Emeklilik tarihinin belirlenmesindeki püf noktaları

Okuyucularımızın en çok merak ettiği konulara açıklık getirmeye devam ediyoruz. Emeklilik tarihinin belirlenmesi ile ilgili tarafımıza yöneltilen sorulara toplu cevap mahiyetinde bu yazıyı kaleme aldık.

Genel olarak ne zaman emekli olurum? Sorusunun cevabı ilk defa sigortalı olunan tarihe bağlı bulunmaktadır. Öyle ki bir gün bile uzun vadeli sigorta kollarına tabi geçmiş yıllara ait bir sigorta girişi özelikle SSK’lıların emekliliğinde hem yaş hem gereken prim açısından büyük avantaj sağlamaktadır.
 
İşe giriş tarihi ile primlerin ödenmeye başladığı tarihin farklı olması
 
4/1-a (SSK) sigortalıları için söz konusu olup, işe giriş tarihi ile primlerin ödenmeye başladığı tarih farklı ise, ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına tabi prim ödenmeye başlanan tarih sigortalılık süresinin başlangıcı olarak alınmaktadır. Örneğin 06.03.1995 tarihinde SSK girişi olup hiç prim bildirimi yapılmamış olan bir erkek sigortalının belirtilen sigorta kollarına ödenmiş primli girişi  01.02.2001 tarihi ise bu durumda emeklilik yaşının hesabında 01.02.2001 tarihi esas alınacaktır. Sonuçta 55 yaşında değil 60 yaşında emekli olacaktır.
 
Stajyer ve çırak sigortasının emekliliğe etkisi
 
SGK’nın uygulamadaki kanuna göre aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümleri uygulanmaktadır. Ayrıca bunlar SSK (4/1-a) kapsamında sigortalı sayılmaktadır. Değerli okuyucularımız haklı olarak; "madem stajyerler yasal olarak SSK’lı o zaman neden emeklilikte dikkate alınmamaktadır?" diye düşünmektedir. Hemen cevaplayalım, stajyer ve çıraklık sigortası her ne kadar SSK kapsamında bulunmakta ise de emekliliğe yarayan uzun vadeli sigorta kolları diye tabir edilen yaşlılık-malullük ve ölüm sigortaları kapsamında bulunmamaktadır. Bütün mesele stajyerlerin çalışırken bu sigorta kollarına da tabi tutulmamalarında yatmaktadır.
 
Devralınan banka oda ve borsa sandıklarına tabi çalışanlar
 
SGK veya daha önceden faaliyette bulunan sosyal güvenlik kuruluşlarınca devralınan banka oda ve borsa sandıklara tabi olarak ilk defa prim veya kesenek ödenmeye başlanılan tarih sigortalılık süresinin başladığı tarih olarak dikkate alınacaktır.
 
18 yaşın altında geçen hizmetler
 
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında, 18 yaşından önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların sigortalılık sürelerinin 18 yaşını doldurdukları tarihte başladığı kabul edilecektir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, sadece prim ödeme gün sayılarının hesabına dâhil edilecektir.
4/1-(b) ve 4/1-(c) kapsamındaki sigortalılardan, bir meslek veya sanat okulunu bitirerek, Türk Medenî Kanunu hükümlerine göre mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar için 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmayacağından, bu kapsamda 18 yaşın altında kazai rüşt kararı tarihinden itibaren başlayan sigortalılık başlangıç tarihleri, aynı zamanda sigortalılık süresinin başlangıç tarihi olarak esas alınacaktır.
SGK uygulama (5510 s.) Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olan 4/1-(a) ve 4/1-(b) sigortalıları için yalnızca yaşlılık aylığı bağlanmasında geçerli olan 18 yaş uygulaması, malullük ve ölüm aylıklarında uygulanmayacaktır.
 
1/4/1981 tarihinden önce SSK’lı olanların durumu
 
Eski SSK (506 sayılı) Kanuna göre 1/4/1981 tarihinden önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tescil edilmiş olan 4/1-a (SSK) sigortalılarının, sigortalılık süresinin başlangıcı;
1/4/1981 tarihinden önce ise yaşa bakılmaksızın sigortalılık süresinin başlangıç tarihi,
1/4/1981(dâhil) tarihinden sonra ise 18 yaşın doldurulduğu tarih,
Olarak dikkate alınacaktır. Ancak, 18 yaş öncesinde geçen çalışma süreleri prim ödeme gün sayısına ilave edilecektir.
Sigortalıların (506 sayılı Kanunun geçici 81'inci maddesine göre) emeklilik aylığına hak kazanma şartlarının belirlenmesinde 18 yaş uygulamasına bakılmaksızın, ilk işe giriş tarihine göre yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi şartları tespit edilecektir. Söz konusu şartlardan sigortalılık süresi şartının tahsis talep tarihinde yerine gelip gelmediği incelenirken ise, 18 yaş uygulamasına bakılacaktır.