‘İstanbul’da evim var’ demeyin! Olası deprem sonrası emlak zenginleri fakir kalabilir
Yaşanan depremlerin ardından özellikle de İstanbul’da pek çok senaryo dillendiriliyor. Kahramanmaraş merkezli depremlerle birlikte ortaya çıkan tabloya dikkat çeken uzmanlar özellikle İstanbul’da ağır hasar veya tamamen yıkımın olması durumunda yatırımın büyük bir kısmının kaybolabileceği uyarısı yapıyor.
Beklenen İstanbul depremi ile ilgili pek çok senaryoda bazı ilçelerde ağır hasar ve yıkımların olacağı sıklıkla uzmanlar tarafından dillendiriliyor. Hatta bazı bölgelerin haritadan tamamen silineceğine dair görüşler de var.
Her ne kadar yerel yönetimler deprem ve yapı denetimi ile ilgili önlemlerini alsalar da ortaya çıkacak tablo iç açıcı olmayabilir. Her yönünden değerlendirilmesi gereken olası İstanbul depreminin ekonomik neticesi de ağırlaşabilir.
EV VE İŞYERLERİNİN YATIRIM ARACI OLMAKTAN ÇIKABİLİR
İstanbul’da yatırım yapan, ev ve iş yeri alan yatırımcılara da uyarılar geliyor. Türkiye’de, zorunlu deprem sigortası kapsamında, bir mesken için verilebilecek azami teminat tutarının 640 bin lira olduğunu belirten Avukat Abide Gülel, DASK teminatlarının piyasa şartlarına göre güncellenmemesi durumunda, deprem bölgelerinde, birçok kişi için, ev ve işyerlerinin yatırım aracı olmaktan çıkabileceği uyarısında bulundu.
Son yıllarda emlak fiyatlarının olağanüstü artışına karşılık deprem sigortası bedellerinin çok düşük kaldığını belirten Abide Gülel, Kahramanmaraş merkezli depremlerle birlikte ortaya çıkan tabloya dikkat çekti.
DASK TEMİNATIYLA ANCAK PREFABRİK EV İNŞA EDİLEBİLİYOR
Gülel, yaşanan depremlerin maddi kayıplarına dikkat çekerek, “Yakın zamanda meydana gelen depremlerin, pek çok bölgede maddi zararlara yol açtığı gözlemlendi. Özellikle ev ve iş yeri satın alarak yatırım yapan bireyler, bu doğal afet sonucu büyük ekonomik kayıplar yaşadılar. Beklenen bir İstanbul depreminin de ekonomik altyapı üzerinde benzer bir etkiye sahip olabileceği öngörülüyor.” diye konuştu.
YATIRIMIN BÜYÜK BİR KISMI KAYBOLABİLİR
Gülel özellikle zirve fiyatlamaların olduğu İstanbul’da kayıpların daha derin olacağını dikkat çekerek “Örneğin, 50 milyon liralık, her biri 5 milyon lira değerinde 10 adet mülke yatırım yapmış bir birey düşünüldüğünde, bu mülklerde meydana gelebilecek ağır hasar veya tamamen yıkım durumunda, bu yatırımın büyük bir kısmının kaybolabileceği belirtiliyor. Eğer bu evler zorunlu deprem sigortası kapsamında sigortalanmışsa, her bir ev için maksimum 640 bin lira teminat alınabilecek ve toplamda bu 6 milyon 400 bin lira yapar. Ancak bu, 50 milyon liralık yatırımın 43 milyon 500 bin liralık kısmının yitirilmesi anlamına gelir.” dedi.
DASK YETERLİ OLMAYACAK
Abide Gülel, ev sahiplerinin eğer mülkler sigortalı değilse, sigorta teminatı dışında bir geliri olmayacağını dikkat çekerek bu durumda kişilerin devlet tarafından sağlanabilecek temel konut imkanlarına yönlendirileceğini belirtti.
Gülel, “Ancak, DASK'ın sunduğu 640 bin lira azami teminat tutarının, mevcut inşaat maliyetleri düşünüldüğünde yeterli olmadığına dikkat çekilmektedir. Bu bütçe ile sadece yaklaşık 100 metrekarelik prefabrik bir konut inşa edilebilir ve piyasa şartları göz önüne alındığında bu tutarla yeni bir ev satın almak da oldukça zor.” dedi.
RİSK VE EMLAK DEĞERİNE GÖRE PİRİM SİSTEMİ GETİRİLMELİ
Avukat Abide Gülel yatırımcılar için çözüm yolunun zeminin deprem riskine, yapının inşaat tekniğine, yapım yılına, emlak değerine göre pirim sistemi getirmekten geçtiğini belirterek, “Risk durumuna göre daha fazla pirim ödeyen DASK’tan daha fazla teminat almalı. Binasının piyasa değeri yüksek olan ama depreme dayanıklılık standartlarına göre inşa edilmiş yapılara da indirimler sunulmalı. Böyle bir düzenleme için Japonya’daki uygulamalar örnek alınabilir.” önerisinde bulundu.
Gülel, “Deprem teminatları 640 bin lirada kalırsa ve bahsettiğim düzenlemeler yapılmazsa, İstanbul başta olmak üzere deprem hattındaki şehirlerde ev ve işyerleri yatırım aracı olmaktan çıkabilir” diyerek ilgili kurumlara bu konuda yeni bir düzenleme yapmaları için çağrıda bulundu.
