA radarı üretecek. İspanya, Haziran 2022'de 20 adet Tranche 4 siparişi verdi ve mevcut Tranche 3 uçağının yeni standarda yükseltilmesini sağladı.
TÜRKİYE'NİN ALTERNATİFLERİ
Eurofighter Typhoon savaş uçakları çok amaçlı savaş uçağıdır. Bu sebeple Türkiye'nin Typhoon'a alternatif olarak yine çok amaçlı savaş uçaklarına odaklanacağı düşünülüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan konuyla ilgili ''Bir diğer konu da Eurofighter Typhonn meselesi… Kaldı ki Eurofighter konusunda da aslında İngiltere’nin bakışı olumlu. Maalesef Almanya’da bir sıkıntı söz konusu. Fakat pürüzleri gidermek için İngiltere’nin olumlu yaklaşımı oldu. Almanlarla konuyu görüşeceklerini söylüyorlar. Bu noktada başka alternatiflerimiz de yok değil.'' açıklamasını yapmıştı.
Türkiye eğer Typhoon'ın Tranche 4 gibi versiyonlarından vazgeçerse Fransız yapımı Dassault Rafale ve İsveç yapımı SAAB Gripen gibi savaş uçakları alternatif olarak öne çıkıyor. Pakistan-Çin ortak üretimi JF-17 Thunder çok amaçlı savaş uçağı da alternatif uçaklar arasında gösterilmiş ve sosyal medyada büyük tartışmalara yol açmıştı. Türkiye bu alternatiflerin son versiyonlarıyla ilgileneceği düşünülüyor.
GÜNCEL VERSİYON
JF-17C Block 3 — JF-17 Block 3'ün tek koltuklu çeşidi. İlk uçuş 15 Aralık 2019'da Çin'in Chengdu kentinde gerçekleşti. Aralık 2020 itibarıyla biri Çin'de ve diğeri Pakistan'da olmak üzere iki prototip uçuş testlerine tabi tutuldu. 30 Aralık 2020'de PAC Kamra'da seri üretime girdi. NRIET/CETC KLJ-7A Hava Soğutmalı Havadan Ateş Kontrol Aktif Elektronik Taranan Dizi (AESA) radarı (lisansı PAC, Kamra'daki Aviyonik Üretim Fabrikası (APF), üç eksenli dijital kablolu uçuş kontrol sistemi, kızılötesi arama ve izleme (IRST) sistemi, bir kask Pakistan ve Çin tarafından ortaklaşa üretilen monteli görüntüleme ve görüş (HMD/S) sistemi, Çin J-10 C, J-16 ve J-20'de kullanılana benzer bir füze yaklaşma uyarı sistemi (MAWS), J-10C ve J-20'de kullanılana benzer yeni, daha büyük ve daha ince bir holografik geniş açılı baş üstü ekranı (HUD), gelişmiş bir elektronik harp yönetim sistemi, çeneye monteli bir sabit nokta, ağırlığın daha da azaltılması için daha fazla kompozit kullanılması nedeniyle, Klimov RD-93MA art yakmalı turbofanın yerini, artan itme gücü ve daha iyi bir itme-ağırlık oranı ile sonunda Guizhou WS-13 alacaktır.
KLJ-7A aynı anda 15 hedefi izleyebilir ve 4 hedefe saldırabilir. PAF yetkilileri JF-17 Blok 3'ü "dördüncü nesil artı" savaş uçağı olarak tanımladı. PAC tarafından üretilen ilk JF-17 Blok 3 uçağının 2021 sonlarında üretim hattından çıkması bekleniyor. [7] PAF, 50 adet JF-17 Blok 3 uçağı siparişi verdi ve bunların teslimatlarının 2022'nin başlarında. JF-17 Blok 3 üretim uçağı, Ocak 2022'nin başlarında PAC Kamra'da kullanıma sunulduktan sonra fotoğraflandı. JF-17C Blok 3 uçağının ilk partisi, Mart 2023'te Pakistan Hava Kuvvetleri.
Derleyen: Murat Makas
