Karadeniz’de kahverengi kokarca alarmı: Tarımı bitirebilir

Karadeniz​ Bölgesi’nde popülasyonu artan kahverengi kokarca tehlikesi büyüyor. Ordu’da başta fındık​ olmak üzere tarım​ ürünlerinde ciddi rekolte kayıpları yaşanıyor. Ev, ambar ve depolara girip kış ayı boyunca saklanan böcek, yılda 300 kata kadar çoğalabiliyor. Kivi, çilek, ceviz, elma, fındık ve Trabzon hurması gibi birçok tarım ürününe hasar veren böcek, çiftçinin kabusu haline geldi. Hasat sonunda rekolte düşük, talep çok olunca fiyatlar da tavan yapıyor. Yetkililer böceğin görüldüğü yerde öldürülmesi gerektiğine dair sezon boyunca çağrılarını duyurdu. 

BÖLGEDE OHAL İLAN EDİLMELİ, ACİL EYLEM PLANI YAPILMALI

Kahverengi kokarca Karadeniz’in kâbusu oldu. 8 milyon insanın geçim kaynağı olan fındık üretimi kokarca böcekle sekteye uğradı. 450 bin fındık üreticisi ve 1 milyar 798 milyon dolarlık fındık ihracatı kahverengi böcekle tehlike altında. Ordu​ Altınordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça tehlikenin boyutunu “Böceğin bulunduğu yerler afet bölgesi olarak nitelendirilmeli, acil eylem planı yapılmalı ve bölgemizde olağanüstü hâl ilan edilmeli.” sözleriyle özetledi.

"ÜRETİCİLER İLAÇLARI ZİRAAT ODALARINDAN TEMİN EDEBİLİRLER"

Kahverengi kokarca ile mücadele etmek için bildirilen ilaçların 15 günde bir kullanılması gerektiğine dikkat çeken Atakan Akça, ilaçların insan sağlığına zararının bulunmadığını vurguladı. Ordu Yorum’a konuşan Akça, "Bu ilaçlar vatandaşlarımızın hem evlerin ve ahırlarının içerisinde gönül rahatlığıyla kullanılacağı ilaçlar. Bunlar insan sağlığına zarar vermeyen, biyoloji yapılı ilaçlar ve tarımda kullanılan ilaçların tamamı ziraat odalarında satılıyor. Muhakkak bu dönem kullanılması elzemdir. Ne kadar çok zararlı öldürürsek bir sonraki sene popülasyonu o kadar aşağı çekmiş olacağız ve vereceği zararları da yayılımını da bu derecede önlemiş olacağız." ifadelerini kullandı.

İHRACAT BÜYÜK TEHLİKE ALTINDA

Haber Tarımdan Yazarı Mine Ataman kahverengi kokarcanın oluşturabileceği tehlikeyi köşesine taşıdı. Ataman, “2023 yılı; fındık, incir, zeytin, fıstık gibi katma değerli tarımsal ürünlerde rekolte kayıplarıyla ve ihracat sorunlarıyla geçti. Kokarca ile ilgili acil önlem alınıp müdahale sıkı bir şekilde yapılmaz ise Türkiye’nin 2024 tarımsal ihracatı da ciddi tehlikeye girebilir.” uyarısında bulundu.

ACİL YARDIM BEKLENİYOR

Kokarca böcek hasarı yüzünden Ordu’da tarım tehlikeye girdi. Beklentiler ise tüm yurtla ve komşu ülkelerle iş birliği yapılması yönünde. Uzmanların tahminlerine göre kokarca böcekle mücadele yetersiz kalırsa sadece fındık üretimi değil, Türkiye’nin 2024 yılı içerisinde ürettiği tüm tarımsal gıdaların rekoltesinde ciddi kayıplar yaşanacak. Sezon boyu etkisini gösteren olumsuz hava koşulları birçok tarımsal üründe rekolteyi düşürdü. 

ÖNLEM ALINMAZSA REKOLTEDE CİDDİ KAYIPLAR YAŞANACAK

Mahsul kaybı yıl boyu başta ihracat olmak üzere arz, talep ve fiyat dengesinin de şaşmasına neden oldu. Kokarca böcek yüzünden 2023 yılı; fındık, incir, zeytin, fıstık gibi katma değeri yüksek olan tarımsal ürünlerde rekolte kaybı yaşandı. Ordu Altınordu Ziraat Odası Başkanı Atakan Akça’ya göre kokarca ile ilgili acil önlem alınıp müdahale sıkı bir şekilde yapılmaz ise Türkiye’nin 2024 tarımsal ihracatı ciddi tehlikeye girebilir.

KOKARCA İLE FINDIKLAR DEPODA ÇÜRÜYOR 

Kahverengi kokarca meyve ve sebzelerin özsuyunu emerek üründe şekil bozukluğu ve çürümeye neden oluyor. 17 derecenin altında kapalı alanlara sığınan kokarca için evlerde de mücadele devam ediyor. Bu sezon birçok fındık üreticisi kokarca nedeniyle mahsulünü satamadı, çoğu mahsul depolarda çürümeye bırakıldı. 

İSTİLACILARIN ZARARI 423 MİLYAR DOLAR

Doğu Asya kökenli bir tür olan kokarca, Türkiye’de ilk defa 2017’de görüldü. Gürcistan ile olan ticaret nedeniyle Türkiye’ye geldiği tahmin edilen kokarca, mevsimlik işçilerin kışın yer değiştirmesiyle birlikte tüm ülkeye yayılma tehlikesi de taşıyor. 

ABD geçtiğimiz yıllarda şeftali ağaçlarındaki kokarca nedeniyle tüm mahsulü kaybetti, 2010’da New Jersey’deki elma zararı 37 milyon dolar, yıllık istilacı türlerden kaynaklı tarımsal zarar kaybı 40 milyar doların üzerine çıktı.

İstilacı böceklerin küresel ekonomiye zararı 423 milyar dolar. Gürcistan’ın 2016 yılı kokarca kaynaklı fındık zararı 68 milyon dolar. Kuzey Amerika’daki meyve ve sebzelerdeki kayıpların yüzde 70’i kokarca kaynaklı. Zararlılar her yıl dört kat artıyor. 2018 yılında Arhavi’deki kivi üretim düşüşü dahi kokarca kaynaklı yaşanmıştı. Birleşmiş Milletler Biyoçeşitlilik ve Ekosistem Hizmetleri Bilim Politika Platformunun yayınladığı rapora göre hayvan yok oluşlarının yüzde 60’ından bile istilacı türler sorumlu.

ULAŞIMDAKİ KOLAYLIK TÜRLERİN YER DEĞİŞTİRMESİNE NEDEN OLUYOR

Haber Tarımdan'ın yazarı Mine Ataman’ın makalesine göre mobilitedeki kolaylık türlerin yer değiştirmesini daha da kolaylaştırmış durumda. Bilim insanı Annibal Pauchard’a göre de yoksulların sonunu iklim değişikliği kaynaklı istilacılar getirecek.