Tahir Büyükhelvacıgil’e spekülasyon davası: Halkı galeyana getirdi, yağ fiyatları fırladı

Tarım ve Orman Bakanlığı, ayçiçek yağı stoklarının tükendiğini iddia ederek yağ fiyatlarının fırlamasına neden olan Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil hakkında suç duyurusunda bulundu. Halkı galeyana getirdiği öne sürülen Büyükhelvacıgil hakkında PttAVM de işlem başlatmıştı.

'STOKLAR YETERSİZ' DEDİ, FİYATLAR FIRLADI

Türkiye’nin en büyük iki yağ tedarikçisi olan Ukrayna ile Rusya arasında başlayan sıcak savaş, yağ fiyatlarının artacağı yönünde endişelere sebep oldu. Konunun gündeme gelmesinin ardından Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) tarafından Ticaret Bakanlığı'na gönderilen yazıda, yağ stokunun çok az kaldığı belirtilerek “Ülkemizin stokları, market rafları dahil mart sonu veya nisan ortasına kadar yetecek düzeydedir" denildi.

VATANDAŞ MAĞDUR OLDU

Bu süreçte ülkede yağ sıkıntısı yaşanmamakla birlikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Putin’le görüşmelerinin ardından Azak Denizi limanlarında bekletilen 30 gemilik ayçiçek yağı da hızla Türkiye’ye getirildi. Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), 5 litrelik ayçiçek yağının satış fiyatını 129 liraya çekerken daha önce fahiş fiyatlarla ihtiyacından fazla yağ alan vatandaş mağdur oldu.

BAKANLIKTAN SUÇ DUYURUSU

Yeni Şafak’ın haberine göre, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi, ayçiçek yağı üretimi ve ithalatı ile alakalı ilgili birimlerle toplantı yaptı. Ardından da arz ve stok sıkıntısı bulunmadığı açıkladı. Bu toplantıda Büyükhelvacıgil’in uyarıldığı, açıklamalarına özen göstermesi istendiği öğrenildi. Bakan Kirişçi daha sonra da vatandaşın alım tercihlerinin yönlendirildiği ve fiyatların sebepsiz yükselmesine sebep olunduğu gerekçesiyle BYSD Başkanı hakkında suç duyurusunda bulunulması konusunda talimat verdi. Bakanlık Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü de Büyükhelvacıgil hakkında hazırlanan suç duyurusu dilekçesini savcılığa sunuldu.

'FİYATLARI ETKİLEME' SUÇUNDAN CEZA

Bakanlığın hazırladığı dosyada, Büyükhelvacıgil'in açıklamaları ile ayçiçek yağı izdihamının yaşandığı market görüntüleri ile açıklama öncesi ve sonrası yağ fiyatlarını gösteren fiyat skalaları yer aldı. Suç duyurusu dilekçesinde, BYSD Başkanı'nın Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 237. maddesinde düzenlenen ‘fiyatları etkileme’ suçundan cezalandırılması istendi.

TCK'nın 237. Maddesi gereğince Büyükhelvacıgil için 2 yıl hapis cezası öngörüşürken suça konu eylem sonucunda besin veya malların değerlerinin artması ya da eksilmesi durumunda ise cezanın 3'te 1 oranında artırılması hüküm altına alınıyor. Bu kapsamda Helvacıgilin cezasının 32 aya çıkarılması mümkün.

BİR SUÇ DUYURUSU DA PTTAVM'DEN

Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil'in ürettiği ürünlerin farklı noktalarda farklı fiyatlara satıldığı tespit edilmişti. Şirketin kendi sitesinde 10 litrelik teneke ayçiçeği yağını 145.90 liraya, PttAVM'de ise 176.89 liradan satmaya çalıştığı ortaya çıktı. PttAVM.com da bu yağların satışını durdurdu. PttAVM.com Genel Müdürü Hakan Çevikoğlu, "Her iki fiyatın belirlenmesinde sorumluluk üreticinin kendisine aittir ve dolayısıyla PTTAVM'nin ayçiçek yağını daha pahalıya sattığı iddiaları gerçeği yansıtmamaktadır. Ayçiçek yağında fiyat manipülasyonu yaptığı tespit edilen firmayla ilgili hukuki işlem başlatılmıştır" dedi.

Öte yandan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın diplomasisi sonucu Azak Denizi limanında bekletilen gemilerin ülkeye gelmesine ilişkin konuşan Büyükhelvacıgil, “İftiharla söylemek isteriz ki; sadece Türkiye’ye gelecek siparişleri taşıyan gemilere izin verilmiş ve gemilerimiz de ülkemize doğru yola çıkmıştır” demişti.

BYSD'NİN TİCARET BAKANLIĞI'NA GÖNDERDİĞİ YAZI

Halkı galeyana getirdiği öne sürülen yazıda Azak Denizi'nin bir an önce gemilerimizin geçişine açılması gerektiği vurgulanırken yazının tamamında şu ifadelere yer verildi:

“Malumlarınızın olduğu üzere bir süredir devam eden Rusya-Ukrayna çatışmasında ülkemizin kayıpları her geçen gün daha ileri seviyeye çıkmaktadır. Mevcut durumda bitkisel yağ sektörü diğer gıda sektörlerine göre çok daha stratejik duruma gelmiştir. Ülkemizin stokları, market rafları dahil mart sonu veya nisan ortasına kadar yetecek düzeydedir. Hali hazırda sektörümüzün Rusya ve Ukrayna siparişli 15-16 adet gemisi Karadeniz limanlarında beklemektedir."

"Bir iki hafta önce 1400 $ seviyelerindeki yağ fiyatları uluslararası piyasalarda 2000 doların üzerine tırmanmış durumdadır. Daha ileri safhalarda düşünüldüğünde fiyat endişesini bir tarafa bırakmış, ham madde bulamama noktasına gelmiş durumdayız. mevcut durum süratle gıda arz güvenliği seviyesine evrilmektedir."

"Sektörümüzün ham ayçiçek yağı ithalatında kilit noktalarından biri Azak (Azov) denizidir. Gemilerimizin büyük çoğunluğu bu bölgede bulunan Rostov Limanı’ndan yüklenmektedir. Fiili duruma bakıldığında Azak Denizi Rusya silahlı kuvvetleri tarafından tamamen kontrol altına alınmış ve bir iç deniz durumuna gelmiş durumdadır. Durum böyleyken Rusya Federasyonu bu bölgeden halen kargo gemilerinin çıkışına izin vermemektedir. Bir başka açıdan bakıldığında Rusya’ya ambargo seviyesini her geçen gün yükselten AB ülkelerine dahi gaz satarak bir şekilde ticaretini devam ettiren Rusya, belki de mevcut durumun farkına varmadan ülkemize gıda ambargosu uygulamaya başlamıştır."

"AB ve diğer bölge ülkelerine göre Rusya ile ülkemiz ilişkileri çok daha ileri düzeyde olup, gerek Dışişleri Bakanlığımız gerekse Rusya Büyükelçimiz nezdinde girişimlerde bulunarak, Azak Denizi’nin acilen ulaşıma açılması ülkemiz açısından hayati öneme sahiptir.”

Yazının ardından galeyana gelen vatandaş, yağ kalmayacağı endişesiyle marketlere akın etti.

Stokların yetersiz olduğu iddiasından sonra ayçiçek yağına yüzde 100’ün üzerinde zam geldi. Önceden 100 liradan raflarda yer bulan yağların market fiyatı 200 liralara çıkarken bazı online alışveriş sitelerinde ise fiyatlar, 250-350 lira bandına kadar yükseldi.