Şimşek, 'Bütçe gelirleri yüzde 8,1 arttı'

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, merkezi yönetim bütçesinin, geçen ay 9,2 milyar lira, ocak-eylül döneminde ise 11,9 milyar lira açık verdiğini bildirdi. Şimşek, yılın 9 ayında  313,5 milyar lira bütçe gelirine karşılık, 325,4 milyar lira bütçe gideri gerçekleştiğini söyledi. Bakan Şimşek, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığında, makro ekonomik gelişmeler ve ocak-eylül 2014 dönemi merkezi yönetim bütçe uygulama sonuçları, 2014  sonu bütçe gerçekleşme tahmini ve 2015 Merkezi Yönetim Bütçesi Kanun Tasarısı hakkında basın toplantısı düzenledi.

Şimşek, 2015 yılı bütçe tasarısını hazırladıklarını ve bugün TBMM'ye göndereceklerini bildirdi. Yılın 9 ayında  bütçe gelirlerinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,1 artarak 313,5 milyon liraya ulaştığını ifade eden Şimşek, söz konusu dönemdebütçe giderlerinin ise yüzde 10,5 artışla 325,4 milyar lira olduğunu kaydetti.

Ocak-eylül döneminde 11,9 milyar liralık bütçe açığı gerçekleştiğini anlatan Şimşek, bu rakamın geçen yılın aynı döneminde  4,5 milyar liralık fazlaya göre bir miktar kötüleşme arz ettiğini söyledi.

Şimşek, eylül ayında ise bütçe gelirleri geçen yılın aynı ayına göre binde 7 artarak 30,3 milyar lira, bütçe giderlerinin ise yüzde 13,5 oranında artarak 39,6 milyar olduğunu kaydetti. Bütçenin eylülde 9,2 milyar lira açık verdiğini belirten Şimşek, geçen ay 4,6 milyar  lira faiz dışı açık oluştuğunu ifade etti.

Bakan Şimşek, yıl sonunda merkezi yönetim bütçe giderlerinin 448,4 milyar lira, bütçe gelirlerinin 424 milyar lira, bütçe açığının 24,4 milyar lira, faiz dışı fazlanın 25,8 milyar lira olarak gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini söyledi.k, hakim ve savcılara yapılacak zamların bütçeye maliyetinin ise 220 milyon lira olacağını kaydetti.

"2015 yılı bütçe giderleri 472,9 milyar lira öngörülüyor"

Mehmet Şimşek, Türkiye'nin 2015 yılı bütçe giderlerinin 472,9 milyar lira, bütçe gelirlerinin 452 milyar lira, bütçe açığının ise 21 milyar lira olarak öngörüldüğünü bildirdi.

Bütçenin yoğun çalışmalar sonucunda hazırlandığını bildiren Şimşek, "2015 bütçesi, bir seçim bütçesi değildir, olmayacaktır. AK Parti hükümetleri olarak mali disiplini koruyarak, hem toplum için hem ülke için çok önemli kazanımlar elde ettik, bu kazanımları riske atmayacağız ve 2015 yılında da bu başarılı mali performans devam edecek. Çünkü enflasyonla mücadelede Merkez Bankasına yardımcı olmamız lazım. O nedenle mali disiplin gerekiyor" diye konuştu.

Şimşek, ülke tasarruflarını artırmak için kamunun kendisine çeki düzen vermesi, açığını azaltması ve tasarruflarını artırması gerektiğini ifade ederek, "Cari açığın azaltılmasında zaten bu faktör çok önemli. Sürdürülebilir yüksek büyüme için mali alana ihtiyacımız var. Allah korusun, yarın bir gün bu ülke bir dış şokla karşı karşıya kalırsa, o zaman elimizde imkan var, yani politikada manevra alanımız var. Dolayısıyla tepki verebileceğiz. Ülkemiz bu şoklardan az etkilensin diye bugün bütçeyi sıkı tutarsak, yarın bu şoklara karşı alanımız olacak" dedi.

"2015 bütçe tasarısı bugün TBMM'ye gönderilecek"

Toplantıda, küresel ekonomi ve Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Şimşek, 2015 yılı bütçe yasa tasarısının bugün TBMM'ye gönderileceğini bildirdi.

Şimşek, Avro bölgesindeki durgunluk, Çin ekonomisindeki yavaşlama, gelişmekte olan ülkelerde büyümenin düşük kalması ve jeopolitik gerginlikler nedeniyle küresel ekonominin 2014'te ılımlı ancak beklentilerin altında büyüme performansı gösterdiğini ifade etti.

Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için büyüme tahminlerini aşağı yönlü revize ettiğini anımsatan Şimşek, bu sene küresel ekonominin geçen yıl olduğu gibi yüzde 3,3 büyüyeceğini tahmin ettiklerini dile getirdi.

Şimşek, IMF'in gelecek sene için küresel ekonomi beklentisinin yüzde 3,8 olduğuna işaret ederek, "ABD ekonomisi oldukça güçlü seyir izliyor, İngiltere de fena değil ancak Avrupa hem durgunluk hem de deflasyonist bir süreç yaşıyor. Bu nedenle, küresel ekonomide eş zamanlı şekilde para politikasında sıkılaştırma öngörmüyoruz" ifadelerini kullandı.

"Türkiye'nin büyüme performansı oldukça iyi"

Türkiye ekonomisi için öngördükleri yüzde 3,3'lük büyümenin düşük olduğu yönündeki eleştirileri de değerlendiren Şimşek, şöyle devam etti:

"AB'nin krizden toparlanmasını öngörerek yüzde 4'lük büyüme öngörmüştük. Bölgemizde özellikle Irak'ta IŞİD faktörünü öngörmek imkansızdı. Kimsenin önünde kristal bir küre yoktu. Irak sıradan bir pazar değil. Irak net dış ticaret fazlası açısından en büyük ihracat pazarımız. Yılda 12 milyar dolara yakın dış ticaret fazlası verdiğimiz bir ülke. Buradaki kargaşa Türkiye'nin büyümesini olumsuz yönde etkilemiştir. Türkiye 17 Aralık süreci ve iki seçim yaşadı. Siyasi anlamda bir miktar belirsizlik yaşandı. Bu faktörler bir araya geldiğinde yılın ilk çeyreğinde ciddi parasal sıkılaştırma oldu. Bunlar iç talebi sınırladı. Tüm bunlar bir arada düşünüldüğünde aslında Türkiye'nin büyüme performansı oldukça iyi denilebilir."

Şimşek, gelecek sene küresel ekonomideki toparlanmanın daha güçlü olmasını ümit ettiklerini belirterek, bölgedeki kargaşanın yerini istikrara bırakması ve petrol fiyatlarındaki göreceli düşüş dikkate alındığında 2015'te yüzde 4'lük büyümenin gerçekleşeceği kanısında olduklarını söyledi.

Orta Vadeli Program'da (OVP) öncelikli hedefin enflasyonla mücadele olduğunu vurgulayan Şimşek, enflasyonun bu sene hedefin üzerinde olmasında yaşanan kuraklık ve jeopolitik gerginliklerin etkili olduğunu anlattı.

Merkez Bankasının doğalgaz ve elektrik fiyatlarındaki artışla beraber yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 9,4 olarak belirlediğini anımsatan Bakan Şimşek, "Gelecek sene mali politikayı sıkı tutmaya devam edeceğiz. Ümit ediyoruz ki kuraklık bu şekilde devam etmez. Gelecek sene enflasyonun yüzde 6,3'e düşeceğini tahmin ediyoruz" diye konuştu.

OVP'de yapısal reformları hızlandırma ve Türkiye'nin potansiyel büyümesini yukarı yönlü çekme kararı aldıklarını belirten Şimşek, şunları kaydetti:

"Türkiye yüzde 3-4 arasında büyüme aralığına razı olamaz. Bununla oluşturabileceğimiz istihdam sınırlı. Tekrar yüksek büyüme patikasına girmemiz lazım. Bunu başarmanın tek yolu çok kapsamlı mikro düzeyde reform. O nedenle uzun süredir reform programı üzerine çalışıyoruz. Bu reform programı neredeyse tamam, uygulamaya yakında başlayacağız."

Geçen ay 30,3 milyar liralık bütçe gelirine karşılık 39,6 milyar liralık bütçe gideri gerçekleştiğini ifade eden Şimşek, söz konusu ayda 9,2 milyar liralık açık oluştuğunu bildirdi. Açıkta yükselme var gibi göründüğünü, ancak bunda emeklilerin aylık ödemelerinin bayram nedeniyle öne alınması gibi nedenlerin etkili olduğunu belirten Şimşek, "Yıl sonu itibarıyla hedeflerimizden çok daha iyi bir performansla bu seneyi bitireceğiz" ifadelerini kullandı. 

Bütçenin yılın 9 ayında 11,9 milyar lira açık verdiğini anlatan Şimşek, faiz dışı fazlanın ise 26,3 milyar lira olduğunu söyledi. Şimşek, geçen yıl söz konusu dönemde açığın 4,5 milyar lira, faiz dışı fazlanın ise 39,3 milyar lira olduğunu kaydetti. Geçen yıla göre performansta bir düşüş olduğunu ifade eden Şimşek, ancak bu yıl bütçe açık öngörülerinin geçen yıla göre daha yüksek olduğunu hatırlattı.

Yılbaşında açık hedefini 33,3 milyar lira, faiz dışı fazla hedefini de 18,7 milyar lira öngördüklerini belirten Şimşek, 9 ayda açığın bu rakamın 3'te 1'i düzeyinde, faiz dışı fazlanın ise hedefe göre yüzde 40 daha yüksek seyrettiğini söyledi.

Yılın 9 ayında bütçe giderlerinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10,5 artarak 325,4 miyar lira olduğunu belirten Şimşek, bunun 2014 yılı bütçesinde öngördükleri şekilde gerçekleştiğini anlattı.

Faiz harcamalarının ocak-eylül döneminde geçen yıla göre yüzde 12,7 düşerek 38,3 milyar lira olarak gerçekleştiğini ifade eden Şimşek, faiz hariç harcamaların ise yüzde 14,5'lik artarak 287,2 milyar liraya ulaştığını kaydetti. Yılın 9 ayında faiz hariç harcamalarda oluşan ilave artışın 5,6 puanlık bölümünün SGK'ya yapılan cari transferlerden geldiğini, personel giderlerinin de 5,2 puan katkı yaptığını anlatan Şimşek, bu iki kalemin faiz dışı artışın yüzde  77,8'ini oluşturduğunu ifade etti. Şimşek, SGK'nın açık finansmanının yüksek gerçekleşmesinin kısmen emekli aylıklarının Kurban Bayramı öncesi ödenmesinden kaynaklandığını bildirdi.

Yatırımlarda artış oldu

Yatırımların geçen yıla göre yüzde 21,1 arttığını belirten Şimşek, yatırımların ağırlık olarak karayolları yol, yapım, bakım ve onarım çalışmalarına yönelik olduğunu kaydetti. 

Yılın 9 ayında merkezi yönetim bütçe gelirinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,1 artışla 313,5 milyar lira olduğunu belirten Şimşek, bu oranın 2014 yılının tamamı için öngörülen yüzde 3,4'lik artışın iki katından daha fazla olduğunu söyledi.  Şimşek, "Toplam  bütçe gelirlerinde görülen performans bizim öngördüğümüzden çok daha iyi" diye konuştu.

Vergi gelirleri yüzde 7,7 arttı

Vergi  gelirlerinin 9 aylık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,7 artışla 259 milyar liraya ulaştığını bildiren Şimşek, bu artışın 2014 yılı için öngörülen  yüzde 6,8'lik artışın oldukça üzerinde olduğunu söyledi. Şimşek, bu durumun istihdam artışı ve imalat sektöründeki büyüme ile gelir ve  kurumlar vergi hedeflerinin bütçe hedefleri üzerinde gerçekleşmelerinden kaynaklandığını kaydetti. Yılın 9 ayında gelir vergisi gelirinin yüzde 16,3, kurumlar vergisi gelirinin yüzde 14,4 arttığına işaret eden Şimşek, iç talebe dayalı vergi gelirlerinde artışın oldukça sınırlı kaldığını anlattı. 

Dahilde alınan KDV'nin bu yılın ocak-eylül döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre nominal olarak sadece yüzde 1 arttığını, reel olarak ise düştüğünü belirten Şimşek, şöyle konuştu:

"İthalde alınan KDV yüzde 3,1, ÖTV ise yüzde 4,4  artmıştır. Sebepleri, bir; içtalepte yavaşlama söz konusu,  iki; 2013 yılında BOTAŞI'n performansı iyiydi, geçmişe yönelik de borçlarını ödüyordu, 2014 yılında böyle bir şey söz konusu değil. 

Vergi dışı gelirlerde yüzde 10,2'lik bir artış sözkonusu  ve toplamda  54,9 milyar liraya ulaşmıştır. Bu rakam yıl sonu  için öngördüğümüz hedefe şimdiden ulaştığımızı göstermektedir. Bunda KİT ve kamu bankalarından elde edilen gelirler söz konusu, kapatılan il özel idarelerine ait nakit bütçeye aktarıldı, 2B gelirlerinden yapılan tahsilat hedefin üzerinde gerçekleşti. Tabi ki vergi dışı gelirler ve özelleştirmede iyi bir performans gösterdik.

OVP'de biz yıl sonu  bütçe hedeflerini olumlu yönde revize ettik Geçen yıl bütçeyi yaparken 2014 yılı için  33,3 milyar liralık açık öngörmüştük ve bu açığı biz aşağı yönlü revize ediyoruz ve diyoruz ki 'bizim bu senebütçe açığımız başlangıç bütçesinden öngördüğümüzden daha iyi olacak' Yani 24,4 milyar liraya düşürüyoruz. Faiz dışı  fazla hedefimiz 18,7 milyar liraydı, bunu da 25,8 milyar liraya çıkartıyoruz. Dolayısıyla bütçe açığının GSYH'ye oranı hedefe oranla 0,5, faiz dışı fazlada da 0,4 puanlık bir iyileşme söz konusu. Bunlar ciddi rakamlar. Biz merkezi yönetim bütçesinde bütçe açığını yüzde 1,9 olarak öngörmüştük şimdi bu rakamı aşağı doğru çekiyoruz."

2014 sonu bütçe tahminleri

Bakan Şimşek, 2014 yıl sonunda merkezi yönetim bütçe  giderlerinin 448,4 milyar lira,  bütçe gelirlerinin 424 milyar lira,bütçe açığının 24,4 milyar lira, faiz dışı fazlanın 25,8 milyar lira olarak gerçekleşeceğini öngördüklerini bildirdi.

Bütçe giderlerinin  başlangıç bütçesinde öngörülen rakamlara oranla yüzde 2,8 arttığının görüldüğünü belirten Şimşek, " Bu anlamda yaklaşık 12 milyar lira fazla harcamış olacağız" dedi.

Bütçe sunarken bunun bir seçim bütçesi olmayacağını ifade ettiğini anımsatan Şimşek, " Bütçe performansında da bu açık ve net olarak ortaya çıkıyor. İnşallah bu ülkede kimse bir daha seçim bütçelerinden  bahsetmez, yapmaz ve seçim bütçeleri kaygısı da  ortaya konmaz. Bütün olumsuzluklara rağmen Türkiyebütçe hedeflerinden daha iyi bir performans ortaya koyuyorsa bunun seçim bütçesi olmadığı ortadadır" diye konuştu. 

Gelecek yıl da seçim olduğunu hatırlatan Şimşek, 2015 bütçesinin de seçim bütçesi olmayacağını vurguladı.

Bütçe gelirlerindeki iyileşmeler sayesinde bu yıl kamu maliyesinde hedefin ötesinde bir performans yakalayacaklarını vurgulayan Bakan Şimşek, şöyle devam etti:

" Bütçe gelirlerinin başlangıçta öngörülenin 20,8 milyar lira  üzerinde gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. 424 milyar liranın içinde aslında 20,8 milyar liralık bir performans artışı söz konusu. 2014 yılı sonunda vergi gelirlerinin 351,6 milyar lira, vergi dışı gelirlerin ise 72,4 milyar lira olarak gerçekleşeceğini öngörüyoruz.Bütçe giderlerini önemli ölçüde kontrol altında tuttuk. İlave verdiğimiz artışlar sosyal güvenlik hariç kontrollü artışlardır. GSYH'ye oranla 2014 yılı bütçe açığı 1,9 yerine 1,4 olarak gerçekleşecek. Genel devlet açığını bu yıl için yüzde 1,1 olarak öngörmüştük, bunu da  yüzde 0,8 olarak gerçekleştireceğiz. Avrupa'da Almanya, Estonya ve Lüksemburg'u bir kenara bırakırsanız AB'deki en iyi genel devlet açığı Türkiye'dedir."

Sorular

Şimşek, ocak-eylül dönemi merkezi yönetim bütçe uygulama sonuçları, 2014 yıl sonu bütçe gerçekleşme tahmini ve 2015 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı ile ilgili düzenlediği basın toplantısında gazetecilerin sorularını yanıtladı.

Yeniden yapılandırmadan ne kadar bir bütçe geliri olmasını beklediklerinin sorulması üzerine Şimşek, bütçede mali olarak muhafazakar varsayımlarla gittiklerini, her sene hedeflediklerinden daha iyi sonuçlar aldıklarını belirtti. 

Bütçeyi hazırlarken yeniden yapılandırmadan hiçbir şey gelmeyeceğini varsaydıklarını ifade eden Şimşek, bunun bir af olmadığını, yapılandırmada anapara, ceza ve vade farkının alındığını bildirdi.

Şimşek,  yapılandırmayla, ödeme kabiliyeti olanların sadece taksitlendirme imkanına sahip olduğunu vurgulayarak, "Bu Türkiye'de bir ilk, inşallah bu gelenek olarak oturacak ve artık af bu literatürden çıkmış olacak. Temelde bu bir af olmadığı için muhtemelen buraya ilgi az olur" diye konuştu. 

"Potansiyelin altında büyümeyi bir miktar yukarıya çekmek için gelecek sene büyümeyi destekleyecek politika çerçevesi oluşturulabilir mi?" sorusunu yanıtlayan Bakan Şimşek, geçici kazanımlar peşinde olmadıklarını söyledi. 

Türkiye'nin dengeli, sürdürülebilir büyüme patikasına girmesi gerektiğinin altını çizen Şimşek, büyüme potansiyelini etkileyecek en önemli faktörün reformlar olduğunu ifade etti.

Bakan Şimşek, reformları çok ciddi şekilde yürüttüklerine dikkati çekerek, şöyle dedi:

"İnanıyorum ki Türkiye'de iş yapma ortamı, yatırım iklimi iyileşecek. Biz kaynak tahsisini daha etkin alanlara kaydırma konusunda daha etkili olacağız. O nedenle ben kamu harcamaları üzerinden kalıcı bir büyüme sağlanacağına inanmıyorum. O nedenle 2009'dan beri alt yapı yatırımlarına kaynak aktardık. Onun için doğru yoldayız, biz altyapı yatırımlarımızı, eğitim yatırımlarımızı önceliklendireceğiz."

Lüks tüketim vergileri

Lüks tüketim vergileri ile ilgili bir soruyu da yanıtlayan Şimşek, "Tabii ki çalışmalar olacak, ama bugünkü bazı gazetelerde olduğu gibi şu ürüne bu kadar, bu ürüne bu kadar değil. Onun için henüz çok erken. O yönde henüz somutlaşmış bir çalışma söz konusu değil. Ama orta, uzun vadede vatandaşlarımızın lüks malları tüketecekse daha fazla vergi vermesini normal buluyoruz. Otomotivde geçmişte benzeri şeyler yapıldı, ama şu an itibarıyla yeni bir şey gündemde değil" diye konuştu. 

İthalatta alınan KDV artışı ile ilgili bir soruyu da yanıtlayan Şimşek, dış ticaret öngörülerine bakıldığında ithalatın yükseldiğini, BOTAŞ'ın son fiyat artışı sonrasında ödeme yükümlülüklerini yerine getirebileceğini, bu iki faktörün artışta etkili olduğunu söyledi.

Bakan Şimşek, 2014 yılı için memura ve emekliye verilen artışların toplu sözleşme çerçevesiyle belirlendiğini, geriye giderek onun çerçevesini değiştirme imkanlarının olmadığını da bildirdi.

Şimşek, "Memur ve emekli maaşlarında 2015 yılında oransal bir artış söz konusu ama bu oranların üzerinde bir enflasyon olursa 2015 yılı için telafi ederiz" dedi. 

Şimşek, kamu binalarına ilişkin bir soru üzerine de kamu bina yatırımlarına destek vermediklerini belirtti. 

Kamu kampüsleri konusunda yeni bir çalışma yapacaklarının altını çezin Şimşek, "Artık lüks yerlerden çekilmemiz lazım. Bu kampüsleri lüks yerlere yapmayacağız. Kampüsleri biz daha mütevazı, şehirlerin gelişmesini sağlayacak alanlara doğru yapacağız. Ama bu aşamada spekülasyon için çok erken" diye konuştu. 

"Genel sübvansiyonları doğru bulmuyoruz"

Şimşek, bir başka soru üzerine de elektrik ve doğalgazda bir artış yapıldığını, bunun 2012'den bu yana yapılan ilk artış olduğunu söyledi. 

İthal edilen ürünlerde çok ciddi fiyat artışlarının olduğunu belirterek, "Hala Avrupa'nın en ucun doğalgazını ve elektriğini sağlayan bir ülkeyiz" dedi. 

Şimşek,  bir malı uzun süre maliyetinin altında satmanın zenginleri sübvanse etmek olduğunu dile getirerek, fakire gereken destekleri verdiklerini, genel sübvansiyonları doğru bulmadıklarını bildirdi. 

Bir soru üzerine OVP'de gayrimenkul rantlarını vergilendirdiklerini ifade eden Şimşek, "Bu yönde bir adım attık. Ama buna ilaveten de bir çalışma var. Bu çalışmalar devam ediyor, buna ilişkin bir EKK olur" dedi.

Şimşek, vergi oranlarında herhangi bir artış öngörmediklerini söyleyerek. maktu vergileri de enflasyon oranında artırmak kadar doğal bir şey olmadığını kaydetti.

Hakim, savcı ve akademisyenlerin maaşlarına yapılacak artışların bütçeye getireceği yükün ne olacağına ilişkin soru üzerine Şimşek, şunları söyledi:

"Akademisyenlere yaklaşık 726 lira ile 835 lira arasında bir zam yapılacak. Biz bunları belirledik. Bununla ilgili yasayı Meclis'e gönderdik. Bunun maliyeti yaklaşık 1,1milyar lira olacak. Aynı kapsamda akademik faaliyet teşviki de olacak ama bu teşvik performansa bağlı olacak. Bu da 726 liraya kadar... Bu 2016'dan itibaren devreye girecek. 2015'te performansı ölçeceksiniz ki 2016'da bunu yansıtabilelim."

Hakim ve savcıların mali haklarının da yüzde 15 ile yüzde 31 arasında değişen oranlarda olmak üzere, net seyyanen bin 146 lira artırılmasını öngördüklerini ifade eden Şimşek, bunun da Meclis'te görüşüleceğini, söz konusu artırımın maliyetinin 220 milyon lira olacağını bildirdi.

"74 bin personelin dağılımı belirlenmedi"

Bakan Şimşek, başka bir soru üzerine de kamuya alınacak 74 bin personelin dağılımına henüz karar vermediklerini, bunu yılın başında belirleyeceklerini dile getirdi. 

Orta Vadeli Programda (OVP) lojman ve taşıt kullanımına ilişkin sınırlamalara da değinen Şimşek, "Bu konuyu sayın Başbakanımıza Maliye Bakanlığını ziyarette brifing ile ifade ettik ve kendileri çok güçlü destek verdi" diye konuştu.

Şimşek, lojman kullanımı için de yeni bir çalışma yapacaklarını ve bunu Bakanlar Kurulu ile paylaşacaklarını ifade etti.

Maliye Bakanı Şimşek ve ilgili bürokratlar, daha sonra 2015 yılı bütçe yasa tasarısını, TBMM'ye gönderilmek üzere bağladı.