Ekonomistlerden çarpıcı 'enflasyon' yorumu
Piyasaların beklediği ocak ayı enflasyon rakamları açıklandı. TÜİK’e göre ocak ayı enflasyon rakamı 11,10, yıllık enflasyon rakamı ise 48,69. Peki rakamlar piyasaları ve vatandaşın cebini nasıl etkileyecek? Dolarda artış devam edecek mi, altını seyri hangi yönde ilerleyecek? Ekonomistler TGRT Haber’e enflasyon rakamlarını yorumladı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ocak ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Enflasyon ocak ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)'de yüzde 11,10 arttı, yıllık enflasyon yüzde 48,69'a yükseldi. Ocak ayının zam şampiyonu yüzde 69,97'lik artışla elektrik ücreti oldu. Peki enflasyon rakamları piyasaları nasıl etkileyecek? Rakamlar vatandaşın cebine nasıl yansıyacak? TGRT Haber’de Avrasya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Emre Alkin ile İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Adil Salepçioğlu enflasyon rakamlarını değerlendirdi.
PİYASALARIN BEKLEDİĞİ RAKAM
Salepçioğlu, tüm piyasaların ocak ayı enflasyon rakamlarını yüzde 50 civarında beklediklerini söyledi. Enflasyonist ülkelerde Üretici Fiyat Endeksinin (ÜFE), (TÜFE) kadar önemli olduğunu belirten Salepçioğlu, bunun sebebini şöyle açıkladı: “Büyüme rakamlarımız güzel. Ancak tam istihdam amaçlı bir büyüme hedefleniyorsanız enflasyonla barışık bir süreçte olmanız gerekiyor. 1971 yılından yani enflasyonun çift haneli olduğu tarihten itibaren yapısal bir enflasyonla karşı karşıyayız. 50 yıldır enflasyonist büyüme modelini benimsedik. Esas sorun üretimimizi sürdürmemiz, ihracatımızı arttırmamız ve büyüme endeksli istihdam meydana getirmemiz. Bunun için özellikle üretici tarafındaki enflasyonla mücadele etmemiz gerekiyor.”
ENFLASYON KORUMALI SİSTEM DE OLMALI
Salepçioğlu, enflasyondan korunmak için önerilerini şöyle sıraladı: “Tıpkı Kur Korumalı TL gibi enflasyon korumalı bir kredi enstrümanı oluşturmamız gerekiyor. En önemli sorun politika faizleri ile kredi faizleri arasında çok büyük bir fark olmasıdır. Bu faizlerle üreticinin yatırım yapması kolay değil. Enflasyon durmuyor. Üretici kredi borcunu nasıl ödeyecek? Bu kez zam yapmak zorunda kalınıyor.” Türkiye’de girdi maliyetlerinin yüksek olduğuna dikkat çeken Salepçioğlu, enerji enflasyonunun da büyük bir sorun olduğunu belirtti. “Enerjisi yüzde 74’ü dışarıya bağımlı bir ülkeyiz” diyen Salepçioğlu, enerji sorununun çözümü için şu önerilerde bulundu: “Yenilenebilir enerji imkanlarında çeşitliliğe gitmeliyiz. Bu adımlar yeterince atılamıyorsa en azından enflasyon korumalı kredi enstrümanı oluşturmamız gerekiyor.”
ENFLASYONUN ARTMA NEDENLERİ
Enflasyon rakamını değerlendiren Alkin, rakamlarının yüksek çıkma nedenlerini şöyle açıkladı: “Vergi rejimi zincirleme enflasyon meydana getirecek bir modeldir. Bazı ürünlerden çok kolay vergi toplanıyor, bu ürünlerin vergilerinden kamu harcamaları için taviz verilmiyor. İkincisi ise dış ticaret rejimi üreticileri bezdirecek kadar zorluyor. Üreticiler bir ürünü ithal ederken çektikleri sıkıntıları fiyatlara yansıtıyor, bu da enflasyonu arttırıyor. Tarımda ciddi bir başıbozukluk var. Aralardaki komisyoncular enflasyonu arttırıyor.”
ENFLASYON ŞİDDETİ KÖRÜKLÜYOR
Enflasyonun vatandaşa etkilerini değerlendiren Alkin, “Ben de dahil pek çok insan artık yaşamsal fonksiyonlara ağırlık veriyor. Ev kirası, mutfak harcamaları, giysi, faturalar, çocukların okul ihtiyaçları gibi ihtiyaçları karşılamaya çalışıyor. Ancak yaşamsal ihtiyaçlar ön plana alındığında insanlar mutsuz oluyor ve şiddet eğilimli oluyor” ifadelerini kullandı.
