ABD borsalarında son yıllarda büyük bir yükseliş yaşanıyor, ancak ünlü yatırımcı Warren Buffett temkinli davranıyor. Berkshire Hathaway, rekor seviyede nakit tutarken, uzmanlar piyasanın balon olup olmadığını tartışıyor.
Son yıllarda ABD borsalarında büyük bir yükseliş yaşanıyor. S&P 500 endeksi geçen ay tarihi zirvesine ulaştı ve 2020'den bu yana %89 oranında değer kazandı. Ancak bu hızlı yükseliş, piyasanın bir balon içinde olduğuna dair tartışmalara yol açtı.
Ekonomi dünyasında "balon" terimi sıkça kullanılsa da kesin bir tanımı yoktur. Genel olarak, bir varlığın fiyatının gerçek değerinin üzerine çıktığı durumlar balon olarak adlandırılır. Bu konu akademisyenler arasında da tartışmalara neden oluyor. Bazı ekonomistler, borsa balonlarının aslında piyasanın "akılsızca" hareket ettiğine dair bir iddia olduğunu söylüyor. Ancak çok sayıda uzmana göre borsada anormal bir yükseliş yaşandığı açık.
Dünyanın en başarılı yatırımcılarından biri olan Warren Buffett da ABD borsasındaki mevcut durum konusunda temkinli. Buffett'ın şirketi Berkshire Hathaway, geçtiğimiz çeyrekte toplam varlıklarının %27'sini nakitte tuttu. Ayrıca, borsa endeksini takip eden fonlarını da elden çıkardı.
Buffett'ın bu hamleleri, piyasanın çok fazla şiştiğine ve bir düzeltme beklediğine işaret ediyor. Bazı uzmanlar da onunla aynı görüşte. Balon olup olmadığını anlamak için kült bir göstergeden faydalanılıyor: Dr. X'in "balon dedektörü".
Dr. X'in balon dedektörü, hisse senedi fiyatlarının kışısal getirili tahvillere oranını inceliyor. Bu oran, hisselerin gelire göre ne kadar pahalı olduğunu gösteriyor. Tarihsel ortalamalara göre bu oranın yüksek olduğu dönemlerde piyasa çoğunlukla büyük düşüşler yaşamış.
2024 Aralık itibariyle balon dedektörü 0.3655 seviyesinde. Bu oran, 2000'lerin başındaki dot-com balonu zamanındaki seviyelerden bile yüksek! Yani, mevcut piyasa koşulları, geçmişte çöken borsa balonlarıyla benzerlik gösteriyor.
Ekonomistler, balonların ne zaman patlayacağını tahmin etmenin zor olduğuna dikkat çekiyor. Ancak geçmişte borsa şiştirildiğinde, büyük bir düzeltme kaçınılmaz olmuştu. 2000'lerin başındaki internet balonu ve 2008 krizi bunun en çarpıcı örnekleri arasında.
Bugün ABD borsalarında da benzer bir tablo var. Pandemi sürecinde piyasaya sürülen fazla para, teknoloji hisselerindeki büyük yükseliş ve yapay zeka yatırımları, hisse senetlerini gerçek değerinin üzerine çıkarmış olabilir. Bu durumda, çok fazla risk alan yatırımcılar beklenmedik kayıplarla karşılaşabilir.
Buffett'ın borsadaki "balon" konusunda yanılıp yanılmadığını zaman gösterecek. Ancak tarihe bakıldığında, benzer durumlarda şimşek gibi yükseldikten sonra sert düşüşlerin geldiği görülüyor.