Trump konut krizini çözmek için Kanada'ya mahkum
ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkenin en büyük ticaret partnerlerinden Kanada ile Meksika'ya yüzde 25, Çin'e de ek yüzde 10 gümrük vergisi getirmesi, ABD'nin bu ülkelerden yaptığı yaklaşık 1,5 trilyon dolarlık ithalatı kesintiye uğratacak. Trump özellikle Kanada'dan gelen ithal ürünlere ihtiyacın olmadığını belirtse de tablo çok farklı...
ABD eski Başkanı Donald Trump, Kanada’dan gelen ithal ürünlere olan ihtiyacın olmadığını iddia etse de, gerçekler farklı bir tablo çiziyor. Trump, Oval Ofis’te imzaladığı yeni kararnameyle Kanada’dan gelen neredeyse tüm ithal ürünlere %25 ek vergi getirdi. Ancak bu karar, konut sektöründe büyük sıkıntılar oluşturabilir. ABD’nin konut krizini çözmesi için Kanada’dan gelen keresteye muhtaç olduğu görülüyor.
ABD'DE AĞAÇ VAR AMA SANAYİ YOK
Trump, “Bizim ihtiyacımız olan tüm petrol bizde var. Tüm ağaçlar da bizde var,” diyerek Kanada’dan ithal edilen ürünlerin gereksiz olduğunu savundu. Ancak ekonomistler ve inşaat sektörü temsilcileri aynı fikirde değil. ABD’de 300 milyar ağaç olsa da, bu ağaçları kesip inşaat için uygun hale getirecek sanayi kapasitesi yetersiz. Kanada’dan gelen kereste olmadan, inşaat sektörünün ihtiyaçlarını karşılamak mümkün değil.
KANADA KERESTESİ OLMAZSA EV FİYATLARI UÇACAK
ABD’de konut yapımında en çok kullanılan malzemelerden biri yumuşak ağaçlardan elde edilen kereste. Çam, ladin ve köknar gibi hafif ama sağlam ağaçlardan üretilen kereste, evlerin çatısından duvar kaplamalarına kadar birçok alanda kullanılıyor. Ülkede kullanılan yumuşak kerestenin yaklaşık %30’u Kanada’dan ithal ediliyor. Bu ithalatın kesilmesi ya da maliyetinin artması, konut fiyatlarını daha da yükseltebilir.
KONUT KRİZİ DERİNLEŞİYOR
ABD’de konut fiyatları son yıllarda hızla yükseliyor. Özellikle kasırgalar ve orman yangınları nedeniyle birçok evin zarar görmesi, konut talebini artırdı. Bunun yanında, inşaat malzemelerinin fiyatlarındaki artış da konut fiyatlarını yukarı çekti.
Ulusal Ev İnşaatçıları Birliği’ne (NAHB) göre, 2023 yılında yeni konut yapımında kullanılan malzemelerin toplam değeri 184 milyar dolardı. Bunun yaklaşık 8,5 milyar doları ithal keresteye harcandı ve bu ithalatın %70’i Kanada’dan geldi. Trump’ın ek vergileri, sadece keresteyi değil, çimento, alçıpan ve çelik gibi diğer inşaat malzemelerini de etkileyerek maliyetleri daha da artıracak.
KANADA OLMADAN KONUT SORUNU ÇÖZÜLEMEZ
Konut üretiminde yaşanan sıkıntılar, yeni vergilerle birlikte daha da büyüyebilir. NAHB Baş Ekonomisti Robert Dietz, “İnşaat sektörü halihazırda iş gücü sıkıntısı yaşıyor. Her ay yaklaşık 300 bin işçiye ihtiyaç duyuluyor. Bir yandan inşaat malzemelerinin fiyatı artarken, diğer yandan da iş gücü eksikliği nedeniyle yeni konut üretimi daha da zorlaşıyor,” dedi.
ABD’nin yeterli ağaca sahip olduğu doğru olsa da, bu ağaçları işleyip konut yapımına uygun hale getirmek uzun zaman alıyor. Yeni bir kereste fabrikası açmak için birçok yasal düzenlemenin tamamlanması gerekiyor. Ayrıca ağaç kesim bölgelerinde yol yapımı gibi altyapı çalışmaları da gerekiyor.
GEÇMİŞTE DE BENZER BİR KRİZ YAŞANDI
Benzer bir durum 2006 yılında da yaşanmıştı. ABD ve Kanada arasında imzalanan Kereste Anlaşması sonucunda Kanada’dan yapılan kereste ithalatı %8 oranında azalmış, bu süreçte ABD’de kereste üreticileri 1,6 milyar dolar kazanırken, tüketiciler ise 2,3 milyar dolar zarar etmişti. Uzmanlar, aynı durumun tekrar yaşanabileceğini belirtiyor.
NC State Üniversitesi’nde Orman Ekonomisi ve Politikası alanında çalışan Prof. Dr. Rajan Parajuli, “Bu tür kararların en büyük kaybedeni her zaman tüketiciler olur. Yerli üreticiler kısa vadede kazanç sağlayabilir ancak uzun vadede bu maliyetler tüketicilere yansıtılır” dedi.
TRUMP'IN STRATEJİSİ GERİ TEPEBİLİR
Her ne kadar yeni vergiler inşaat sektörünü zorlasa da bazı uzmanlar Trump yönetiminin inşaat sektöründeki düzenlemeleri hafifletebileceğini ve bu sayede sektörde bazı kolaylıklar sağlanabileceğini düşünüyor. Housing First Minnesota isimli kuruluşun politika direktörü Nick Erickson, “ABD’deki konut krizi, siyasette nadir görülen bir birliktelik oluşturdu. Farklı siyasi görüşler, konut üretiminin artırılması konusunda ortak paydada buluşuyor” dedi.
Ancak sektör temsilcileri, ithalat vergilerinin etkisinin hemen hissedileceğini ve konut fiyatlarının daha da yükseleceğini öngörüyor. Trump, Kanada'dan gelen keresteye sırtını dönmeye çalışsa da, ABD'nin konut krizini çözmek için Kanada'ya mahkum olduğu gün gibi ortada.
