"Millî Muharip Uçak beka projesi"

Türkiye’nin özellikle askerî havacılık alanındaki en önemli kurumlarından olan TUSAŞ; Millî Muharip Uçak, T129 ATAK ve GÖKBEY helikopterleri,  ANKA ve AKSUNGUR İnsansız Hava Aracı, HÜRKUŞ ve HÜRJET uçakları gibi birçok kritik sistemin üretim ve geliştirilmesinde önemli rol üstleniyor. Uydu alanında çalışmalar da yürüten TUSAŞ’ın millî imkânlarla geliştirip ürettiği kritik projeleri, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) Genel Müdürü Prof. Dr. Temel Kotil ile konuştuk.

¥ Türkiye, kendi millî savaş uçağına hazırlanıyor. Millî Muharip Uçak’ta (MMU) hangi aşamadasınız, süreç nasıl ilerliyor?
MMU sadece bir uçak değil, ülkemize havacılıkta lig atlatacak bir projedir. Gerçekleşmesi için hem AR-GE’ye hem yeni nesil teknolojiye ihtiyacınız var. Rüzgâr Tüneli, Yıldırım Test Merkezi, yerli yazılımlar, yerli güç üniteleri ve dahası... Bu teknolojilerin tümüne sahip olduğunuzda havacılıkta çok büyük projelerin altından kalkabilirsiniz. İşte MMU bu sistemlerin tümünü ülkemize kazandırmak için katalizör olacak. Bu sadece bir muharip uçak değil, aynı zamanda ülkemizin beka projesidir. Tam bağımsız savunma sanayiinin gelebileceği en üst noktalardan biridir ve bunu gerçekleştireceğiz. Dünyada bu teknolojileri geliştirebilen çok az sayıda ülke arasında yer almak ve bu gururu ülkemize yaşatmak istiyoruz. Bunun için çok çalışmaya devam ediyoruz. MMU’yu, 18 Mart 2023 yılında hangardan çıkaracağız.

UZAY TEKNOLOJİLERİ
¥ 2023 hedefleriniz nelerdir? Hangi yerli teknolojiler boy gösterecek?
3 kategoride toplayabiliriz. İlki özgün platformlar. Ağır Sınıf Taarruz Helikopteri’nin ilk uçuşunu 2023'te gerçekleştirmesini öngörüyoruz. Dünyada sadece iki örneği bulunan en üst sınıf taarruz helikopteri arasında yer alacak. HÜRJET Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağımızın CDR süreçlerini tamamladık. Test ve sertifikasyonu devam eden T625 GÖKBEY Helikopterimizin çalışmaları devam ediyor. HÜRKUŞ Gelişmiş Eğitim Uçağımızın testlerini sürdürüyoruz. Diğer taraftan ATAK Helikopterimizin "Faz 2" donanımı ile teslimatlarına devam ediyoruz. Bugüne kadar farklı kuvvetlerimize 20’den fazla ANKA İnsansız Hava Uçağımızı teslim ettik, önümüzdeki dönemde de devam edeceğiz. Millî Uzay Programında TUSAŞ’a büyük görev verildi. Bu kapsamda ülkemizi ileri uzay teknolojileri ile buluşturmayı hedefliyoruz. 

GÖKBEY’DE YERLİ MOTOR
¥ İlk yerli Genel Maksat Helikopteri GÖKBEY hangi görevleri üstlenecek? GÖKBEY yerli motorla mı uçak?
- Türkiye’nin ilk yerli Genel Maksat Helikopteri T625 GÖKBEY bir prestij olmasının yanı sıra, önemli bir boşluğu dolduracak. Hava ambulansı, personel taşıma, kargo işlevlerinin yanı sıra, VIP kullanıma yönelik roller icra edebilecek. GÖKBEY için geliştirilen TS1400 motorunun ilki, entegrasyon çalışmaları için geçtiğimiz aylarda şirketimize ulaştı. Önümüzdeki dönemde süreçler tamamladıktan sonra GÖKBEY’imiz yerli motorla göklerde yerini alacak.

HÜRJET 2023’TE HAVADA
¥ HÜRKUŞ ve HÜRJET projesinde hangi aşamadasınız? Bu projelerdeki gelişmeler hakkında bilgi verir misiniz?
- HÜRKUŞ’un hava testlerini hassasiyetle gerçekleştiriyoruz. Yakın zamanda teslimatların başlamasını öngörüyoruz. HÜRJET projemizde bu ay Kritik Gözden Geçirme (CDR) aşamasını tamamladık. HÜRJET için bir de mühendislik simülatörü geliştirdik. "HÜRJET 270" adını verdiğimiz simülatörümüz ile gerçek şartlarda test ve değerlendirme faaliyetlerine başladık. Ülkemizin jet eğitim ve hafif taarruz uçağı olarak önemli bir ihtiyacını karşılayacak. 2023'te göklerde göreceğiz.

ATAK DAHA GÜVENLİ
¥ ATAK, 'FAZ 2' kapsamında hangi özelliklere sahip olacak? Yerli helikopter daha mı güçlenecek?
- Yeni geliştirilen ATAK'a, Faz 2 donanımı ile Lazer İkaz Alıcı Sistemi, Radar İkaz Alıcı Sistemi ve Frekans Karıştırıcı Sistem entegre edildi. T 129 ATAK Helikopteri, bugüne kadar yürütülen operasyonlarda başarıları ile silahlı kuvvetlerimizin gücüne güç kattı. Yeni özellikleri ile daha güvenli operasyon kabiliyeti kazanmış oldu.

İHA'LAR DÜŞMANA GÖZ AÇTIRMIYOR
TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, Türkiye’nin son dönemde insansız hava araçları ile yakaladığı başarıdan övgü ile söz etti. Kotil “Gerek şirketimizin gerek diğer firmaların geliştirdiği tüm insansız hava araçlarının yakaladığı başarı ivmesini yürekten kutluyorum. Ülkemizin önemli bir ihtiyacı olan insansız hava araçları, dünya kalitesinde üretilerek, muharip güçlere göz açtırmayan platform hâlini aldı. Havacılık öyle sektör ki özellikle savunma alanında bir platform üretirken asla rekabete takılmazsınız. Burada önemli olan ülkenin azami faydasını gözetmektir. Tabii bu başarının temelinde ülkemize zamanında verilmeyen İHA’ların rolü çok büyük. Tam bağımsız kalabilmek için kumandanın tamamen sizin elinizde olması gerekir. Türkiye bunu başardı. Artık anlık tespit ve yerinde müdahale ile önemli görevler icra ediliyor. İnsansız Hava Araçlarını sadece silahlı değerlendirmek de yanlış olur. Yangın tespiti, deniz altı taraması, sınır gözetimi gibi birçok işlevi mevcut. Aynı zamanda TUSAŞ tarafından geliştirilecek olan Kargo İHA projesi ile 50 kilograma kadar faydalı yük taşımaya müsaade edecek platformlar da göklerde yerini alacak" diye konuştu.  

ÜRETİME ARA VERMİYORUZ
Pandemi sürecinde üretime devam ettiklerini söyleyen Temel Kotil “Özgün projelerimizin aksamaması için dünyadaki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Alternatif tedarikçiler ile sürekli bağlantı hâlindeyiz. Stok durumumuzu ve üretim planlarımızı anlık izliyoruz. Bu anlamda Covid-19 da dâhil olmak üzere devletimizin aldığı tedbirlerin yanı sıra şirketimizde oluşturduğumuz sağlık kurulunda aldığımız tedbirleri kesintisiz uygulayarak üretimi sürdürüyoruz" dedi.