Ev, arsa, işyeri tapusu olanlar dikkat! Ödemeyi kaçırana ceza var: Emlak vergisinde süre doluyor

Ev, arsa, işyeri tapusu olan milyonları ilgilendiren emlak vergisi ödemelerinde süre doluyor. Emlak vergisinin ikinci taksit ödemeleri 30 Kasım’da sona erecek.

Türkiye sınırları içerisinde bulunan binalar, arsalar ve araziler, 1319 sayılı Emlak Vergi Kanunu'na göre vergiye tabi tutuluyor. Bu taşınmaz malların sahipleri ise bazı muafiyet durumları dışında emlak vergisi ödemekle yükümlü sayılıyor.

BORCUNU ÖDEMEYENLER CEZA ÖDEYECEK

Borcunu ödemeyenler ve gecikme durumunda emlak vergisinde faiz cezası uygulanıyor. 2022 için mevcut gayrimenkulü bulunanlar ile yeni bir gayrimenkul satın alanlar emlak vergisini ödemelerini gerçekleştirecek.

Emlak vergisinin ilk taksit ödemeleri mayıs ayında tamamlanmıştı. İsteyenler verginin tamamını bu tarihte ödedi. İki taksitle ödeme seçeneğini seçenler de son taksiti 30 Kasım’a kadar ödemek zorunda. Önümüzdeki yıl ödeme yapmayacaklar. Bu yıl gayrimenkul alanlar, 2024’te ödeme yapacak. Ancak vergilendirme için yılsonuna kadar bulunduğu ilçenin belediyesine bildirim yapması gerekiyor.

ÖDEMELER NEREYE YAPILIYOR?

Emlak vergisi borcunu sorgulamak ve teyit etmek isteyenler, bulundukları belediyelerden veya e-Devlet aracılığıyla Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) sunduğu İnternet Vergi Dairesi hizmeti işlemlerinden ödemeleri öğrenebiliyor. Emlak vergisi taksitleri gayrimenkulün bağlı bulunduğu belediyeye direkt olarak yapılabiliyor. Ayrıca belediyelerin hesabının bulunduğu banka şubelerine de ödeme yapılabiliyor.

EMLAK VERGİSİ NASIL BELİRLENİYOR?

Emlak Vergisi değeri, 4 yılda bir toplanan takdir komisyonlarınca belirleniyor. 2022-2025 emlak vergi değerlerinin hesabında dikkate alınacak olan arsa ve arazi metrekare birim değerleri, Haziran 2021’de tespit edildi. İlk yıl artış yapılmadan yeni değerler üzerinden ödeme yapıldı. Ara yıllarda ise yeniden değerleme oranının yarısı (bu yıl yüzde 61.46) eklenerek hesap yapılıyor. Böylece verginin tahakkukunda esas alınacak emlak vergi değeri ortaya çıkıyor. Çıkan sonuçta 1.000 liraya kadar olan değer dikkate alınmıyor.

Büyükşehir sınırlarındaki konutlarda ortaya çıkan bu vergi değerinin binde 2’si, büyükşehir olmayan yerlerde ise binde 1’i hesaplanıyor. İşyerlerine ait değerin büyükşehirlerde binde 4’ü, diğer illerde binde 2’si, arsalarda büyükşehirlerde binde 6’sı, diğer illerde binde 3’ü, arazilerde büyükşehirlerde binde 2’si, diğer illerde binde 1’i hesaplanıyor. Ödeme esnasında kültür payı adı altında verginin yüzde 10’u kadar da katkı payı tahsil ediliyor.

EMLAK VERGİSİ ORANI NE KADAR?

Emlak vergisi oranları mesken olan binalarda ve arazide binde 1, diğer binalarda binde 2, arsalarda binde 3. Gayrimenkul büyükşehir sınırları içindeyse bu oranlar iki katı olarak yani sırasıyla binde 2, 4 ve 6 olarak uygulanıyor.

EMLAK VERGİSİNDE 2024 YILI ARTIŞ ORANI BELLİ OLDU

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’ne göre, yeniden değerleme oranı 2024 yılı için yüzde 58.46 olarak tespit edildi. Buna göre Emlak Vergisi, Çevre Temizlik Vergisi, çeşitli harçlar, araç muayene ücreti, Gelir Vergisi tarife dilimleri ve idari cezalar için 2024 yılı için esas alınacak yeniden değerleme oranı yüzde 58.46 oldu. Emlak vergisinde artış, kanuna göre bu oranın yarısı kadar yapılıyor (EVK md. 29). Bu çerçevede emlak vergisindeki önümüzdeki yıl artış yeniden değerleme oranının yarısı olan  (yüzde 58.46/2) yüzde 29.23 kadar olacak.

KİMLER VERGİDEN MUAF TUTULUYOR?

Emlak Vergisi Kanunu’na göre, hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranları sıfıra iniyor. Hisse ile bile olsa birden fazla eve sahip olanlar muafiyetten yararlanamıyor. Muafiyetten yararlanmak için belediyeye dilekçe verilmeli. Muaf olduğunu bilmeden ödeme yapanlar ise 5 yıl geriye dönük iade alabiliyor. Bunun için belediyeye ‘düzeltme dilekçesi’ verilmesi yeterli.

EMEKLİLER MUAF MI?

Türkiye’de brüt yüzölçümü 200 m2’yi geçmeyen tek meskeni olan veya tek meskenin intifa hakkına sahip bulunan kanunda sayılı olan kişiler, indirimli bina vergisi oranından yararlanabiliyor. Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenen bu indirim oranı, şimdi olduğu gibi yüzde sıfıra kadar inebildiğinden hiç emlak vergisi ödememek anlamına da gelebiliyor. İndirime tabi olan kişiler; engelliler, geliri olmayanlar, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları emekli, dul, yetim, ölüm ve maluliyet aylığından ibaret bulunanlar, gaziler, şehitlerin dul ve yetimleridir.

EMLAK VERGİSİ MUAFİYETİNDEN EYT’LİLER YARARLANABİLECEK Mİ?

Emlak vergisi muafiyetinden, 3 Mart itibarıyla emekli aylığı bağlatan EYT’liler de yararlanacak. Bu yıl içinde emekli olan EYT’liler emlak vergisi muafiyetinden gelecek yıldan itibaren yararlanmaya başlayacak. İlerleyen yıllarda emekli olan EYT’liler ise emeklilik tarihini izleyen yıldan itibaren (2024’te emekli olduysa 2025 yılında gibi...) yararlanacaklar. EYT’lilerin emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için belediyelere başvuru yapması gerekiyor.

Muafiyette sadece emekli maaşı gelirinin olması esas alınıyor. Yani emeklilerin emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilmesi için herhangi bir işte çalışmamaları ve faiz, temettü gibi her türlü sermaye iradı gelirlerinin bir önceki yıl uygulanan gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı aşmaması gerekiyor. Buna göre, 2023’te emekli olan EYT’liler, bu yılki menkul sermaye iradı gelirleri 150 bin lirayı aşmamak şartıyla gelecek yıldan itibaren muafiyetten yararlanacak.

OTURMA ŞARTI YOK

EYT’linin emlak vergisi muafiyetinden yararlanması için konutta bizzat oturma şartı bulunmuyor. Buna göre, brüt 200 metrekareyi aşmayan konutun kiraya verilmeden boş tutulması, kiraya verilmiş olsa bile kendisinin de kirada oturması veya bedel ödemeksizin aile üyeleri tarafından daimi olarak kullanılması emlak vergisi muafiyetinden yararlanmaya engel teşkil etmiyor. Muafiyetten, 200 metrekareyi aşmayan konutta hissesi bulunan EYT’li emekliler de yararlanabilir.