Bölgesel asgari ücret tartışması sürüyor! İstanbul’da yaşam maliyeti uçtu
Asgari ücretin 17 bin 2 liraya çıkmasıyla birlikte şehirlerin yaşam maliyetleri gündem oldu. Bölgesel asgari ücret için tartışmalar sürerken İstanbul ve Van arasındaki uçurum ise en çok çalışanları düşündürüyor.
Yeni asgari ücretin 17 bin 2 lira olmasıyla birlikte büyük şehirler ile küçük şehirler arasında yaşam maliyeti uçurumu oluştu. İstanbul’da başta kiralar olmak üzere yaşamı sürdürebilmek için asgari ücretin çok üzerinde bir kazanç gerekiyor. Asgari ücretin kişi başı milli gelire oranlarına bakıldığında şehirlere göre 'uçurum' denilebilecek cinsten farklılıklar görülüyor. Kocaeli ve İstanbul gibi illerle Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bulunan iller arasındaki oran oldukça yüksek. Bu oran İstanbul’da 0,24 iken Van’da 1,27 şeklinde görülüyor.
İLLER ARASINDA BÜYÜK FARK VAR
Net asgari ücret 2024 yılında 17 bin 2 liraya yükseldi. Asgari ücrete son yıllarda önemli iyileştirmeler yapılsa da açlık sınırının üstüne çıktığı dönemler oldukça sınırlı.
Euronews.’in haberine göre, İstanbul başta olmak üzere İzmir, Antalya ve Muğla gibi şehirlerde kira ücretleri cep yakarken geçim masrafı da şehirden şehire büyük farklılıklar gösteriyor. Zaman zaman gündeme gelen “bölgesel asgari ücret” tartışmaları da yeniden gündeme geliyor.
BÖLGESEL ASGARİ ÜCRET NASIL UYGULANMALI?
Bölgesel asgari ücret, İstanbul başta olmak üzere yaşam masraflarının daha yüksek olduğu şehirlerde daha yüksek asgari ücretin ödenmesi anlamına geliyor.
Şehirler arasındaki farklılıklar tartışılırken istihdam, işgücüne katılım, işsizlik gibi göstergeler sık sık kullanılıyor.
Asgari ücretin kişi başına milli gelire (gayrisafi yurt içi hasıla-GSYH) oranı bu tartışmalarda gündeme geliyor.
Brüt asgari ücretin kişi başı milli gelire oranı şehirlere göre büyük farklılık gösteriyor.
İSTANBUL İLE VAN’DA YAŞAMAK ARASINDA DAĞ GİBİ UÇURUM VAR
En büyük fark da sanayi merkezi Kocaeli ve İstanbul gibi illerle Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki şehirler arasında. Bu oran İstanbul’da 0,24 iken Van’da 1,27.
Türkiye’de 2022 yılında brüt asgari ücret 5 bin 737,5 liraydı. 12 aylık ücret ise 68 bin 850 lira ediyor.
TÜİK’in henüz yeni açıkladığı verilere göre 2022 yılında Türkiye genelinde kişi başına düşen GSYH 176 bin 651 lira oldu.
Bu miktar ikinci sıradaki İstanbul’da 287 bin 524 lira olurken son sıradaki Van’da 52 bin 272 lira oldu. Zirvede ise 302 bin 772 lira gerçekleşti. Bu durumda brüt asgari ücretin kişi başına milli gelire oranı Türkiye genelinde 0,39 oldu.
Şehirler arasında ise uçurum var. Bu oran 0,23 ile en düşük Kocaeli’nde olurken hemen ardından 0,24 ile İstanbul geliyor.
İSTANBUL’DA KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİRİN DÖRT BİRİ
Bu ne demek? İstanbul’daki yıllık brüt asgari ücret bu şehirdeki kişi başına milli gelirin dört birine (yüzde 24) karşılık geliyor.
ORANIN DÜŞÜK OLDUĞU İLLER BATIDA
Kocaeli ve İstanbul’dan sonra bu oranın en düşük olduğu iller şöyle sıralanıyor: Tekirdağ, Ankara, İzmir, Bilecek, Kırklareli, Yalova, Bursa, Antalya, Çanakkale ve Muğla.
VAN KİŞİ BAŞINA MİLLİ GELİRDEN YÜZDE 27 FAZLA KAZANIYOR
Bu oranın en yüksek olduğu ise Van. Van’daki bir asgari ücretli şehirdeki kişi başına milli gelirden yüzde 27 fazla kazanıyor. Ardından Ağrı, Şanlıurfa ve Bitlis geliyor. Bu şehirlerdeki oranın 1’in üstünde. Yani, asgari ücretli milli gelirden fazla kazanıyor.
