TCMB’nin rotasını çizecek yılın ilk enflasyon raporu bekleniyor! Ekonomistlerden kritik yorum geldi

Betül Meral SARIİZ - Özel Haber

2024 yılı ocak ayı enflasyonunun 5 ayın zirvesini gördü. Beklentileri aşan rakamlar sonrasında gözler Merkez Bankası’nın kritik enflasyon raporuna çevirildi.

Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, göreve atanmasının ardından yaptığı ilk açıklamada enflasyona düşürme çabalarına devam edecekleri mesajını verirken gereken parasal sıkılığı koruyacak politikalar izleyeceklerini dikkat çekti. Kritik ilk açıklamanın ardından piyasa ek sıkılaşma tedbirlerini beklemeye başladı.

Merkez Bankası’nın rotasını belirleyecek enflasyon raporu için gözler 8 Şubat'a çevrilirken yılın ilk raporunda yıllık enflasyon rakamları TCMB’nin bundan sonraki adımları ile ilgili mesajlar verecek. Başkan Fatih Karahan’ın ilk açıklamasında öne çıkan ‘şahin’ mesajların raporda karşılık bulması bekleniyor. Daha Ortodoks politika izleyeceği anlaşılan TCMB’nin sıkılaşmayı gerektiği kadar sürdüreceği beklenirken, raporda enflasyon tahmini, dolar tahmini gibi kritik veriler de yer alacak.

EK SIKILAŞMA İHTİMALİ ‘YÜKSEK’

Ekonomistlere göre, TCMB’nin para politikası söyleminde ve enflasyon tahmininde önemli bir değişikliğe gitmesi beklenmiyor. TCMB’nin Enflasyon Raporu’nda politika söyleminde ve yüzde 36’lık sene sonu TÜFE enflasyon tahminini koruması bekleniyor. Analistler, özellikle yerel seçimlerin ardından para politikasında ek sıkılaşma ihtimalinin olabileceği görüşünü paylaşıyor.

“ENFLASYONDA KATILIK HENÜZ KIRILMADI”

2024 yılı ocak ayı enflasyonunu değerlendiren Beykent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Ferman, rakamın beklentilerin altında geldiğini belirterek enflasyon sepetinde gıdanın son dönemlerin en düşük oranına çekildiğinin görüldüğünü dikkat çekti. Prof. Dr. Ferman, “Ocak ayı tüketici enflasyon endeksi beklentilerin altında 6,70 düzeyde geldi. Geçen sene ocaktaki 6,65’lik düzeyle karşılaştırıldığında bizim kendi modelimizde 7,2 ve 8,6 aralığında öngördüğümüz manşet enflasyonun düşük bir düzeyde seyrettiğini söylemek mümkün. Ancak çekirdek enflasyonda katılığın henüz kırılmadığı, çekirdek enflasyonun manşet enflasyonun üzerinde olduğu görülüyor. Bu rakamlarla ilgili belki de en önemli dip not her ocak ayında olduğu gibi TÜİK’in enflasyon ölçüm sepetinde gerçekleştirdiği değişiklik bu çerçevede özellikle gıdanın son dönemlerin en düşük oranına çekildiğini görüyoruz. Enflasyonun daha gerçekçi ölçülebilmesi açısından elbette tartışılacak çok konu var.” dedi.

“İLK ENFLASYON RAPORU GİDİŞATA TESİR EDECEK RİSKLERİ GÖSTERECEK”

Merkez Bankasının bundan sonraki adımlarının okunacağı ilk çeyreklik raporunun piyasalar ve bundan sonraki kararlar açısından önemli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Murat Ferman, “Birkaç gün sonra asıl aylık gelişmelerin ötesinde bundan sonraki parasal politikaların seyrini izlemek bu konuda öngörüde bulunabilmek bakımından Merkez Bankası’nın çeyreklik 3’er aylık enflasyon raporları önem taşıyor. 8 Şubat Perşembe günü saat 10.30 itibariyle senenin ilk enflasyon görünüm raporundan da beklentilerimiz bu yönde. Yeni Merkez Bankası başkanının ilk kamuoyu önünde çıkışı ve takdimi olacak. Burada elbette Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası enflasyondaki gidişatı nasıl okuduğunu göreceğiz. Aynı zamanda bu raporda enflasyon alt dinamiklerine ait bazı Merkez Bankası uzmanlarının araştırma ve daha derinlikli tespitleri de yer alıyor. Bunlar da çok aydınlatıcı olacak. Özellikle içeride ve dışarıda enflasyonun gidişatına tesir edecek risk faktörleri ve eğer yeni risk oranları arttıysa bunlar da ayrıca enflasyon görünüm raporunda ortaya çıkacak. Kısacası enflasyonun Merkez Bankası tarafından nasıl okunduğu buna göre nasıl bir parasal politika paketi oluşturulacağı yönünde güncelleme sağlanmış olacak.” diye konuştu.

“SENE SONU ENFLASYON GÜNCELLEMESİ PARA POLİTİKALARININ SEYRİ AÇISINDAN ÖNEMLİ”

Prof. Dr. Ferman, metinde iki önemli unsurun takip edileceğini dikkat çekerek şunları söyledi:

“Tabi kamuoyunun özellikle dikkatini çekecek iki unsuru var. Birincisi sunumun yanı sıra bu metinden elde edilecekler ve ayrıntılı araştırmalar ile mesela kur geçişkenliği, petrol fiyatlarındaki artışın enflasyona etkisi, ücretlerdeki artışın enflasyona etkisi gibi arka plan çalışmalarının yanında sunumun hemen sonrasındaki soru cevap kısmında yeni başkanın vereceği cevaplar olacak. İkinci önemli noktada bu enflasyon raporunun ayrılmaz bir parçası olan sene sonu enflasyon görünüm güncellemesi olacak. Halihazırda yüzde 36 olarak gözüküyor. Fakat geçtiğimiz haftalar içerisinde Merkez Bankası’nın piyasa eğilim ve beklenti anketinde yüzde 42 civarına kadar çıkmıştı. Şimdi özellikle piyasalar, bu konuda revizyon yapılacak mı ona bakacaklar. Çünkü mevcut baz gösterge düzeyi yüzde 45. Bunun yüzde 36 hedefle değerlendirilmesi, karşılaştırılması ile eğer bu sunum ve raporda bir artış yani revizyon gerçekleştirilirse buna göre plan ve programların yeniden tartışmaya açılması gerekir. Kısacası ilk çeyreklik rapor bizim için, hem yeni başkanın ilk kamuoyuna çıkışı ve duruma nasıl okuduğunu göstermesi hem de Merkez Bankası’nın araştırmaları ve parasal politikaların seyri açısından durumuna güncelleme getirmesi bakımından önem taşıyor.”

YILLIK ENFLASYON HEDEFİNDE TCMB HAVLU ATACAK MI?

Bursa Uludağ Üniversitesi İktisat Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Filiz Eryılmaz da yıl sonu enflasyon hedefinde hem piyasanın beklentilerini hem de Merkez Bankası’ndan ve ekonomi yönetiminden bu zamana kadar gelen söylemleri yorumları. Doç. Dr. Filiz Eryılmaz, enflasyon raporunda hedef değiştirmenin piyasa tarafından nasıl okunacağını açıklık getirdi. Eryılmaz, “Para Politikası Kurulu’nun son politika metnine bakarsak Merkez Bankası’nın sinyali yıl sonu için ‘yüzde 36’lık hedefi değiştirmeyeceğim’ diyor. Çünkü diyor ki, ‘aralık ayı TÜFE yıl sonu görünümüyle uyumlu’ diyor. Zaten piyasada bunu böyle yorumladı. Şimdi Merkez Bankası’nın bunu söylemesi bir yönüyle haklı yani rasyonel bir gerekçesi var. Bir yönü itibariyle riskli bir tarafı var. Eğer, değiştirmeyecekse aynı bırakacaksa, şimdi Türkiye’de geçmişten gelen birikimli bir problem var. Merkez Bankaları hedeflerini tutturamadıkları için her enflasyon raporunda hedefi değiştiriyor, piyasa da ‘hedef veriyorsunuz ama 3 ayda bir revize ediyorsunuz. Biz size güvenmiyoruz’a dönüyor. Dolayısıyla Merkez Bankası kalkıp yukarı yönlü revize ederse ‘biz bu hedefi tutturacağız’ söylemleri havada kalıyor. Yani bazı kesimlerde ‘Merkez Bankası havlu attı, yüzde 36 hayatta tutmaz”a dönebilir deniliyor. Enflasyon beklentisini yukarı çekebilir bu durum. İşte bundan önceki Merkez Bankası yönetimlerinin yanlış faturalarını şimdi ki Merkez Bankası çekiyor. O nedenle değiştirmeyecekse eğer, temel gerekçesi bu olur. ‘Biz hedefimizde kararlıyız, hiç değiştirmiyoruz’ denilebilir.” dedi.  

“TCMB BAŞKANI FATİH KARAHAN DAHA ‘ŞAHİN’ OLACAK SÖYLEMİ GÜÇLÜ”

Merkez Bankası’nın geçen yılın son enflasyon raporunda 2024 hedefini değiştirmediğini dikkat çeken Doç. Dr. Eryılmaz, “2023’ü değiştirdi ama 2024’ü değiştirmedi. Bu çok kararlı olunduğunun bir göstergesidir. Mehmet şimşek de bununla ilgili böyle konuştu. ‘Geçiş aşamasındayız, 2024 için çok eminiz kendimizden’ dedi. Bu gerekçe nedeniyle bu sinyal gereği de değiştirmemesi beklenebilir fakat yeni bir başkan geldi biliyorsunuz. Bu başkan sonrası özellikle yabancı kuruluşlar birazcık kendi çıkarlarını maksimize etmek için – ben aslında pek rasyonel bulmuyorum- daha ‘şahin’ olacak bu başkan, enflasyonla mücadele daha kararlı olacak söylemleri var.” İfadelerini kullandı.

MERKEZ BANKASI PİYASA BASKISI ALTINDA

Doç. Dr. Eryılmaz, “Merkez Bankası’nın piyasa tarafında baskı altına girdiğini belirterek ‘güven’ vermek için beklentide 1-2 puanlık revize de olabileceğini söyledi. Doç. Dr. Eryılmaz, yılın ilk enflasyon raporundaki beklentileri ile ilgili şunları söyledi:

“Yıllık yüzde 36’lik hedef için ocak ayı yüksek geldi. Şubat ayının da biraz yüksek gelmesi bekleniyor. Dolasıyla yıl sonu enflasyonu için piyasa beklentisi yüzde 42-45 arasında. Bu cepheden baktığımızda belki yüzde 42’ye çekmeyecek ama piyasadaki görüşlerde ‘bir iki puan da yukarı çekebilir, çekerse daha iyi olur.” diyen de var. Ben de buna katılırım. Daha rasyonel daha gerçekçi, bu bize daha güven verir. Merkez Bankası daha doğru gidiyor denilebilir.  Bir de öbür taraf var. Başkan değişti. Daha kararlı, daha rasyonel daha şahin başkan var deyip baskı altına girdi Merkez Bankası. Aslında baskı altına girip iş yapacak bir kurum değil. Bir tarafta piyasa beklentileri var, bunu karşılamak da isteyebilir. Toparlarsak aslında yapmazsa da sürpriz olmaz. Ben yüzde 50 değiştirmez, yüzde 50 değiştirir diyorum. Değiştirirse de 1-2 puan yukarı yönlü revize eder. Yüzde 38-40’ların üzerinde çıkmaz. Hangisi ağır basar derseniz, gelmeme ihtimali yani ‘biz bu işte kararlıyız. Biz bunun peşini bırakmıyoruz, yüzde 36 hedefle devam ediyoruz’ vurgusu daha güçlü olabilir gibi geliyor. Her ne kadar olasılık eşit olsa da. Ama mesela yüzde 40 ve üzerinde revizyon gelirse bu benim için çok büyük sürpriz olur. Yüzde 36 orta nokta 2024 için, alt bant 30 üst bant 42. 40’ın üzerinde gelirse inanılmaz sürpriz olur. Bu ihtimal piyasa beklentisi ile uyumlu olur. ‘Çok kararlıyız’ mesajı veriyorlar. Şimdiden havlu atmazlar gibi geliyor. Çünkü Mehmet Şimşek ne dedi: “Ocak ayında yüksek geldi ama bunlar geçici etkiler. Biz enflasyon hedefinde değişiklik yapmayacağız” diyor. Buna göre revizyon gelirse cüzi bir revizyon gelir. Gelmeme ihtimalini de biraz yüksek görüyorum.”