Çok konuşulacak düzenleme: Marketlere hal şartı geliyor

Tarladan 3 liraya alınan salatalığın markette 30 liraya satılması, yıllardır tartışılan ancak bir türlü çıkmayan yeni "Hal Yasası"nı akıllara getirdi. Düzenlemenin mimarı Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Başkanı Prof. Dr. Yunus Kılıç, tarla ile market arasındaki fiyat uçurumunu bitirmesi beklenen ‘Hal Yasası’nın neden geciktiğini anlattı.

Türkiye gazetesinden Cevdet Fırat Aydoğmuş’a konuşan Kılıç, çarpıcı ifadeler kullandı. "Lobiler olabilir ama biz onları dinlemiyoruz. Çok kapsamlı bir çalışma yapıyoruz" diyen Kılıç, fiyatları zincir marketlerin artırdığını belirterek şunları söyledi: 1 liraya aldırıp kendilerine 15 liraya fatura ettiriyorlar. Sonra komisyoncuları suçluyorlar. Denetlediğinizde haksız fiyatı tespit edemiyorsunuz. Halde bu üçkâğıdı yapmak çok zor. Yeni düzenlemeyle marketler hal dışından alım yapamayacak. Ürünü kim getirdi, hangi tüccar kaç liradan aldı, kime sattı takip edilecek.

TARLA İLE MARKET ARASINDAKİ FARK KAPANACAK

Üreticide fiyatı uygun olan sebze ve meyveler marketlerde uçuk fiyatlara satılıyor. Bunu önlemek için AK Parti harekete geçti. Yeni Hal Yasası’yla marketlerin üreticiden serbestçe ürün alıp istediği fiyattan satması önlenecek. Hal yasasıyla tarla ile market arasındaki uçurum kapanacak.

BİR ÜRÜN HALE GELMEDEN SATILAMAYACAK

Kılıç, çalışmanın detaylarıyla ilgili de bilgi verdi. Kılıç, aktardıklarına göre yeni sistemde bir ürün hale gelmeden satılamayacak. Bu sistemde ürünü hale kim getirdiği, hangi tüccarın aldığı, kaç liradan aldığı, kime sattığı, o halden çıkıp hangi hale gittiği, orada kaça satıldığı, hepsi kayıt altına alınacak. Her ürünün bir kimliği olacak. Kurgulanan sistemde marketler hal dışından ürün tedarik edemeyecek

HAL YASASI SONBAHARA MECLİS'E GELEBİLİR

Yasanın sonbahara doğru Meclis’e gelmesi planlanıyor. Sektör temsilcileriyle de görüşmeler yapıldı ve yapılmaya devam edilecek. Hallere ilişkin son düzenleme 2012’de yürürlüğe girmişti. Piyasalarda yaşanan gelişmelerin ardından kanunda değişiklik yapılması ihtiyacı ortaya çıkınca 2018 itibarıyla şekillenen çalışmalar, en sonunda taslak hâlini almıştı.

STOK YAPANA 2 MİLYON CEZA

Stokçuluğun cezası yirmi kat artırıldı. Cezaya ilişkin yasa hükmü, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulunun yönetmeliğine eklendi. Yeni düzenlemeyle birlikte stokçuluk yaptığı tespit edilen işletmelere, 2 milyon TL’ye kadar para cezası kesilebilecek.  Üretici, tedarikçi ve perakende işletmelerden stokçuluk yaptığı belirlenenler için öngörülen “50 bin TL’den 100 bin TL’ye kadar ceza tutarları”, düzenlemeye paralel olarak “100 bin TL’den 2 milyon TL’ye kadar” şekilde değiştirildi. Fahiş fiyat uygulaması tespit edilen işletmelere uygulanacak “10 bin TL’den 100 bin TL’ye kadar ceza” tutarına ilişkin hüküm değişmedi.

Öte yandan fiyat etiketi ve indirimli satış kriterleri yeniden düzenlendi. Vatandaşları sahte indirimlerden korumak amacıyla  ürünlerin etiketinde, indirimden önceki fiyat ve indirimli fiyat birlikte gösterilecek. İndirimler, son 30 günün en düşük fiyatı üzerinden yapılacak.