Borçlanma ve yıpranma payı emeklilik tarihini öne çeker mi? EYT'de herkesin merak ettiği 6 soru
EYT’de zaman daralırken yeni düzenlemeden yararlanmak isteyenler sorularına tek tek cevap bulmaya başladı. EYT’ye dair detaylar ortaya çıkmaya devam ediyor. Borçlanma başlangıcı öne çeker mi? Fiili hizmet zammı ile emeklilik öne çekilir mi? EYT’ye dair 6 önemli ve soru ve cevapları…
EYT’ye yönelik tartışmalar sürerken düzenlemeden yararlanmak isteyen milyonlarca vatandaşın heyecanlı bekleyişi devam ediyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin kısa süre önce yaptığı açıklamasında prim düzenlemesinden bahsederek "EYT için net tarih 8 Eylül 1999. Yıpranma hakkı, doğum ve askerlik borçlanmaları olsa bile işe başlangıç tarihi geriye çekilemez. Bunlar ancak eksik prim gün sayısını tamamlamak üzere yapılır. Yani o eksik kalan prim gün sayısını telafi eder" ifadelerini kullandı.
Bakan Bilgin konuşmasının devamında Emekli olanların işe devam etmesi durumunda, normal çalışanlara göre primlerinin 5 puan yükseldiğini ve işverenlerin EYT düzenlemesinin hayata geçmesi sonrasında, bu farkın kaldırılmasını istediğini ifade etti. Yeni yapılan açıklama sonrası kafalardan soru işaretleri oluştu. İşte EYT hakkında merak ettiğiniz beş soru ve cevabı…
5 PUANLIK PRİM FARKLI KALDIRILDI MI?
EYT kapsamında emekli olan kişiler çalışmaya devam etmeleri durumunda diğer çalışanlarla aralarında 5 puanlık bir prim farklı ortaya çıkıyordu. Normal bir çalışan için sigorta primi brüt ücreti yüzde 37.5. Bu oranın yüzde 15’i çalışan kişinin maaşından kesilirken geri kalan yüzde 22,5’i işveren tarafından ödeniyor. Eğer düzenli olarak ödeme yapılıyorsa işverenin ödediği paydan yüzde 5 indirim yapılıyor. Emekli olarak çalışan kişilerde ise durum daha farklı. Emeklilerde yüzde 7.5 çalışandan, yüzde 24.5 işverenden olacak şekilde bir kesinti söz konusu. Bu şekilde arada yüzde 7’lik bir fark ortaya çıkıyor.
BORÇLANMA YAPILARAK BAŞLANGIÇ TARİHİ GERİ ÇEKİLEBİLİR Mİ?
Borçlanmalar genellikle vatandaşlar tarafından eksik prim gün sayısının tamamlanmasına yönelik olarak başvurulan bir yöntem. Doğum yapan kadınlar ya da askerlik yapan erkekler bu süreleri borçlanarak eksik kalan prim günlerini tamamlıyor. İlk defa sigortalı olunan tarihten öncesi askerlik, staj, doktora dönemine ilişkin borçlanmalar işe başlangıç tarihini geriye çekebiliyor. 5510 sayılı Kanun'un 41'inci maddesine göre, borçlandırılan süre, bu kanunun 38'inci maddesi uyarınca malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girilen tarihten önceki süre ise, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür.
ASKERLİK BORÇLANMASI BAŞLANGICI NE KADAR ÖNE ÇEKER?
Bir kişinin işe girdikten sonra askerlik borçlanması yapması halinde prim ödeme gün sayısını artırıyor, ancak emeklilik tarihi öne alınamıyor. Şubat 2000 tarihinde sigortalı işe başlayıp askerliğini 1999 yılında yapan borçlanarak emekli olabiliyor.
BORÇLANMA HAKKI KALDIRILABİLİR Mİ?
8 Eylül 1999'dan önce işe başlayan kişiler EYT kapsamına dahil ediliyor. Bu tarihten öncesi için borçlanma hakkı bulunuyor. Borçlanma hakkının kaldırılması ihtimali ise oldukça zayıf.
BORÇLANMADA FAZLA ÖDENEN PARA GERİ ALINABİLİR Mİ?
Borçlanma yapmalarına rağmen emeklilik hakkı elde edemeyen kişiler, ödedikleri primlerinin geri iadesini talep edebilirler. Eski SSK'lılar (4A) için 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008'den sonra ise sadece işçi primleri geri ödeniyor. Bağ-Kur’lular için ise tarih ayrımı yapmadan ödedikleri tüm primler geri iade edilebiliyor.
FİİLİ HİZMET ZAMMI İLE EMEKLİLİK ÖNE ÇEKİLEBİLİR Mİ?
EYT’de yıpranma payı en çok tartışılan konuların başında geliyordu. Yıpranma payının sigorta girişini 1999 öncesine çekmek gibi bir etkisi bulunmuyor. Öte yandan yıpranma hakkı olanlar Kasım 1999'da yani 2000 yılı öncesi fiili hizmet zammıyla çalışıldıysa yıpranma süresi geri çekilerek EYT kapsamına girelebilir.
