İşte 10 soruda işçilere PCR testi zorunluluğu!

Koronavirüsle mücadele kapsamında işçilere PCR testi zorunluluğu getirildi ve hem işveren hem de işçiler 6 Eylül itibariyle yeni bir döneme geçti.  Genelge Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından geçtiğimiz hafta yayınlandı. Ancak hem işveren hem de işçilerin kafasında pek çok soru işareti belirdi. Yasalara göre iş güvenliği ve sağlığı ile ilgili tedbirleri almak işvereninin sorumluluğunda. Diğer taraftan aşının kişinin isteğine bağlı olması ve PCR testinin de işverenin isteğine bağlı olması yasal haklar konusunda kafaları karıştırıyor. İşte 10 soruda işçilere PCR testi zorunluluğu!

PCR TESTİ ZORUNLU MU?

İşveren, aşı olmayan ve aşıları tamamlanmayan çalışanlardan haftada 1 kez olmak kaydıyla PCR testi isteyebilecek. 6 Eylül’de başlayan uygulama tamamen işverenin inisiyatifinde bulunuyor. Genelgede bu durum ‘zorunlu olarak haftada bir kez PCR testi yaptırmaları işyeri, işveren tarafından istenebilecek’ şeklinde ifade ediliyor. Buna göre isteyen işveren PCR testi talep edecek istemeyen talep etmeyecek.  Ancak İş Kanunu işçileri korumak ve güvenliğini sağlamak yükümlülüğünü işverene veriyor. PCR testi de işverenin iş sağlığını ve iş güvenliğini koruma önlemleri arasında yer alıyor. 

İŞÇİ PCR TESTİ YAPTIRMAK ZORUNDA MI?

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasasına göre işveren işçiden yazılı olarak PCR testi yaptırmasını istemişse işçi bu testi yaptırmak zorunda bulunuyor. İşçinin PCR testi yaptırmak istememesi durumunda ise hukuki bir durum ortaya çıkıyor. 

İŞVEREN NASIL BİR YOL İZLEYECEK? 

Öncelikle işçiler işveren tarafından koronavirüs hakkında, aşılanmadıkları veya aşılarının tamamlamadıkları durumda, işyerinde karşılaşabilecekleri risk ve tedbirler konusunda yazılı olarak bilgilendirilecek. İşveren işçinin aşı olup olmadığını veya aşılarını tamamlayıp tamamlamadığını çalışandan talep edebilecek. İşçilerden PCR testi talebi yazılı bir şekilde istenecek. PCR testi sonuçları gerekli işlemler yapılmak üzere işyerinde kayıt altında tutulacak. 

COVİD-19 GEÇİREN TEST YAPTIRACAK MI? 

Kovid-19 hastalığı sonrası bağışıklık kabul edilen süre içerisinde bulunan çalışanlardan bu süre içinde test istenmeyecek. 

PCR TESTİ OLMAMAK İÇİN KAÇ DOZ AŞI GEREKLİ?

Tek doz aşı olsa da işveren PCR testi isteyecek. Aşılanma sürecinin tamamlanması için kişinin iki doz Biontec veya Sinovac olması gerekiyor. Bazı kişiler için Sİnovac aşısında 3. doz da gerekebilir. 

TESTLER NEREDE YAPTIRILACAK? 

PCR testleri devlet hastanelerinde ve test yapan tüm sağlık kurumlarında yaptırılabilecek. Test işlemi işyerlerinin kendi bünyesinde de yapılabiliyor.

PCR TESTİ ÜCRETLİ Mİ? 

Devlet hastanelerinde yapılması durumunda testler ücretsiz. İşveren alınacak tedbirlerin ve kurumu içerisinde yaptırdığı PCR testinin maliyetini çalışandan alamayacak. Özel hastanelerde testler ücretli, ancak işçinin geçerli bir nedenden dolayı PCR testini özel hastanede yaptırması durumunda ücreti işveren ödeyebilir. 

PCR TESTİ İÇİN HASTANEYE GİDEN İŞVERENİN ÜCRETİ KESİLİR Mİ? 

İşveren iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini işçiye yükleyemez. PCR testi yapılan süre boyunca işçiden ücret kesintisi yapılamaz. 

TEST YAPTIRMAYAN İŞÇİ İŞTEN ÇIKARILIR MI?

Bu kararı elbette yargı verecek ancak bugüne kadar bu konuda verilmiş emsal bir karar bulunmuyor. Avukat Cüneyd Altıparmak’a göre PCR tersi zorunluluğu en azından “Aşı olamayan işçi işveren tarafından işten çıkarılır mı?” sorusunu ortadan kaldırmış durumda. Aşı yaptırmadığı gerekçesiyle işten çıkarılmak istenen işçi, işverene “PCR testi isteyebilirsiniz” şeklinden bir yanıt verebilir. 
PCR testi yaptırmayan işçinin işten çıkarılıp çıkarılamayacağına ilişkin farklı  görüşler öne çıkıyor.

Bunlardan birincisi işçiden test istemek işvereninin isteğine bağlı olduğundan işçiyi işten çıkaramaz. Yani ortada tıpkı aşı gibi yasal bir zorunluluk yok.  

İkinci görüş ise İş Kanununa göre “iş güvenliğine uymayan işçi işten çıkarılabilir” diyor. Buna bağlı olarak iş güvenliğini tehlikeye atan işçi işten çıkarılabilir. işçinin bu testi zorunlu olarak yaptırması gerektiğinden hem aşı olmayan hem de test yaptırmayan işçinin iş sözleşmesi işverence feshedilebilir. 

Diğer bir sonuç ise iş hukuku açısından işçinin diğer çalışanlara veya müşterilere olası bir hastalık bulaştırması durumunda ortaya çıkıyor.  Bu durumda içinin virüs bulaştırma riski bulunuyorsa işverenin "geçerli fesih" yapabiliyor. Geçerli fesihte işveren işçinin ihbar ve kıdem tazminatını ödüyor. 

ÇALIŞANLAR İŞİ BIRAKABİLİR Mİ?

Çalışanların da işveren gibi çeşitli hakları bulunuyor. Sağlıklarını tehlikeye düşürecek bir durum söz konusu ise, bu durum düzeltilene kadar işten kaçınma hakkı bulunuyor. Görüştüğü ya da birlikte iş yaptığı çalışanlarda hastalık söz konusuysa işçinin haklı fesih hakkı bulunuyor.