'Yüzde 17'lik paydan vazgeçmeye hazırız'

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile merkezi Bağdat hükümeti arasındaki petrol gerginliği devam ediyor. Yeni yılla birlikte faaliyete başlayan 600 kilometrelik boru hattıyla Türkiye'ye ticari amaçlı günlük 30-35 bin varillik petrol pompalamaya başlayan Erbil yönetiminin, bu girişimini durdurmak isteyen Bağdat hükümeti, bir biri ardına sert açıklamalar yaparken IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani, tansiyonu düşürmek ve merkezi hükümeti ikna etmek için Bağdat'a gitmeye hazırlanıyor.  
Bağdat hükümeti, Kürt yönetiminin petrol ihracını Irak'ın toprak bütünlüğüne ve anayasasına aykırı buluyor. Bölgedeki petrolün hükümete bağlı Petrol Pazarlama Şirketi (SOMO) tarafından çıkarılmasını, merkezi yönetimin fiyatlandırmasına uygun olarak satılmasını isteyen Bağdat hükümeti, Kürt bölgesindeki petrolden elde edilen gelirin Irak Kalkınma Fonu'na(DIF) yatırılarak genel Irak bütçesine dahil edilmesinde ısrar ediyor. Böyle yapılması halinde Bağdat, Irak'ta elde edilecek toplam petrol gelirin yüzde 17'lik payını Kürt yönetimine artaracağını belirtiyor. Kürt yönetimi ise Bağdat'ın petrolden elde edilen gelir konusunda şeffaf davranmadığını ve bugüne kadar anlaşması yapılan yüzde 17'lik payın eksik verildiğini ileri sürerek, petrol satışının kendi kontrolünde olmasını istiyor. IKBY Başbakanı Neçirvan Barzani, bir açıklamasında kendilerine düşen yüzde 17'lik payın, 27 milyar dolara tekabül ettiğini ancak bu paranın hiçbir zaman tamamen ödenmediğini ifade etmişti. Erbil yönetimi, petrol satışının ve uluslararası şirketlerle yapılan anlaşmaların Irak anayasasına uygun olduğunu savunuyor. Geçtiğimiz hafta Irak Başbakanı Nuri el-Maliki, merkezi hükümetin onayı olmadan yeni boru hattı aracılığıyla Türkiye’ye petrol ihraç etmesi halinde, Kürt Bölgesel Yönetimi’nin federal bütçeden aldığı yüzde 17'lik payı kesecekleri uyarısında bulunmuştu. İsminin yazılmasını istemeyen Irak Kürt Bölgesel Yönetimi hükümetinden bir yetkili, Irak petrol gelirinden aldığı yüzde 17'lik paydan vazgeçmeye hazır olduğunu söyledi. Boru hattıyla petrol sevkiyatının ilk etapta düşük olmasından dolayı zarar edeceklerini belirten yetkili, "Biz bu zararı göze almaya hazırız. Saddam Hüseyin döneminde nasıl dayandıysak şimdi de birkaç sene dayanmaya hazırız. İlk başta zarar ederiz, ama daha sonra kazanan biz oluruz" diye konuştu. Maliki'nin yüzde 17'lik payı kesme tehdidinin anlamsız olduğunu savunan yetkili, "Maliki, her dediğini hayata geçirecek bir güce sahip değil. Yüzde 17 kaybı telafi etmek için kendi petrolümüzü dünyaya satarız" diye konuştu. Irak'ın, Kürt yönetimi üzerinde çok fazla yaptırım gücüne sahip olmadığını savunan yetkili, bu saatten sonra geri adım atmayacaklarını, boru hattıyla petrol satışında ısrarcı olduklarını kaydetti.
Uluslararası fiyatlara göre, IKBY-Türkiye boru hattında ilk etapta taşınacak petrolün yıllık değeri 11,5 milyar doları bulacak. Boru hattında sevkiyat tam kapasiteye ulaştığında ise 38 milyar dolara ulaşacak. Kürt yönetiminin hedefi boru hattı üzerinden sevk edilen rakamı günlük 1 milyon varile çıkarmak. Irak Parlamentosu'daki Kürdistan Birlik Listesi Milletvekili Ala Talabani, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Kürt bölgesinde satılacak  petrol gelirinin Irak bütçesine aktarılması konusunda ilk başta Bağdat ve Erbil anlaştı.Irak hükümeti, 25 Aralık'taki toplantıda Kürdistan hükümetinin petrol satışını kabul etti. Fiyatların nasıl belirleneceği dahil olmak üzere her iki taraf karşılıklı görüşmede bir anlaşmaya vardılar. Ancak Irak hükümetinin, petrolün SOMO şirketi üzerinden gönderilmesinde ısrar etmesi anlaşmazlığa neden oldu. İkili telefon görüşmeleri gerçekleşmesine rağmen herhangi bir sonuca varılmadı" dedi. Talabani, Bağdat hükümetinin Irak petrol gelirinden Kürt yönetimine verdiği yüzde 17'lik payı kesmesi durumunda kendi petrollerinden elde ettikleri gelirle bu kaybı telafi edeceklerini kaydetti. Irak ispatlanmış 143 milyar varillik petrol rezervine sahip. Kürt Bölgesinde ise 45 milyar varillik petrol rezervi bulunuyor. Kuzey Irak’ta tahmin edilen doğalgaz miktarı ise 3.2 trilyon metreküp. Bu rakamın Türkiye’nin gaz ihtiyacını 300 yıl karşılayabilecek büyüklükte olduğu ifade ediliyor.