Staj ve çıraklık mağdurları SGK’ya ‘ilaç’ olacak!

Cumhurbaşkanı Erdoğan​ genel seçimler öncesinde yaptığı açıklamalarda Türkiye'nin emeklilik sistemi için köklü değişiklikler olacağını duyurmuştu. Bu açıklamanın yapıldığı günden bu yana 1999-2000 sonrası SGK​'lılar için staj ve çıraklık borçlanması ya da staj tarihlerinin başlangıç kabul edilmesi için hükümetten bir adım bekleniyor. Kamuoyunda sık sık gündeme gelen mağdurların durumu zaman zaman siyasilerin de gündeminde yer alıyor. 

BAKAN IŞIKHAN ‘GÜNDEMİMİZDE YOK’ DEDİ AMA…

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan​, bu yılın başında yapılan AK Parti MYK'sının ardından mağdurlarla ilgili sorulara yanıt vermişti. Işıkhan "Kademeli emeklilik düzenlemesi yapılacak mı?" sorularına "Gündemimizde staj mağdurları ve kademeli emeklilikle ilgili bir çalışmamız yok" ifadelerini kullanmıştı.

STAJ VE ÇIRAKLIK MAĞDURLARI SGK’YA ‘İLAÇ’ OLACAK!

Staj ve çıraklık adı altında normal çalışan gibi her işte çalıştırılan mağdurlara çalışmaya başladıkları dönemde SKK kartı ve sicil numarası verildi. Hala o numarayı kullanan staj ve çıraklık mağdurları sorunların çözülmemesinden şikayetçi. SGK Uzmanı İsa Karakaş, TGRT Haber canlı yayınında mağdurların taleplerindeki ‘haklılığa’ işaret ederek düzenleme yapılması halinde Sosyal Güvenlik Sistemi’nde aktif pasif dengesine ilaç olacaklarını söyledi.

Hükümetin çıkaracağı yasa ve düzenlemelerle staj, çırak ve kursiyerlerin tüm sigorta kollarına tabi tutulması gerektiğini dikkat çeken İsa Karakaş, SGK’nın sürdürülebilirliği için adım atılmasının zorunlu olduğunu ifade etti. Karakaş, şunları söyledi:

“Staj ve çıraklık mağdurları ile ilgili ben farklı yaklaşıyorum bu duruma. EYT’den emekli olanların sayısı 1 milyon 700 – 1 milyon 800 bin civarı, toplam emekli olanların sayısı 2 milyon 100 binin üzerinde. Bunlar 2023 yılı için kesinleşmiş rakamlar.

Emeklilikte aktif-pasif dengesi diyoruz. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bir dengesi var dedik. EYT’den önce 2.01 kişi 1 emeklinin maaşını karşılıyordu. EYT’den sonra 1.66 kişi bir emeklinin maaşını sağlıyordu. Demek istediğim EYT​ ile birlikte aktif pasif dengesi düştü. Biz bunu nasıl düzeltiriz diye cevap verecek olursak 2023 yılında 553 bin çırak var. Stajyer ve kursiyer olarak 1 milyon 300 bin kişi var. Bunları toplarsa 1 milyon 854 bin kişi yapıyor. Bu kişiler SGK’dan emeklilik primi almıyor. Almadıkları için emeklilikte de mağdur oluyorlar. Emekliliğe sayılmıyor, emeklilik başlangıcı da olmuyor. Dolayısıyla burada hükümetin yapması gereken staj, çırak ve kursiyerlerim tüm sigorta kollarına tabi tutulması. Bu kişiler sadece iş kazası primine tabi tutuluyor. Bir işçinin nasıl primleri alınıyorsa bu kişilerden de alınmasıdır. Böyle olursa SGK dengesi 1.66’dan daha üst seviyelere yükselecek. Biz Türkiye olarak yaşlı bir devletiz. Bizim bundan sonra istihdam oranımız artmayacak. Doğum oranları sıfırlandı. Nüfus yaşlı, 65 yaş üstü nüfus yüzde 110’u geçti. Dolayısıyla staj yapan ve çıraklar sistemin sürdürülebilirliği açısından bir ilaçtır.”

“STAJ VE ÇIRAKLIK 38 YILLIK BİR MESELEDİR”

Daha önce staj ve çıraklık mağdurlarına borçlanma hakkı verildiğini söyleyen İsa Karakaş, yapılacak yeni bir düzenleme ile bunun yeniden getirilmesi gerektiğine dikkat çekti. Karakaş, “Staj ve çıraklık meselesi Türkiye’nin 38 yıllık kadim meselesidir. Defalarca, şu an Cumhur ittifakında olan partiler de staj ve çıraklık mağdurlarına söz verdiler.  Kanun çıkaracağız dediler. Ancak bir türlü sözlerini yerine getiremediler. Biz bunun Türkiye olarak çözümünü daha önce yapmışız. 1987 yılında 3351 sayılı kanunu çıkararak biz çıraklara geriye dönük borçlanma hakkı vermişiz. Borçlanma hakkı verilirse bu iş olur ya da başlangıç olarak kabul edilirse bu olur.” diye konuştu.

STAJ VE ÇIRAKLIK MAĞDURLARI NE İSTİYORLAR?

EYT'de kapsam dışı kalan 1999 öncesi staj sigortası mağdurları, staj ve çıraklık sürecinde çalıştıkları dönemin sigorta başlangıcını sayılmaması nedeniyle EYT’den faydalanamadı. Zorunlu stajlarını yaptıkları dönemde verilen sigorta kartlarında sigorta girişleri ''kısa vadeli sigorta kolu'' olarak yaptırıldı. Hizmet dökümlerinde ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilmediğinden başlangıç tarihleri tescilli gözüken kişilerin emeklilik hesaplarında o tarihler staj başlangıcı olarak kabul edilmiyor. Staj sigortası mağdurlarıysa EYT'de olduğu gibi staj başlangıç gününü kanun değişikliği ile beraber sigorta başlangıcı olarak kabul edilmesini talep ediyor.

15 YILA YAKIN BİR GECİKME VAR

Meslek öğrenmek için ailelerce sanayi gibi yerlerde çalıştırılan bu kişiler normal işçi gibi çalıştırılmış, herhangi tam bir ücret bile alamadılar. Hatta en ağır işleri yapan bu kişiler bugün emeklilik hesaplarında stajlarının ve çıraklık çalışmalarının geçerliliğinin olmadığını öğrendiklerinde emekliliğe sayılmadığını öğrendiler. 1999'dan öncesi sigorta başlangıcı olarak kabul edilirse mağduriyet yaşayanlar EYT'li olabilecek ve emeklilik elde edecekler. Başlangıçları sayılmadığı için emeklilik yaşı 60’a çıkanlar dahi bulunuyor.