"EYT sorununu yeni bakan çözer"

SGK Uzmanı Ali Duman, TGRT Haber'in canlı yayınında izleyicilerin sorularını ve emeklilikle ilgili merak edilen soruları cevapladı.

STAJYER SİGORTA GİRİŞİ SORUNU

Çırak ve stajyer sigorta girişi sorununun ülkemizde ciddi anlamda çözülmesi gereken bir konunun başında geldiğini söyleyen Duman, “stajyer sigortası emeklilik yaşı hesaplanırken giriş olarak kabul edilmiyor” dedi.

ÖDENMİŞ SİGORTA NEDEN İPTAL OLUR?

Pandemi döneminde yaşanan mağduriyetlerle ilgili Duman, pandemi döneminde Kısa Çalışma Ödeneği (KÇÖ) alanlara sigortanın ödenmediğini söyledi. 

EMEKLİLİĞİ VE SİGORTASI İPTAL OLANLAR

Emekliliği ve sigortası iptal olan vatandaşların var olduğunu söyleyen Duman konuyla ilgili şunları söyledi;

“Konunun temel sıkıntısı şu; sigortası eksik olan vatandaşın eksik gününü doldurabilmesi için fiili olarak çalışmadığı halde sigortalı gözükmesidir. Emekli olduktan sonra SGK’nın emeklinin fiili olarak çalışıp çalışmadığına yönelik başlattığı soruşturmada emeklinin fiili olarak iş yerinde çalışmadığı tespit edildiğinde hem sigortası hem de aldığı haksız emekli maaşı iptal edilir.”

EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR’DA (EYT) SON DURUM NE?

Emeklilikte Yaşa Takılanlarla ilgili sorununun çözümünün siyasi irade olduğunu vurgulayan duman, siyasi iradenin sıcak bakmadığı konuların çözüm masasına yatırılamadığını söyledi. 

Duman EYT’lilerle ilgili şunları söyledi;

“EYT ile ilgili verilen yasa teklifleri alt komisyondan üst komisyona çıkamıyor. Birden çok teklif ve çözümü için alternatif yollar var ama birilerinin bunu gerçekten çözmek istemesi lazım. Çözüm, az koltuğu olan siyasi partilerin çözüm üretmesi Meclis’te karşılığını bulmuyor. Koltuk sayısı fazla olan partilerin EYT sorununun çözümüne ilişkin değerlendirme yapması gerekiyor”

“YENİ BAKAN EYT’YE POZİTİF YAKLAŞACAK”

Yeni Çalışma Bakanı Vedat Bilgin’in EYT’lilerle daha önceden bir çözüm geliştirip fikir alışverişi yaptığını hatırlatan Duman, yeni Çalışma Bakanı Vedat Bilgin’in EYT sorununa daha pozitif yaklaşacağını düşündüğünü söyledi.

EMEKLİ MAAŞI NASIL ARTIRILIR?

Vatandaşların yüksek emekli maaşı alabilmesi için yüksek primle çalışması gerektiğinin altını çizen Duman konuyla ilgili şunları söyledi;

"Sigorta primini kendileri ödeyen isteğe bağlı sigortalılar ve BAĞKUR’lular açısından konuya bakıldığında; onlar sigortalı prim esas kazanç beyanında bulunuyorlar. Bunlar kendi primlerini kendi ödedikleri için verecekleri beyanla primlerini yükseltebiliyorlar. 

Diğer yandan işçiler açısından konuya bakıldığında; iş yerinde aldıkları ücret karşılığında sigorta ödemesi yapılır. Asgari ücretin tavanı ile tabanı arasında 7,5 kat fark var. Asgari ücretin tabanı brütte 3577 lira, bunun tavanı demek 7,5 kat fark dikkate alındığında otomatik olarak 25 bin liraya çıkıyor. Bu durumda 25 bin lira kazanıp sigorta primi ödeyenle ayda 4 bin lira kazanıp sigorta primi ödeyenin emekli maaşı aynı olmaz. Vatandaşın maaşını yükseltmesi için yüksek ücretle çalışması lazım ve yüksek ücretten prim ödemesi lazım. Yüksek ücretle prim ödediği dönemden sonra asgari ücrete düşerse yine emekli maaşında düşüş olur."

EMEKLİLİK MAAŞI HESAPLANIRKEN HANGİ PRİM DÖNEMİ BAZ ALINIR?

Emekli maaşı hesaplanırken çalışanın bütün çalışmışlıklarının yani her yılın kazançlarının dikkate alındığını söyleyen Duman, her yıl aylık bağlama oranlarının da buna göre güncellendiğini söyledi.

YILLIK İZİN KULLANMAK İSTEMEYEN NE YAPMALI?

Tam kapanma döneminde işverenin yıllık izin kullanın talebini yerine getirmek istemeyen çalışanın ne yapması gerektiği sorusuna Duman şu açıklamalarıyla cevap verdi;

“Eğer iş yeri tam olarak kapatmışsa ya ücretsiz izne ya da yıllık izne çıkaracaktır. İşten çıkarma yasak. Burada çalışan için istifa yolu açık. Tam kapanma sebebiyle ben artık yıllık izin kullanmak istemiyorum, çalışmak istiyorum deyip istifa ederse tazminat gibi haklarını almaya hak kazanır. Çünkü tam kapanma olsa da kısa çalışma ya da yıllık izin vs işverenle işçinin beraber mutabakatla alabileceği bir durum. Yani ne tek başına işçiye ne de işverene bırakılmış bir durum. İşveren kişiyi yıllık izin kullanacaksın diye zorluyorsa, mobing uyguluyorsa işçi istifa ediyorum mobing sebebiyle de tazminatımı istiyorum diyebilir. Ama diğer taraftan işin bütünlüğü açısından bakarsanız yıllık iznin avantajı şu: eğer iş yeri Kısa Çalışma Ödeneğine başvurursa o işçi bugün belirtilen KÇÖ tutarını yani brüt ücretin yüzde 60’nı alacak. Ama yıllık izinde ise tam aylığını alacak ve sigortası da tam ödenmiş olacak."