'Parti genel başkanlığı meslek olmaktan çıkacak'

Türkiye’de son 14 yılda elde edilen siyasi ve ekonomik istikrarın sürmesi için ilk günden itibaren Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne “Evet” diyen İstanbul Ticaret Odası, 16 Nisan’da halkoylamasına sunulacak sistemi gençlere anlatmak amacıyla mini konferans dizi başlattı.
İstanbul Ticaret Üniversitesi ve İstanbul Düşünce Akademisi işbirliğiyle İstanbul Ticaret Üniversitesi Sütlüce Kampüsü’nde gerçekleştirilen dizinin ilk konuğu Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum oldu. Önce çeşitli üniversitelerden gelen öğrencilere Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni anlatan Uçum, ardından gençlerin sorularını yanıtladı. Uçum, yeni sistemin hayata geçmesinden sonra, cumhurbaşkanlığına aday olup da seçilemeyen genel başkanların durumlarının ne olacağına yönelik soruya şu yanıtı verdi:
“Milletvekili seçimi ile cumhurbaşkanlığı seçimi aynı anda yapılacak. Yani genel başkanlar sadece birine aday olabilecek. Buradan yola çıkarak diyebiliriz ki; Yeni sistem genel başkanlığı meslek olmaktan çıkarır. Bu çok net. Çünkü cumhurbaşkanı adayı olmak demek yeni sistemde hükümet olmak demektir. Mevcut sistemde tek başına hükümet kuracak çoğunluğu sağlayamazsa bile ömür boyu koalisyon olma ihtimali üzerinden hükümet olma iddiasını sürdürüyor. Ama önerilen sistemde birinci veya ikinci turda yüzde 50 artı 1’i alıp seçilemedin mi hükümet olamıyorsun. Koalisyon üzerinden hükümet olma ihtimalin de yok. Milletvekili de olamıyorsun. O siyasi partinin dinamikleri ve o siyasi partinin sosyolojisi o kişiyi artık orada tutmaz. Dolayısıyla genel başkanlık meslek olmaktan çıkacak. Çünkü sistem 7 seçim kaybedip halen genel başkan olmaya elverişli bir sistem değil.”
 
“Fesih tek taraflı olur, o da şimdi var”
Öğrencilerden gelen sorular içinde son günlerde çok tartışılan Cumhurbaşkanı’nın TBMM’yi fesih yetkisi konusu da vardı. Cumhurbaşkanı’nın, Meclis’i fesih yetkisinin asıl mevcut sistemde olduğu söyleyen Uçum şunları kaydetti:
“Örneğin, 7 Haziran’da meclis seçildi, hükümet çıkmadı içinden. Sayın Cumhurbaşkanı da seçimlerin yenilenmesine karar verdi. Peki cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı mı? Hayır. Fesih dediğiniz şey budur zaten. Fesih tek taraflı sonuç doğuran bir işlemdir. Ve fesih o yetkiyi kullanan iradenin hukuki varlığını etkilemez. Oysa yeni sistemde bizim verdiğimiz yetki, çift taraflı sonuç doğuruyor. Yani Cumhurbaşkanı Meclis’in seçimlerinin yenilenmesine karar verirse, kendisi de seçime gidiyor. Meclis, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yenilenmesine karar verirse, kendisi de seçime gidiyor. O yüzden buna seçimlerin birlikte yenilenme yetkisi diyoruz. Peki cumhurbaşkanı yatıp-kalkıp meclisi feshedebilir mi? Yok öyle bir şey. Cumhurbaşkanı 5+5 toplam 10 yıl görev yapabilir. Diyelim ki, görev süresinin birinci döneminde Meclis’in seçimlerinin yenilenmesine karar verdi. Bu da görev yaptığı sürenin ikinci yılı sonunda olsun. Bunun iki sonucu var. Birincisi Cumhurbaşkanı bir siyasi bedel ödüyor ve kalan 3 yıldan vazgeçiyor. Yani dönemi tamamlanmış sayılıyor. İkincisi ise tekrar seçime giderek riske giriyor. Diyelim ki, ikinci döneminde seçimlerin yenilenmesine karar verdi. O zaman bu kez kalan süresinden feragat etmekle kalmıyor bir daha aday olamıyor. Hangi rasyonel siyasetçi, ülke bir krizin eşiğine gelmemişse bu yetkiyi kullanır? Peki biz niye bu yetkiyi getirdik. Eğer organ uyuşmazlığı çıkar ve bir siyasi tıkanıklık çıkarsa başka kurumlar devreye girmesin, sonuçta halka gidilsin diye bir imkan koyduk.”
 
“Milletvekili sayısı 850 olmalı”
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte şu anda 550 olan milletvekili sayısının 600’e çıkarıldığını belirten Uçum, kendi fikrine göre milletvekili sayısının en az 850 olması gerektiğini söyledi. Uçum, “Türkiye’de her 103 bin kişiye bir milletvekili düşüyor. Eğer 103 bin seçmen üzerinden bir dağılım yapmaya kalkarsak, 103 bin seçmeni olmayan iller vardır. Coğrafi ünite temsili bir zorunluluk olduğu için herhangi bir şehri temsilden yoksun bırakamazsınız. Dolayısıyla milletvekili sayısının artırılmasına ihtiyaç var. Avrupa’da bizim yarımız kadar insana bir milletvekili düşüyor. Türkiye’nin nüfusunun her gün arttığı göz önüne alınırsa milletvekili sayısı en az 850 olmalı. Şimdi 600’e çıkıyor diye yaygara koparılıyor. 1960’dan önce bu sayı 602’ydi” diye konuştu.
 
 “Çok güçlü evet çıkacak”
Uçum, 16 Nisan’a yönelik beklentisini de şu sözlerle açıkladı:
“Benim çok güçlü bir şekilde evet çıkacağı yönünde bir tahminim var. İçerik daha iyi anlaşıldıkça ‘Evet’e çok ciddi bir yöneliş olduğunu görüyorum. Halk içeriğe hakim oldukça eğilimi daha da güçleniyor. Güçlü bir evet çıkacak diye düşünüyorum.”