Çalışan emekliye 5000 TL ikramiyeden kimler yararlanabilecek? Kıdem tazminatının detayları ne?

Milyonlarin gözü yeni yilda netlik kazanacak olan asgari ücrette. Son enflasyon rakaminin yeni yilin ilk haftasinda açiklanmasiyla birlikte birçok kalemde vatandasin cebine girecek maas belli olacak. Bunlarin haricinde Cumhuriyet’in 100. yilina özel çalismayan emekliye 5000 TL ikramiye ödemesi 11-15 Kasim tarihleri arasinda hesaplara geçti. Kamuoyundan gelen yogun elestiriler üzerine çalisan emeklilere de ikramiye ödemesi karari alindi. Çalisan emekliye 5000 TL ikramiye ödemesinin ne zaman ve kimlere hangi kosullarda yatacagi siklikla aratilanlar arasinda. Haber Türk’ten Ahmet Kivanç, okurlarinin sorularini tek tek yanitladi. Iste detaylar…

EMEKLI AYLIGI BAGLANMAMIS OLANLAR 5000 TL IKRAMIYE ALABILECEK MI?

- Emeklilik kosullarini agustos ayinda tamamladim. 9 Eylül 2023 tarihinde de 4/a’dan emeklilik için dilekçemi verdim. Ayni isyerinde çalismaya devam ediyorum. Emekli ayligim henüz baglanmadi. Baglanirsa ben de 5000 liralik ikramiye alabilir miyim? Alabilirsem ne zaman alabilirim? (Nusret A.)

Cumhuriyetin 100. yili dolayisiyla emeklilere bir defaligina verilen 5000 TL ikramiye 11-15 Kasim tarihlerinde ödendi. Kasim ayinda yapilan ödemeden, herhangi bir iste çalismayan emekliler yararlandi.

Kamuoyundan gelen elestiriler üzerine çalisan emeklilere de ikramiye ödenmesi karari alindi. Bununla ilgili yasal düzenleme torba kanun teklifine konuldu. Kanun teklifi TBMM Plan Bütçe Komisyonu’ndan geçti. Genel Kurul’da ise teklifin ilk 46 maddesi kabul edildi. Ancak, bütçe görüsmeleri dolayisiyla torba kanun teklifi görüsmelerine ara verildi.

TBMM Genel Kurulu’ndaki bütçe görüsmeleri 25 Aralik’ta sona erecek. Toplam 86 maddeden olusan teklifin kalan maddelerinin ise 26-27 Aralik tarihlerinde görüsülmesi bekleniyor. Edinilen bilgilere göre, Sosyal Güvenlik Kurumu, teklifin planlandigi gibi yasalasmasi halinde aralik ayi sona ermeden ikramiyelerin emeklilere ödenmesi için hazirlik yapti. Muhalefet partilerinin teklifle ilgili bazi maddelerde çekinceleri olsa da ikramiyenin bu ay yetismesi için görüsmelerin hizla tamamlanmasi için çaba sarf etmesi bekleniyor. Teklifin yasalasmasi konusunda son anda bir sürpriz gelisme yasanmazsa 5000 TL ikramiyenin ayin son günlerinde hesaplara yatmasi öngörülüyor. Böylece, çalistiklari için daha önce ikramiye alamamis bulunan 4 milyon 688 bin 945 kisiye ikramiye ödenecek.

Teklif yasalastiginda, ekim ayinda Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan aylik ve gelir alanlardan daha önce ikramiye ödenmemis olan herkese ikramiye verilecek. Eylül ayinda emeklilik dilekçesi verenlerin ayliklari 1 Ekim tarihinden geçerli olmak üzere baglanacagindan, henüz ayliginiz baglanmamis olsa bile ikramiyeden yararlanacaksiniz. Ikramiyeniz, ilk aylik ödemenizle birlikte hesabiniza yatirilir. Emeklilik dilekçesini 30 Eylül’den önce veren herkes, emekli ayliklari baglandiginda ikramiye alabilecek.

DEVLET MEMURLARININ DA KULLANILMAYAN IZINLERI DEVREDILEBILMELI

- 657’ye tabi olarak çalisan 35 yillik devlet memuruyum. 4857 Sayili Is Kanunu’na tabi çalisan isçilerin izinleri hiçbir sekilde yanmiyor. Kullanmadiklari iznin ücretini emekli olduklarinda aliyorlar. Ancak memurlarin kullanilmayan izinleri en fazla ikinci yila sarkiyor. Ikinci yilda kullanmadigimiz takdirde üçüncü yila aktarilmiyor. Görevi geregi yillarca çalisip izin kullanamayan binlerce memur var. Isçi statüsünde çalisanlara taninan izin hakkindan bizler de faydalanmak istiyoruz. (Sadullah Y.)

Sizin de belirttiginiz gibi Is Kanunu’na tabi çalisanlar, emekli olduklarinda veya herhangi bir nedenle isten ayrildiklarinda kullanmadiklari izinlerin ücretini alirlar. Bu haktan kamu kurumlarinda Is Kanunu’na tabi çalisanlar da yararlanir. Ancak, 657 Sayili Devlet Memurlari Kanunu’na tabi çalisanlarin kullanmadiklari izinler en fazla ikinci yila devredilir. Ikinci yilda da kullanilmayan izinler yanar. 2021 yilina kadar kamudaki sözlesmeli personelin de bu hakki yoktu. Yil içinde kullanmadiklari izinler yaniyordu, ertesi yila devredilemiyordu. 2021 yilinda çikartilan kararname ile ertesi yila devir hakki tanindi.

Olmasi gereken kullanilmayan izinler konusunda Is Kanunu’ndaki haklarin devlet memurlarina da taninmasidir.

KENDI ISTEGIYLE AYRILANLAR KIDEM TAZMINATINI NASIL ALABILIR?

- Mart 1998 sigorta girisim var. SSK’li olarak 25 yil sigortalilik sürem ve 4400 prim günüm bulunuyor. Su anki isyerinde 3.5 yildir çalisiyorum. Kendi istegimle ayrilmam halinde kidem tazminatimi alabilir miyim? (Cemal Y.)

Kendi istegiyle isten ayrilanlarin kidem tazminatini alabilmesi için sigortali çalismaya baslama tarihine göre tabi oldugu yas disindaki emeklilik kosullarini yerine getirmesi gerekir. 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalismaya baslayanlar 15 yil sigortalilik süresi ve 3600 prim günüyle, 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasinda çalismaya baslayanlar 25 yil sigortalilik süresi ve 4500 prim günüyle veya sigortalilik süresine bakilmaksizin 7000 prim günüyle; 30 Nisan 2008 sonrasi çalismaya baslayanlar da 4600 - 5400 prim günüyle kidem tazminati almaya hak kazanirlar.

Siz 8 Eylül 1999 tarihinden önce çalismaya basladiginiz için 15 yil sigortalilik süresi ve 3600 prim günü kosulunu fazlasiyla tamamlamis bulunuyorsunuz. Kendi isteginizle ayrildiginizda kidem tazminatinizi alabilirsiniz. Ancak, isten ayrilmadan önce SGK’ya müracaat ederek kidem tazminati yazisi talep etmelisiniz. Bu yaziyi aldiktan sonra is akdini fesih yazisiyla birlikte isverene sunmalisiniz. SGK’dan yaziyi almadan is akdini feshedenler kidem tazminati alma hakkini kaybederler.

KOSULLARI TAMAMLAMAYANLAR SGK’DAN KIDEM TAZMINATI YAZISI ALABILIR MI?

- Ben 6 yildir özel bir firmada is makinasi operatörü olarak çalisiyorum. Sigorta baslangicim Kasim 2002. Prim gün sayim 6058. Kendi istegimle isten ayrildigimda kidem tazminati alabilmek için SGK’dan yazi almam mümkün müdür? (Y. Ç.)

Yukaridaki soruya verdigim cevapta anlattigim gibi 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasinda çalismaya baslayanlarin yas disindaki emeklilik kosulu ya 25 yil sigortalilik süresi ve 4500 prim gününü tamamlamak ya da sigortalilik süresine bakilmaksizin 7000 günü tamamlamaktir. Siz 4500 günü tamamlamissiniz ancak 25 yillik sigortalilik süresini 2027 yilinda tamamlayabileceksiniz.

Sigortalilik süresi aranmaksizin 7000 günü tamamlayabilmek için ise 942 güne ihtiyaciniz bulunuyor. Bu kosullari tamamlamadan SGK’dan kidem tazminati yazisi alamazsiniz.

İLGİLİ HABERLER

Memur, emekli ve asgari ücretli için kritik açıklama! Cevdet Yılmaz zam için oranı açıkladı, asgari ücret için ‘denge’ mesajı verdi

EYT’yi kaçıranlara yeni formül: Kısmi emeklilik için reçete belli!