Petrol için kritik uyarı
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İcra Direktörü Dr. Fatih Birol, petrol fiyatlarında yeni bir yükseliş karşısında Türkiye ekonomisinin zor durumda kalabileceğini söyledi ve enerji politikalarında tedbirler alınması gerektiği uyarısında bulundu.
Doğan Haber Ajansı’nın (DHA) sorularını yanıtlayan Birol, petrol fiyatlarındaki düşüşü, ülkelere olan etkiler açısından üç gruba ayırdı. Aynı zamanda Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) Yönlendirme Kurulu Onursal Başkanı olan Dr. Fatih Birol, Türkiye’nin petrol fiyatlarındaki düşüşten "olumlu" etkilenen ülkeler arasında olduğunu, ancak fiyatların uzun süre aynı kalmayacağı düşünülerek önlemler alması gerektiğine dikkat çekti.
Negatif açıdan etkilenen ülkeler arasında Suudi Arabistan, Rusya ve Birleşik Arap Emirlikleri olduğunu belirten Birol, büyük bir kısmı petrol gelirlerine bağlı olan bu ekonomilerde zayıflama görüldüğünü belirtti ve "Fiyatların düşüşünden çok ciddi zarar gören, ikinci gruptaki Nijerya, Azerbaycan, Venezüella ile bazı diğer Afrika ülkeleri, şu anda iflas durumuyla karşı karşıya" dedi.
Birol: Petrol fiyatlarındaki düşüş, Türkiye’deki cari açık için şans oldu
Fatih Birol, Türkiye’nin ise bu listede düşüşten "pozitif olarak etkilenen" ülkeler arasında yer aldığının altını çizdi ve ekledi:
"Hindistan, Türkiye, Japonya gibi petrol ithal eden ülkeler, buralarda cari açıkların bir nebze olsun düşmesine neden oldu. Bu, özellikle ekonomik olarak zor bir dönemden geçen Türkiye için büyük bir şans oldu. Ancak 30 dolar civarında kalan şimdi 50 dolarlara kadar gelen petrol fiyatlarının uzun dönemde aynı kalacağını düşünmek gerçekçi olmaz. Fiyatların uzun süre böyle kalmayacağını düşünerek tedbirler almalıyız."
"LNG dalgası Türkiye için bir şans"
Enerji uzmanı Fatih Birol, dünyada doğalgaza yeni bir dalga, LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) dalgası deldiğini belirterek, ABD ve Avusturalya’da "ciddi anlamda sıvılaştırılmış piyasaların" öne çıkacağını ifade etti.
Birol, "Bu LNG fiyatları oldukça düşük olacak ve Türkiye’nin bundan mümkün olduğunca iyi bir şekilde faydalanması gerekir. Büyük bir şans ayağımıza geldi" diye çağrıda bulundu.
"Türkiye, doğalgazı bir ülkeden çok fazla oranda alıyor"
Birol ayrıca, "Türkiye’de enerjide petrol ve doğalgaza olan bağımlılığımızı azaltmamız, daha ucuz doğalgaz bulma yoluna gitmemiz gerekiyor" diye vurguladı.
"Türkiye, doğalgazı bir ülkeden çok fazla oranda alıyor. Bunu çeşitlendirmek ve fiyatların düşürülmesi, bunun için de rekabetin yaşanması gerekli. Bunun yolu da diğer alternatiflere yönelmek olur" diyen Birol, Türkiye’nin ABD, Katar ve Kanada’dan gaz ithalatı yapabileceği önerisi yaptı.
Birol, "Başka alternatiflere bakmak ve ekonomik maliyetleri düşürerek, aynı zamanda politika açısından da bir ülkeye bağlı olmanın sakıncalarından kurtulmuş oluruz" dedi. Türkiye’nin Suriye sınırı yakınlarında bir Rus uçağını düşürmesinden sonra, Rusya’ya enerji ithalatındaki "bağımlılık" tartışmaları alevlenmiş, Rusya krizi sebebiyle olası bir gaz kesintisinin, Türk ekonomisi açısından ağır sonuçlar getirebileceği ifade edilmişti.
Doğalgaz ithalatının yüzde 54.76’sı Rusya’dan
Doğalgaz talebindeki artışa göre dünyada Çin’den sonra ikinci sırada yer alan Türkiye’nin doğal gaz tüketimi 2004-2014 arasında yüzde 120 artarak 22.1 milyar metreküpten 48.6 milyar metreküpe çıktı. Türkiye’nin toplam enerji tüketiminin yüzde 35’i doğal gazdan, yüzde 29’u kömürden ve yüzde 27’si petrolden oluşuyor. Doğalgaz ağırlıklı olarak elektrik üretiminde kullanılıyor. 2014’te doğal gaz tüketiminin yüzde 49’u elektrik üretiminde, yüzde 26’sı sanayide ve yüzde 19’u konutlarda kullanıldı.
Türkiye’nin 2011 yılında 759 milyon metreküp olan doğalgaz üretimi 2014’te 479 milyon metreküpe geriledi ve böylece doğalgazda ithalata olan bağımlılığı 2007-2014 arasında yüzde 97.5’ten yüzde 99.04’e yükseldi. Türkiye doğalgaz ithalatının yüzde 54.76’sını Rusya’dan, yüzde 18.13’ünü İran’dan ve yüzde 12.33’ünü de Azerbaycan’dan yapıyor.
