AYM'den 'zorunlu din dersi' kararı: İslam ibaresini sildirdi, davayı kazandı! Tazminat alacak
Eskişehir’de kızının din kültürü ve ahlak bilgisi dersinden muaf tutulması için dilekçe veren velinin başvurusu, dersten ‘yalnızca Hristiyan ve Museviler muaf olabilir’ denilerek reddedildi. Kimlikten İslam ibaresini kaldırtan veli, başvuru reddinin iptali için dava açtı. "Ebeveynlerin eğitim ve öğretimde dini ve felsefi inançlarına saygı gösterilmesini isteme hakkının ihlal edildiğine" oy çokluğuyla karar veren AYM, başvuruculara 20 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
Anayasa Mahkemesi (AYM) bir velinin, din dersinden muafiyet imkanı olmaması nedeniyle yaptığı başvuruda 'eğitim-öğretimde dini ve felsefi inançlarına saygı gösterilmesini isteme hakkı'nın ihlal edildiğine karar verdi.
Eskişehir'de bir kişi, Resmi Gazete'de yer alan Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu kararına göre, Ekim 2009'da Eskişehir Havacılar İlköğretim Okulu Müdürlüğüne 4. sınıf öğrencisi kızının din kültürü ve ahlak bilgisi dersinden muaf tutulması için başvuruda bulundu.
Başvurucunun talebi, Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim Genel Müdürlüğünün "T.C. uyruklu Hristiyanlık veya Musevilik dinlerine mensup öğrencilerin bu dinlerden birine mensup olduklarını belgelendirmeleri kaydıyla din dersine girmelerinin zorunlu olmadığı bildirilerek" ifadelerini içeren yazı tebliğ edilerek reddedildi.
KİMLİKTEN 'İSLAM' İBARESİ KALDIRILDI
Talebinin reddi üzerine başvurucu 16 Kasım 2009 tarihinde Nüfus Müdürlüğüne başvurarak kızının ve kendisinin nüfus cüzdanında yer alan din hanesindeki İslam ibaresini kaldırttı.
Başvurucu, 18 Kasım 2009 tarihli dilekçeyle Eskişehir 2. İdare Mahkemesine kızının din kültürü ve ahlak bilgisi dersinden muaf tutulması talebinin reddine yönelik işleme karşı, kızının nüfus cüzdanının din hanesindeki İslam ibaresinin kaldırıldığını da belirterek yürütmenin durdurulması talepli iptal davası açtı.
Davanın yetki yönünden reddine karar veren Eskişehir 2. İdare Mahkemesi, dava dosyasının ise yetkili mahkeme olan Ankara İdare Mahkemesine gönderilmesine hükmetti. 29 Nisan 2011'de "bu içeriği ile dersin zorunlu tutulmasında hukuka uyarlık bulunmadığı" gerekçesiyle Ankara 1. İdare Mahkemesi, dava konusu işlemin iptaline karar verdi.
DANIŞTAY KARARI BOZUNCA AYM'YE BAŞVURU
Danıştay 8. Dairenin 29 Kasım 2011 tarihli kararıyla Ankara 1. İdare Mahkemesinin kararı bozuldu. 23 Mayıs 2012'de bozma kararına karşı yapılan karar düzeltme başvurusu reddedildi. Temyiz üzerine karar, Danıştay 8. Dairesi tarafından 13 Kasım 2013'te onandı.
Temyiz kararının Danıştay’da onaylanmasının ardından başvurucular, 12 Eylül 2014'te Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yaptı.
20 BİN LİRA MANEVİ TAZMİNAT
Yüksek mahkeme başvuruyu değerlendirdi. Anayasanın 24. maddesinin dördüncü fıkrasında güvence altına alınan "ebeveynlerin eğitim ve öğretimde dini ve felsefi inançlarına saygı gösterilmesini isteme hakkının ihlal edildiğine" oy çokluğuyla karar veren AYM, başvuruculara 20 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
Ayrıca makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiayı AYM, başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna hükmetti.
"UYGUN ALTERNATİFLER SUNULMAMASI..."
Kararda, şu ifadelere yer verildi:
"Sonuç olarak 2018-2019 eğitim ve öğretim yılına kadar olan dönemdeki din kültürü ve ahlak bilgisi dersi müfredatı, içerik olarak dinler hakkında yansız ve tanıtıcı bilgiler vermek amacıyla zorunlu olması öngörülen din kültürü öğretimi kapsamında değil din kültürü öğretimini aşan, İslam dininin ve onun belirli bir yorumunun eğitim ve öğretimi kapsamında değerlendirilmiştir. Dolayısıyla anılan din kültürü ve ahlak bilgisi dersini kızına aldırmak istemeyen başvurucu için uygun alternatifler sunulmaması, başvurucunun ebeveynlerin eğitim ve öğretimde dini ve felsefi inançlarına saygı gösterilmesini isteme hakkını ihlal etmiştir.
''SEÇMELİ OLARAK OKUTULMASI AYKIRI DEĞİL''
Bununla birlikte ulaşılan bu sonuçtan okullarda Anayasa'nın 24. maddesi kapsamında İslam dininin eğitim ve öğretimini içeren dersler okutulmasının Anayasa'ya aykırı olduğu anlamının çıkarılamayacağı izahtan varestedir. Zira Anayasa Mahkemesi din eğitim ve öğretimi bağlamında kişilere 'seçenekler sunan, toplumu oluşturan bireylerin bu alandaki yaygın ve müşterek ihtiyaçlarının karşılanmasını kolaylaştıran tedbir ve uygulamaların, bu bağlamda 'Kur'an-ı Kerim' ve 'Hz. Peygamberimizin Hayatı' derslerinin ortaokul ve liselerde isteğe bağlı seçmeli ders olarak okutulmasının Anayasa'ya aykırı görülemeyeceğini belirtmiştir."
Karara karşı oy kullanan üye görüşünde, "din dersi zorunluluğunun din ve vicdan hürriyetini ihlal eden bir yönünün bulunmadığı, din dersi içeriğinin yeterli bulunmadığı takdirde öğrenci ya da velinin istediği dinin eğitimini veya öğretimini talep edebilecektir. Bunun devlet tarafından yerine getirilmesi de dini veya felsefi inançlara saygı gösterilmesinin gereğidir." ifadesine yer verildi.
