Merkez Bankası'nın yeni adımına ekonomistlerden tam not: Krediye erişim kolaylaşacak

Merkez Bankası​ geçtiğimiz günlerde TL mevduat ve ticari kredilerle ilgili önemli bir karar aldı. Buna göre, bankalarca kullandırılan krediler için yüzde 30 oranında menkul kıymet​ tesis edilmesi uygulaması ile fatura karşılığı kredi​ uygulaması son buldu. Bu hamle ile firmaların krediye erişimi kolaylaştırılacak.  Standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını artırmayı amaçlayan TL payı artış hedefi de değişti. Konuya dair açıklama yapan uzmanlar atılan adımları olumlu gelişmeler olarak değerlendirdi.

İHRACAT KREDİLERİNE ERİŞİM KOLAYLAŞACAK

Dünya Gazetesi’nden Birol Bozkurt’un haberine göre, Bankaların TL ticari kredilere referans oranın 1,8 katının üzerinde uyguladıkları faiz​ oranına göre menkul kıymet tesisi uygulaması kaldırılacak. Faktoring şirketlerinin faktoring alacaklarına referans oranın 2,7 katının üzerinde uyguladıkları faiz oranına göre menkul kıymet tesisi uygulaması da sona erdirildi. İhracat kredilerini desteklemek amacıyla net ihracatçılık kriterinin hesaplanmasında firmaların yatırım malı ithalatı hesaplamaya dahil edilmeyecek.

Böylece menkul kıymet tesisi uygulamasında, yatırım kaynaklı ithalat harcamalarının net ihracatçılığı sınırlandırması önlenerek ihracat kredilerine erişim kolaylaşacak. TCMB, daha önce reeskont kredilerine erişimde net ihracatçılık şartını yatırım malı ithalatı dahil edilemeyecek şekilde revize etmişti. Ayrıca, bankalarca satın alınan reel kesimin ihraç ettiği menkul değerler üzerinden yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisi uygulamasına son verildi.

TL MEVDUATA DESTEK

TL'ye geçişlerin hızlandığını gösteren veriler doğrultusunda gerçek kişiler için daha önce aylık yüzde 2'den yüzde 2,5'e yükseltilen TL payı artış hedefi, aylık yüzde 3,5'e çıkarıldı. Standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payını artırmayı amaçlayan TL payı artış hedefi, menkul kıymet uygulamasından çıkarılarak bankaların yabancı para mevduat için tesis ettikleri zorunlu karşılıklar üzerinden komisyon alınması uygulamasına eklendi.

YENİ ADIMLARLA TİCARET CANLANACAK

Menkul kıymet tesisi ile bankacılık sektörü kredi vermekten çok krediden kaçınmayı tercih eder hale gelmişti. Tüm bunlar TL’nin kredi mekanizması içinde serbestçe dolaşımını sınırlayan etkiler göstermişti. Bunun ortadan kalmasıyla son dönemde daralma emaresi gördüğümüz kredi hacminde talebe bağlı olarak bir miktar artış söz konusu olabilecektir. Mevcut durumda faiz yükü ile kredi almak isteyenleri bankalar o gözle değerlendirip kredi taleplerini karşılayacaklardır diye düşünüyorum.

Ticaretin canlanması için alınan tedbirlerde özellikle Avrupa’nın resesyon yaşadığı bir dönemde belli bir büyüme seviyesini kontrol altında tutmak amacıyla verilmiş kararları da çok yanlış bulmuyorum. Çünkü öyle veya böyle dünyada özellikle ticari taraftaki yavaşlamadan bütün ülkeler etkileniyor, Türkiye’de bundan kaçamaz. Bunu canlandırmak adına atılmış adımlar gibi görüyorum bunu. Faizin yükselmesiyle iç talepte duraklamalar ve geri çekilmeler olabilir.

TL MEVDUATA DÖNÜŞ TEŞVİK EDİLİYOR

Ekonomist Prof. Dr. Burak Arzova ise konuya dair açıklamalarında şunları kaydetti: Krediye erişimin kolaylaştırılıyor olması oldukça önemli ve iyi bir haber. Ayrıca TL mevduata dönüş teşvik ediliyor. Bankalar ana bankacılık faaliyetlerini yapmaya sevk ediliyor. Bankalarca kullandırılan TL kredilerden bankaların yüzde 30 menkul kıymet tesisi zorunluluğu vardı.Bu tahvil satın almaları ile öyle bir noktaya gelmişti ki Türkiye’deki tahvil piyasası. ABD’deki 10 yıllık tahvil faizleri ile Türkiye’deki tahvil faizleri bir birine yakınsamıştı. Suni yolla tahvil faizleri üzerinde bir baskılama söz konusuydu. Tahvil piyasasında bir normalleşme sürecine geçiliyor.

Bankaların tahvil bulundurma zorunluluğu olmayacağı için ya yeni tahvil almayacaklar ya da mevcut tahvillerden çıkış gerçekleştirecekler. Bu da tahvil faizlerinin yukarı gitmesi anlamına gelir. Bu da Merkez Bankası’nın faiz artırımının dışında piyasanın bir faiz artışına gitmesi anlamına geliyor. Tahvil faizlerinin yükselmesi borsa açısından sevimli bir şey değil, çünkü risksiz bir durum söz konusu. Ancak yabancı yatırımcı dönmesi açısından olumlu, çünkü yabancı döndüğü zaman ilk olarak tahvil alıyor. Bu durum da uzun vadede borsaya yarayacaktır.