Trump ile yeni sayfa! Türkiye’nin sıkı para politikası ve ABD: İkili ticarette yeni dönem başlıyor

Trump’ın ikinci dönemi başladı. Türkiye-ABD ekonomik işbirliğinin hangi alanlarda derinleşeceği finans çevreleri tarafından merak ediliyor. Savunma ve enerji sektörlerinde yeni fırsatlar masada. Peki Türkiye ve ABD arasında güçlü bir ekonomik köprü mü kuruluyor? İşte genel görünüm.

ABD-TÜRKİYE  İLİŞKİLERİ

ABD eski başkanı Biden'ın görev süresi sona erdi. Türk-Amerikan ilişkilerinin dibe vurduğu Biden dönemi geride kaldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan​, Biden'nın anlamlı bir diyalog kuramadığı ilk ABD başkanı olduğunu ifade etmişti. Hükümet, Donald Trump​'ın seçilmesinin yeni bir sayfa açacağını umuyor.

Biden tarafından belirlenen olumsuz tona rağmen, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve hükümet kanadı daha olumlu bir ortam oluşturmaya ve Türk-Amerikan ilişkilerinde yeni bir sayfa açmaya hazır. 

Trump, ilk döneminde Erdoğan ile iyi bir ilişki geliştirdi ve zaman zaman kişisel hayranlığını da dile getirdi. Ancak ilişkileri istikrarlı değildi ve temel meseleleri ele almakta gecikildi. Bunun yerine, AB için doğu çevresinde istikrar ve demokrasi açısından ek zorluklar oluşturan kişisel yan anlaşmalar yaptılar.

Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği arasındaki işbirliği ve Türkiye'nin son dönemdeki dış politika değişiklikleri, Doğu Akdeniz'de Türkiye ile Yunanistan/Kıbrıs arasındaki gerilimin azalmasına yardımcı oldu.

Donald Trump'ın ikinci dönem için seçilmesi küresel siyasette büyük bir değişimi işaret ederken Türkiye-ABD ekonomi ajandasını neler beklediği de merak ediliyor. Türkiye-ABD ekonomi ilişkilerinde ticaretten enerjiye, savunma sanayisinden yatırımlara kadar işbirliklerine odaklanılacak.

TÜRKİYE'NİN EKONOMİ STRATEJİSİ ABD İLE TİCARETTE NE GETİRECEK?

Bu dönemde Şimşek yönetiminde Türkiye, küresel finans topluluğundaki itibarını üst düzeye taşıyan, enflasyonu düşürmeye ve yatırımı yeniden çekmeye kararlı adımlarla ilerliyor. Bu amaçla Merkez Bankası faiz oranlarını yüzde 50'ye yükseltti ve Aralık 2024'e kadar orada tuttu. Ardından indirim patikasına giriş yapıldı.  Şimşek ise sıkı mali disiplin uygulamasını sürdürüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu yolda ilerlemeye kararlı hareket ediyor. Ülkenin devam eden sorunlarına rağmen çoğu ekonomist önümüzdeki yıllarda enflasyonun kontrol altına alınmasını ve ülkenin önemli bir endüstriyel güç haline gelmeye devam etmesini bekliyor. Bu nedenle politikadaki tersine dönüş, Türk ekonomisi için felaketi kararlılıkla önledi. 

Trump-Erdoğan alanındaki bazı stratejistler, Türkiye ve ABD'nin jeopolitik çıkarlarının çok güçlü bir şekilde örtüştüğünü ve bunun potansiyel olarak güçlü bir ortaklığa yol açabileceğini savunuyor. Türkiye muhtemelen Washington'ın İsrail'e yetki vermesine karşı çıkacak olsa da, Irak, Doğu Akdeniz ve ABD'nin dahil olduğu diğer bölgelerde daha fazla kontrol için müzakere edebilir. 

TÜRKİYE KENDİ SAVUNMA YETENEKLERİNİ GÜÇLENDİRDİ

Öte yandan Türkiye'nin savunma sanayisinin güçlenmesi ve bölgesel nüfuzunun artması, yeni ABD yönetiminin yenilenen bir ittifak arayışına girmesi için bir sinyal oldu. 

Biden yönetiminin görev süresi boyunca yaşanan kaos ve çalkantı boyunca Türkiye, bölge içinde bir istikrar bölgesi oluşturmaya odaklandı. Bunu yaparken, çatışma çözümüne kendini adamış bir sorun çözücü aktör olarak başarıyla konumlandırdı. Türkiye bunu, Rusya-Ukrayna savaşındaki tarafsız rolü ve arabuluculuk çabalarıyla ve İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırıları sırasında diplomatik girişimleriyle gösterdi. Bu bağlamda Türkiye, önemli küresel etkiye sahip güçlü bir bölgesel güç olarak durmaya devam ediyor. 

Türkiye'nin savunma sanayisi son yıllarda birçok sektörde önemli ilerlemeler gösterdi. Bu ilerleme, NATO müttefikleri arasındaki yaptırımların bir cezalandırma veya kınama aracı olarak kullanılmasının Türkiye'nin durumunda artık etkili olmadığını gösterdi. Özellikle Türkiye, uluslararası savunma pazarında güçlü bir varlık oluşturarak insansız hava araçları (İHA) ve silahlı insansız hava araçları (SİHA) üretimini genişletti.

Bu da, Türkiye'yi ABD için paylaşılan güvenlik hedeflerine ve bölgesel istikrara ulaşmada iyi bir ortak haline getirdi.

TÜRKİYE-ABD TİCARET HACMİ 

Türkiye-ABD ticaret hacmi 2020'deki 21,7 milyar dolarlık seviyesinden 2021'de 27,8 milyar dolara, 2022'de 32,1 milyar dolara kadar yükseldi. 2023'te ise tutar 30,7 milyar dolar oldu. İki ülke arasındaki ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkarılması yönünde ortak hedef bulunuyor. 

ABD'DEN YENİ YATIRIMCILARA KAPI AÇILABİLİR

Trump'ın yeni döneminde Türkiye-ABD ekonomi ajandasında öne çıkacak başlıklardan biri de karşılıklı yatırımlar olacak. Türkiye'de ABD sermayesine sahip 2 binden fazla şirket bulunuyor. Ticarette olduğu gibi karşılıklı yatırımlarda da artış trendi dikkati çekiyor.

Bu süreçte ulaşım iletişim imkanlarının da artması bekleniyor. Türk Hava Yolları, ABD'deki uçuş noktası sayısını bahar aylarıyla birlikte 14'ten 15'e çıkarmaya hazırlanıyor. Türkiye'nin FATF'ın "Gri Liste"sinden çıkması, CDS puanlarındaki düşüşün ve sağlanan desteklerin ABD'den yeni yatırımcılara kapı açması bekleniyor.

GÜMRÜK KARARLARI TÜRKİYE'Yİ NASIL ETKİLEYECEK?

ABD'nin yeni Başkanı, görevi devralır almaz Oval Ofis'teki konuşmasında, Kanada ve Meksika'dan ithal edilen ürünlere yönelik yüzde 25'lik gümrük tarifesi uygulamasına 1 Şubat'ta başlamayı düşündüklerini ifade etmişti.

Türkiye özelinde uygulanan gümrük vergilerine ilişkin de Ticaret Bakanı Ömer Bolat geçen ay, "Özellikle ticaret alanında, başta tekstil sektöründeki gümrük vergilerinin düşürülmesi, çelik sektöründeki kısıtlama tedbirlerinin kaldırılması gibi ticarette beklentilerimiz var." değerlendirmesinde bulunmuştu.

Ayrıca, Türkiye ve ABD arasında enerji ve maden alanında ikili işbirliğinin artırılması amacıyla çeşitli çalışmaların yapılması bekleniyor. Geçen yıl iki ülke arasında başlatılan Enerji ve İklim Diyaloğu mekanizmasıyla enerji dönüşümü ve iklim değişikliği alanında işbirliğinin geliştirilmesi amaçlanıyor.

UZAY VE TEKNOLOJİDE İŞBİRLİĞİ

Türkiye ile ABD firmaları arasında uzaydan teknolojiye kadar çeşitli alanlarda işbirlikleri bulunuyor. Trump'ın yeni döneminde bu alanlarda da ilerlemeler kaydedilmesi öngörülüyor. Türkiye, ilk insanlı uzay yolculuklarını geçen yıl ABD'den gerçekleştirirken TÜRKSAT 6A'yı da bu ülkeden uzaya göndermişti. Milli Uzay Programı doğrultusunda atılacak yeni adımlarda ABD ile temas trafiğinin yoğunlaşması bekleniyor.