CEX ve DEX farkı nedir? En iyi üç CEX hangisi?

Kripto para​ piyasaları yepyeni bir yatırım​ jargonu ve yeni kavramlarla beraber hayatımıza girdi. Kripto cüzdanı, airdrop, akıllı sözleşme, seed phrase gibi kimi zaman tam Türkçe karşılığı bulunmuş, kimi zamansa çevrilemeyen kavramların yanı sıra CEX ve DEX gibi kısaltmalar da kriptoya yeni başlayan yatırımcıların sık karşılaştığı teknik sözcükler arasında yer alıyor. Temelde kripto varlık satımı yapılan borsaların işleyiş biçimlerini tanımlayan CEX ve DEX kavramları, birbirlerinden çeşitli özelliklerle farklılaşıyor. Peki CEX ve DEX nedir, CEX ve DEX açılımı nedir? CEX ve DEX arasındaki farklar nelerdir? Tanımlarla başlayalım. 

Merkezi borsa (centralized exchange | CEX) nedir?

İngilizcede centralized exchange kelimelerinin kısaltılmasından türetilen CEX kavramı, Türkçede “merkezi borsa” anlamına gelir. Merkezi borsalar yani CEX’ler, merkezi bir aracının yardımıyla kullanıcılar arasında kripto varlık alım satımını izleyen ve kolaylaştıran kripto para borsalarıdır. CEX’ler, tıpkı geleneksel borsalara benzer. Merkezi borsalarda kullanıcıların alım ve satım emirlerinin görüntülenmesi ve eşleştirilmesi için emir defteri sistemi kullanılır. CEX’ler, daha az teknik bilgi gerektirdikleri, daha az risk içerdikleri ve çoğunlukla finansal otoriteler tarafından denetlendikleri için kripto varlık piyasasına ilk kez giren yatırımcıların tercih ettiği borsa türüdür. Zira CEX’ler, itibari para birimleriyle kripto varlık alım satımına olanak tanır ve bankalardan bu borsalara para yatırılabilir.

Merkeziyetsiz borsa (decentralized exchange | DEX) nedir? 

Merkezi olmayan borsalar ise kullanıcıların merkezi aracılar olmadan, gözetimsiz bir şekilde bir kripto para birimini başka bir kripto para birimiyle değiştirebildiği borsalardır. İngilizcede decentralized exchange kelimelerinin baş harflerinden türetilen DEX kavramı, Türkçeye merkeziyetsiz borsa olarak çevrilir. DEX’ler aynı zamanda permissionless, yani izinsiz / izin gerektirmeyen platformlardır. Başka bir deyişle kişiler, özel bilgilerini açığa çıkarmadan da DEX hesabı açabilir. DEX’ler genelde token alım satım işlemlerini gerçekleştirmek için otonom akıllı sözleşmeler kullanır. 

CEX ve DEX farkları nelerdir? 

Merkezi borsalar, genellikle daha kullanıcı dostu bir arayüz sunar ve 7/24 kullanıcı desteği de vadeder. Ayrıca merkezi borsalar, erişim alanları daha geniş olduğu için daha yüksek likiditeye sahiptir. Merkeziyetsiz borsaların en önemli özelliği ise daha yüksek gizlilik ve kontrol sunmalarıdır. Kullanıcılar, DEX’lerde işlem yaparken kripto varlıklarını bu platformlarda saklamaz; bu platformların Web3 cüzdanlarında veya kendilerine özel kripto cüzdanlarında saklar. Öte yandan CEX’ler, emir türü veya piyasa yapıcı/alıcı durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişebilen, işlem başına %0,1 ila %0,5 arasında değişen işlem ücretleri talep eder. DEX’ler ise CEX’lere kıyasla daha düşük işlem ücretlerine sahiptir. Öte yandan DEX’lerdeki işlemler bir borsadan ziyade bir blokzinciri üzerinde gerçekleşir, bu da herhangi bir alım satım işlemi için blokzinciri işlem ücreti ödemeyi de gerektirebilir.

CEX mi, DEX mi? Hangisi daha iyi?

CEX veya DEX tercihi, yatırımcının deneyimine, beklentilerine, anonimlik ihtiyacına ve diğer başka faktörlere göre değişebilir. Eğer kullanıcı dostu bir platform arayan, yüksek likidite ve çeşitli işlem seçeneklerine önem veren bir yatırımcıysanız, merkezi borsa seçimi daha uygun olacaktır. Öte yandan kripto varlıklarınızı herhangi bir merkezi borsanın hazinesinde tutmak istemiyor, tüm kontrole kendi kendine sahip olmak istiyorsanız; ayrıca gizlilik ve anonimliği önemsiyorsanız; merkeziyetsiz borsalar (DEX) sizin için daha iyi olabilir. 

Kriptonun güvenli noktası yerli CEX: CoinTR

Yeni başlayan kripto para yatırımcıları için merkezi borsalar, işlemlere başlamak için daha uygundur. CEX’lerde işlemler hızlı gerçekleşir. CEX seçiminde muhatap alınabilecek finans kuruluşu ve bu kuruluşun sahipleri / yöneticileri belirlidir. Ayrıca merkezi borsalar, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) gibi finans otoriteleri tarafından denetlenir; bu da kullanıcılar için ekstra bir güvenlik katmanı anlamına gelir. 

Bu noktada kripto para yatırımlarına yeni başlamayı düşünen bir yatırımcıysanız, üçüncü yılını kutlayan yerli kripto para borsası CoinTR ile ilk işlemlerinizi bugünden itibaren gerçekleştirebilirsiniz. CoinTR hesabı açmak ve dört adım sonra işlemlere başlamak çok vaktinizi almaz. Kimlik doğrulama süreçleriyle de sizin güvenliğiniz önem kazanır ve korunur. CoinTR’de hesap açmak için CoinTR Hesap Aç linkini kullanabilirsiniz.