Yerin altında 350 milyar dolar yatıyor! Ne doğal gaz ne de petrol...
Doğal gaz ve petrol keşiflerinden sonra Türkiye bir müjde daha geldi. İki bölgemizde tespit edilen ve piyasa değeri 350 milyar dolar olan kaya rezervin yüzeye taşınması için kollar sıvandı.
Son yıllarda birbiri ardına doğal gaz ve petrol keşifleriyle yüzü gülen Türkiye şimdi de "kaya gazı" heyecanı yaşıyor. SETA Vakfı'nın “Kaya Gazının Küresel Enerji Piyasalarındaki Yeri ve Türkiye’deki Geleceği” Raporu’na göre, özellikle Trakya ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yoğun kaya gazı rezervleri bulunuyor.
Bu iki bölgede teknik olarak çıkarılabilir yaklaşık 679 milyar metreküp kaya gazı ve 4,7 milyar varil kaya petrolü bulunduğu öngörülüyor. Söz konusu kaya gazı, yıllık yaklaşık 50 milyar metreküp gaz tüketen Türkiye’nin 14 yıllık gazının kayalardan karşılanabileceği anlamına geliyor.
CUMHURBAŞKANLIĞI YILLIK PROGRAMI'NA ALINDI
Özel bir şirket tarafından 10 yıl önce Diyarbakır’da ilk kaya gazı sondajı gerçekleştirilirken, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından ise bugüne kadar Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 5, Trakya Bölgesi’nde ise 10 kuyuda çalışma yürütüldü. Trakya’da altı kaya gazı kuyusu üretime alınırken, TPAO en son üç sene önce Diyarbakır’da bir kaya gazı sondaj kuyusu açtı.
Ancak son yıllarda Karadeniz ve Gabar’dan ardı ardına gelen müjdeler bu gaza yönelik çalışmaları ikinci plana itmişti. Şimdi ise yapılacak yeni çalışmalarla birlikte önümüzdeki dönemde bu gazın da ekonomiye kazandırılmasının planlandığı öğrenildi. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’na göre, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, 2024 yılında iki kuyuda kaya gazı sondaj faaliyeti yürütecek.
"TÜRKİYE GEREKLİ DONANIMA SAHİP"
4T Platformu (Temiz Çevre, Enerji, Tarım, Beslenme Platformu) Başkanı ve Yenilenebilir Enerji Uzmanı Ali Rıza Öner, kaya gazı çıkarma yöntemini şu sözlerle anlattı: Petrol ve doğal gaz, oluştuğu ana kayadan ayrılarak farklı kayaçlar içerisine yerleşirken, bu yer değişimi sırasında petrol veya doğal gazın bir bölümü ana kayada kalıyor. İşte ana kayayı terk etmeyen ve kayacın gözeneklerinde kalan doğal gazdan oluşan bu gaza ‘kaya gazı’ deniyor.
Bu gaz, ‘kayaç’ denilen formasyonların içinde sıkışmış olan doğal gazın ‘hidrolik çatlatma’ adı verilen işlemle kaya katmanlarının içinde kırılmalar üretilerek açığa çıkması ile sağlanıyor. Bu çatlatmalarda su basıncı kullanılıyor.
Kaya gazı, 4-5 bin metre derinlikteki kaya katmanlarının arasına sıkışmış gaz anlamına gelirken, Türkiye bugün sahip olduğu teknolojik donanımla bu gazı çıkarabilecek kabiliyette bir ülke. Gazın açığa çıkması için istenilen derinliğe inildikten sonra gaz, kaya katmanları içinde yatay kırılmalar yapılarak ve yüzeye katkı maddeli basınçlı su enjekte edilerek çıkarılabiliyor.
MALİYETİ BİRAZ DAHA YÜKSEK
Ali Rıza Öner, Türkiye’nin son yıllarda alternatif enerji kaynaklarını devreye alarak enerji üretimini çeşitlendirdiğini belirterek “Kaya gazı sondajı, klasik petrol ve doğal gaz aramaya göre daha kolay ancak yüzde 50 daha maliyetli. Buna rağmen Türkiye gibi her yıl 100 milyar dolarını enerji ihtiyacı için yurtdışına veren bir ülke için bu yatırımlar, hem zorunluluk hem de yerlileşme için olmazsa olmazdır” dedi.
SETA raporuna göre, dünyanın çeşitli bölgelerinde teknik olarak değerlendirilebilir toplamda 249 trilyon metreküp kaya gazı bulunuyor. Bu bakımdan dünyada ilk sırayı yaklaşık 33 trilyon metreküp ile ABD alırken, Çin de 31,5 trilyon metreküple ikinci sırada bulunuyor.
