Örtünün altında 10 milyar
Toplam 772 bin dekar “örtüaltı” varlığı ile Avrupa’da birinci sırada yer alan Türkiye, seralardan yıllık 10 milyar lira gelir sağlıyor. En çok domates üretimi yapılırken, Antalya üretimin tek başına yarısını gerçekleştiriyor.
Tarımda dünyada 7’nci, Avrupa’da 1’inci sırada yer alan Türkiye, “örtüaltı” yetiştiricilikte ise dünyada 4’üncü olarak İspanya ile yarışıyor. Türkiye’nin örtüaltı bitkisel üretim değeri ise yaklaşık 10 milyar TL’yi buluyor. Tarım ve Orman Bakanlığının verilerine göre, 1940’lı yıllarda Antalya’da başlayan seracılık 1975 ile 1985 yılları arasında en hızlı artışı göstererek tüm Türkiye’ye yayıldı. Son 10 yılda ortalama seracılık işletme büyüklüğü 2 dekar seviyesinden 4 dekar seviyesine yükseldi. 2018’in sonu itibariyle ise Türkiye’nin toplam örtüaltı varlığı 772 bin 91 dekara ulaştı. Çin, yaklaşık 2 milyon 700 bin hektar örtüaltı alanıyla birinci sırada yer alırken, ikinci sırada Güney Kore, ardından İspanya ve Türkiye dördüncü sırada bulunuyor. Türkiye’de seraların yüzde 46’sı plastik seradan oluşuyor. Geri kalanların yüzde 24’ü alçak tünel, 17’si yüksek tünel, yüzde 13’ü ise cam sera.
AKDENİZ BÖLGESİ SERACILIKTA ÖNCÜ
TÜİK verilerine göre örtüaltı sebze üretimi 7 milyon 535 bin 511 ton, meyve üretimi 535 bin 515 ton, süs bitkileri üretimi 1 milyar 211 milyon 202 bin 223 adet civarında. Antalya yüzde 47’lik 3,8 milyon ton payla birinci sırada yer alırken, Mersin yüzde 20’lik 1,6 milyon ton payla ikinci, Adana yüzde 12’lik 970 bin ton payla üçüncü, Muğla ise yüzde 8’lik 657 bin ton pay ile dördüncü sırada yer alıyor. Bu 4 ildeki toplam örtüaltı üretimi yaklaşık 7 milyon ton ile Türkiye’deki üretimin yaklaşık yüzde 87’sini oluşturuyor. Türkiye’nin örtüaltı bitkisel üretim değeri yaklaşık 10 milyar TL’yi buluyor.
Üretimin yarısı domates
Türkiye’deki seraların;
- %48’inde domates,
- %14’ünde salatalık,
- %11’inde karpuz,
- %9’unda biber,
- %4’ünde patlıcan,
- %4’ünde muz,
- %3’ünde kabak,
- %2’sinde kavun,
- %2’sinde çilek
- Kalan %3’ünde diğer sebze ve meyveler yetiştiriliyor.
Seracıya 10 milyon liraya kadar destek
Örtüaltı Kayıt Sistemi Yönetmeliği’ne uygun olarak yetiştiricilik yaptığı tespit edilen ve kayıt altına alınan üreticilere Ziraat Bankası veya Tarım Kredi Kooperatiflerince 10 milyon TL üst limite kadar yüzde 25 ile yüzde 75 arası faiz indirimi yapılmak suretiyle kredi kullandırılabiliyor. Ayrıca teknolojik ve jeotermal sera yatırımı konusunda en az 10 milyon ABD doları karşılığı TL tutarında yatırım yapmayı ve yatırımın faaliyete geçmesinden itibaren en az on kişiye on yıl süreyle istihdam sağlamayı taahhüt eden yatırımcıya hazineye ait taşınmazların kullanma izni veya irtifak hakkı tesis edilebiliyor.
Ekim alanı azalıyor
Buğday alarm veriyor
İzmir Ticaret Borsası Hububat Mamulleri Toptan Ticaret Komitesi Başkanı Necati Polat, buğday ekim alanlarının azaldığını, tedbir alınmaması halinde ülkenin dışarıya bağımlı hâle geleceğini söyledi. Buğdayın ekim alanlarının 1998 yılında 9,8 milyon hektarken 2019 yılında yaklaşık yüzde 30 azalarak 6,9 milyon hektara düştüğünü ifade eden Polat, “Türkiye’nin 25 milyon ton buğdaya ihtiyacı var. Bizim, misafirlerimizin ve turistlerin ihtiyacı olan 20 milyon ton. Türkiye yurt dışına un ve makarna ihracatı yapıyor. 5 milyon ton buğday da işlenerek ihraç ediliyor. Ancak buğday üretimi her yıl biraz daha azalıyor” diye konuştu. Alınacak birkaç tedbirle buğday üretimin 20 milyon tondan 40 milyon tona çıkarılabileceğini anlatan Polat, “Yıllık dekar başına 280 kilogram olan verimimizi, 500 kilograma çıkardığımız takdirde bile bu 35 milyon ton üretime tekabül ediyor. Bunu yapmak zor değil. Önemli olan hangi buğdayın ekileceğinin tespiti ve çiftçinin buna yönlendirilmesi, sonrasında çiftçiden iyi fiyatlarla bunun alınması” dedi.
Gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde Türkiye’nin buğdayda dışarıya bağımlı bir hâle geleceğini belirten Polat şu uyarılarda bulundu: “Türkiye’de hububat ürünlerinde 2018 yılında üretimin tüketimi karşılama oranı yüzde 97,2. Bu rakam 2017 yılında yüzde 98’di. Türkiye hububat ürünlerinde kendi tüketiminin yüzde 97,2’sini genelde karşılıyordu. Bu seneki rakamlara bakınca, buğdayda daralma olduğunu görüyoruz. Türkiye buğdayda şu anda kendi kendine yetiyor ama ülke sınır değerlere ulaşmış durumda. Bundan sonraki kırmızıçizgi, o da bizim için tehlike.”
