Avrupa’yı biz ‘gaz’larız! Avrupa kışı az hasarla atmak için alternatif arayışında
Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 boru hatlarındaki sızıntılarla sarsılan ve gaz krizini aşmaya çalışan Avrupa’nın önündeki fırsat Türkiye. Azerbaycan gazını Batı’ya ulaştırabilecek kritik hat, kapasitesi arttırılan TANAP.
Avrupa bu sene kışı oldukça zor geçirecek. 110 milyar metreküp olan doğal gaz depolarının doluluk oranı Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş sonrası uygulanan ambargo ile gün geçtikçe eriyor. “Gas Infrastucture Europe” ve Avrupa Komisyonu verilerine göre Avrupa yılda yaklaşık 400 milyar metreküp doğal gaz tüketiyor.
GÖNÜLLÜ OLARAK DOĞAL GAZ TALEPLERİ DÜŞÜRÜLDÜ
Tükettiği gazın yaklaşık yüzde 40’ını Rusya’dan ithal eden Avrupa doğal gaz akışı için yeni bir alternatif arıyor. Kuzey Akım boru hatlarındaki patlamalar yüzünden gaz akışı tamamen dururken AB yaşanan enerji arz güvenliğini arttırmak için doğal gaz talebini gönüllü olarak yüzde 15 azaltmak için anlaşma sağladı. 31 Mart 2023 tarihine kadar doğal gaz taleplerinin düşmesi beklenirken AB üyesi ülkelerden 18’inin depolama tesisi bulunuyor.
KRİZDEN EN ÇOK ALMANYA ETKİLENDİ
Yıllık 92 milyar metreküp doğal gaz tüketen Almanya krizden en çok etkilenen ülkelerin başında yer alıyor. Ardından 71 milyar metreküp ile İtalya, 44 milyar metreküp ile Hollanda, 40 milyar metreküp ile Fransa ve 22 milyar metreküp tüketimle Polonya geliyor.
MALİYET DÜŞÜNDÜRÜYOR
Rusya gazından mahrum kalan Avrupa yeni bir enerji krizi ile karşı karşıya. Kuzey Akım’daki kesintilerin Rus gaz sevkiyatlarının bir yıl öncesine göre %89 düştüğü anlamına geliyor. Ukrayna’dan Slovakya’ya, Karadeniz’den Türkiye’ye ve oradan da AB üyesi Bulgaristan’a geçen bir boru hattıyla Avrupa’ya hala bir miktar Rus gazı akıyor. Avrupa’nın önünde, ABD’den gemi ile gelen LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) sevkiyatı, Norveç ve Azerbaycan’dan daha fazla boru hattı ile gaz tedariki gibi alternatif bulunuyor. Ancak LNG, boru hattı gazından çok daha pahalıya mal oluyor. Bu sebeple de maliyetlerin daha da artması bekleniyor.
AVRUPA’NIN ÖNÜNDEKİ FIRSAT ‘TÜRKİYE’
Gaz krizini aşmak ve kışı az hasarla atlatmak isteyen Avrupa yeni alternatif arıyor. En büyük fırsat iseTürkiye. Enerjide Rusya’ya bağımlılıktan kurtulmak için çalışan Avrupa hükümetleri, aradığı çözümü Hazar gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya aktaran Güney Gaz Koridorunu (GKK) genişletmekte buldu. Avrupa Komisyonu temmuzda bu konuda bir taslak metin hazırladı. 2008’de başlayan Hazar ve Orta Doğu bölgesinden Avrupa’ya gaz tedarik rotası oluşturma projesinin değeri 45 milyar dolar.
Azerbaycan-Avrupa arasındaki güzergah; Güney Kafkasya (Bakü,Tifl is Erzurum) Boru Hattı, Trans-Anadolu Boru Hattı (TANAP) ve Trans-Adriyatik Boru Hattı’ndan (Türkiye, Yunanistan ve Arnavutluk üzerinden Adriyatik Denizi’ne, oradan İtalya’nın güneyine ve Avrupa’ya) uzanıyor.
KİLİT HAT TANAP
AB’nin krizden kurtulmak için kapısını çaldığı Azerbaycan’ın gazını taşıyan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattında (TANAP) Türkiye köprü ülke konumunda. Avrupa’ya halen kesintisiz gaz taşıyan tek hat ise TürkAkım Boru Hattı. Avrupa, enerjide yaşadığı krizi Hazar gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyan TANAP’la çözmeyi planlıyor. AB ile Azerbaycan, yıllık 8 milyar metreküplük doğalgaz sevkiyatını, 2027 yılında 20 milyar metreküpe çıkarma konusunda anlaşmaya vardı. AB’nin TANAP’a yönelmesi, gelişmiş altyapısı ile ana güzergâh Türkiye’nin, enerji arzının güvenliği konusunda sahip olduğu kilit rolü bir kez daha tescilledi.
