Asgari ücrette karar haftası! Alt ve üst sınır belli oldu 

Yaklaşık 7 milyon asgari ücretliyi doğrudan, toplumun tüm kesimlerini ise dolaylı olarak ilgilendiren yeni asgari ücret​ için kritik haftaya girildi. İlk toplantısını 11 Aralık’ta, ikinci toplantısını 18 Aralık’ta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığında gerçekleştiren Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 3’üncü toplantısını bu hafta yapacak. Gerekli görülürse bu hafta 4’üncü toplantı da yapılabilecek.

EN FAZLA YÜZDE 50

Komisyonun karar toplantısı öncesi işçi​ ve işverenin talepleri doğrultusunda asgari ücretin alt ve üst limitleri de belirlendi. Geçen 5 aylık dönemdeki enflasyon​ yüzde 33,65 olarak gerçekleşirken, 6 aylık enflasyon farkının da yüzde 40 civarında olması öngörülüyor. İşçi tarafının enflasyon farkına ek olarak ‘refah payı’ beklentisi bulunurken, işveren​ tarafı da ‘dengeli ve sürdürülebilir bir asgari ücret’ talebi üzerinde duruyor.

Asgari ücret zammının ise en az yüzde 40, en çok yüzde 50 olması bekleniyor. Asgari ücret yüzde 40 artırılırsa net 15 bin 962 lira, yüzde 45 artırılırsa net 16 bin 532 lira, yüzde 50 artırılırsa net 17 bin 103 liraya yükselecek.

Asgari ücret, 2023 yılı Temmuz ayı ara zammından itibaren geçerli olmak üzere, brüt 13 bin 414 lira, net 11 bin 402 lira olarak uygulanıyor.

OYLAR EŞİTSE BAŞKANIN OYU BELİRLİYOR

Asgari ücret, 5’er işçi, işveren ve hükümet temsilcisi olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. Komisyonda işçi kesimini temsilen Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), işveren kesimini temsilen Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) heyeti yer alıyor. Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon​, en az 10 üyenin katılımıyla toplanarak oy çokluğuyla karar alabiliyor. Oyların eşitliği durumunda başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor. 

TALEP VE TEKLİF ARASINDA BÜYÜK FARK

2024 asgari ücretinin belirlenmesinde mevcut ücretin yüzde 40-50 yukarısı sıklıkla dillendirilirken, sanayi iş kollarında ücretlerin asgari ücrete doğru gerilemeye başladığı görülüyor. Toplu sözleşme görüşmeleri devam eden metal iş kolunda son günlerde tansiyon yüksek. 140 bin işçiyi ilgilendiren görüşmelerde ücret teklifleri minimum seviyelerde. Bu nedenle grev ihtimali yükselmeye başladı. Metal iş kolunda en çok üyesi bulunan Türk Metal kıdem ve sosyal haklar da eklendiğinde ilk 6 ay için yüzde 119 zam talep ederken, aynı dönem için Metal Eşya Sanayicileri Sendikası (MESS), yani işveren yüzde 35 zam teklifinde bulundu.

MAAŞLAR İLE ARADAKİ MAKAS KAPANDI

2018’de asgari ücretin yüzde 20 fazlası ya da altı alanların sayısı 9,6 milyon kişiyle, toplam çalışanların yüzde 49,5’ini oluştururken, 2022 sonunda bu sayı 11,8 milyona, toplam içindeki payı da yüzde 55’e yaklaştı. Asgari ücretin yüzde 50 fazlası ve altı ücret alanların sayısı ise 12,5 milyondan 15 milyona ulaşırken payı yüzde 64’ten 69’a çıktı. Asgari ücretin 2 katından fazla ücret alanların sayısı ise 4,2 milyondan 3,9 milyona geriledi.

BÖLGESEL ÜCRET TALEBİ

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, ay sonuna kadar 2024’te uygulanacak asgari ücretin tespit edileceğini hatırlatarak, asgari ücretin, iş dünyası tarafından asgari ücretten öte, tüm ücret skalasına etki eden bir çalışma olarak değerlendirildiğini söyledi.

Nasıl yatırımlar için 1’den 6’ya kadar farklı teşviklerin uygulandığı bölgeler varsa asgari ücretin de 6 skala olmasa bile 3 veya 4 skala olarak belirlenebileceğini vurgulayan Avdagiç “Asgari ücret, bölgesel olarak değerlendirilip belirlenebilir. İstanbul’daki asgari ücretle, teşvikle ilgili 6. bölge kapsamındaki illerdeki asgari ücretin aynı olmaması gerekiyor diye düşünüyoruz. Dolayısıyla asgari ücretin gelişmiş illerde biraz daha yüksek, gelişmekte olan illerde görece olarak bunun altında bir skalayla belirlenmesi bir fayda sağlayacaktır” yorumunu yaptı.

Şekib Avdagiç, asgari ücretle beraber iş dünyasının önemle üzerinde durduğu bir konunun ise gelir vergisi dilimlerinin güncellenmesi ihtiyacı olduğunu ifade etti.

VERGİ DİLİMİ VE SGK ÜST LİMİTİ REVİZE EDİLMELİ

Yaklaşık 15 yıl önce asgari ücretin ilk vergi diliminin asgari ücretin 13 katı mertebesinde olduğu bilgisini paylaşan Avdagiç, “Her yıl asgari ücret hızlı artıyor olmasına rağmen gelir vergisi dilimleri bunun çok altında arttı. İlk vergi dilimi 2008’de asgari ücretin 13 katıyken, bugün telaffuz edilen asgari ücret zammı beklentisi ve yeniden değerleme oranındaki vergi güncellemesi ile birlikte 2024’te 6 kattan bile az bir değere düşmüş olacak” şeklinde konuştu.

Avdagiç, gelir vergisi dilimlerinin yeniden düzenlenmesinin yanı sıra SGK üst limitinin revize edilmesinin de çalışma hayatı için önemli bir açılım olabileceğini belirtti.