Tarihe geçen takas operasyonu! MİT öne çıkan isimleri tek tek açıkladı

Milli İstihbarat Teşkilatı, son yılların en büyük takas operasyonuna imza attı. 7 ülkeden 26 esirin değişimi yapıldı. Operasyonu, sadece karşılıklı değişimi yapılan kişi sayısının fazlalığı değil, içinde yer alan isimlerin önemi açısından da büyük yankı uyandırdı.

ESENBOĞA'DA TARİHİ GÜN

1 Ağustos sabahının ilk saatlerinde MİT​, takasın yapılacağı Ankara Esenboğa Havalimanı’nda gerekli güvenlik önlemlerini aldı. Esenboğa Havalimanı, hayatın olağan akışını bozmayacak şekilde operasyon için hazır hale getirildi. Operasyon boyunca takası yapılacak 26 kişinin güvenliği ön planda tutuldu.

AYNI ANDA YEDİ UÇAK

Takas operasyonu saat 16.05’te Slovenya’dan gelen ilk uçağın tekerinin piste değmesi ile başladı. Planın herhangi bir sebeple bozulmaması için sürecin tamamını MİT yönetti. Önce Rusya’nın teslim alacağı 10 kişi uçaklardan indirildi.

Ardından Rusya​ tarafı teslim edeceği 16 kişinin uçaktan intikalini sağladı. MİT’in gözetiminde tarafların “karşılıklı teyit” işlemlerinin tamamlanması ve sağlık kontrollerinin yapılmasının ardından 10 kişi Moskova’ya dönecek Rus uçağına, 3 kişi Washington’a dönecek ABD uçağına, 13 kişi de Almanya uçağına aktarıldı. Üç uçağın havalanmasıyla tarihe geçen takas operasyonu da başarılı bir şekilde sona erdi.

RUSYA'DA MUHABİRLİK YAPIYORDU, 2023'TE TUTUKLANDI

Takası yapılan her isimlerden biri olan ve dünya kamuoyunda adı sıkça duyulan Wall Street Journal muhabiri Evan Gershkovich, Rusya'da muhabirlik yaparken Mart 2023'te casusluk suçundan tutuklandı.

Rus savcılığı Evan Gershkovich'i, “Sverdlovsk bölgesinde askeri teçhizat üretimi ve onarımı yapan bir savunma şirketinin faaliyetleri hakkında gizli bilgi toplamak” gerekçesi ile suçladı. Gershkovich, Rusya tarihinde casusluk suçlaması ile tutuklanan ilk yabancı medya çalışanı oldu. Takas görüşmelerinin yapıldığı dönemde Rusya tarafından 19 yıl hapse mahkum edildi.

ABD DENİZ PİYADE KOLORDUSU'NDA 8 YIL GÖREV YAPMIŞ

Rusya'da tutuklu olan ve takas operasyonunda ABD'ye teslim edilen bir diğer isim eski bir deniz piyadesi olan Paul Whelan. ABD Deniz Piyade Kolordusu'nda 8 yıl görev yapmış olan Paul Whelan, 2018 yılında “casusluk” suçlaması ile Moskova'da tutuklandı. 2022 yılında Whelan'ın yasadışı silah ticareti ve terör finansmanlığı suçundan 10 yıldır ABD'de hapis yatan Viktor Bout ile takas edilmesi gündeme geldi ancak Paul Whelan'ın adı takas listesinde yer almadı. Bu olay Bıden hükümetinin kamuoyunda büyük tepki toplamasına neden oldu.

ABD VE RUS VATANDAŞI KURMASHEVA ABD'YE İADESİ YAPILAN BİR DİĞER GAZETECİ OLDU

ABD ve Rusya vatandaşlığı olan Alsu Kurmasheva da ABD'ye iadesi yapılan bir diğer gazeteci oldu. Alsu Kurmasheva, Mayıs 2023'te ailevi sebeplerden dolayı gittiği Rusya'dan Çekya'ya dönmeye çalışırken havaalanında gözaltına alındı. “Yabancı çalışan olup devlete bildirmeme” ve “dezenformasyon” suçlarından hüküm giydi.

İDAM CEZASINDAN KURTULDU

Kızıl Haç bünyesinde çalışan Rico Krieger, Rusya-Ukrayna savaşı sırasında Belarus'ta gözaltına alındı. Rico Krieger, Belarus'a turist olarak gittiğini iddia etti ancak Rusya'ya göre bu ajanlık için bir kılıftı. Rico Krieger, Rusya'ya göre Ukrayna güvenlik servislerinde yer aldı. Altı ayrı suçlama ile mahkum edilen Rico Krieger, 24 Haziran 2024'te “terör ve paralı askerlik” suçlamaları ile Belarus'ta idam cezasına çarptırıldı.

Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, Rico Krieger afetti. Krieger, affedildikten 2 gün sonra Türkiye'de gerçekleştirilen takas operasyonu ile Almanya'ya döndü.

NAVALNY'NİN YAKIN MÜTTEFİKİ İADE EDİLDİ

Tarihi takas sırasında Almanya'ya dönen bir diğer önemli isim de İlya Yashin'di. Rus vatandaşı olan Yashin, Krasnoselsky Belediye Başkanlığı yaptı. Rus muhalif lider Aleksey Navalny'nin yakın müttefiki olan ve muhalif çizgide siyaset yapan Yashin, Rus ordusu hakkında “yanlış bilgi” yaydığı gerekçesi ile Aralık 2022'de mahkum edildi.

PUTİN'E MUHALİF KARA-MURZA ALMANYA'YA DÖNDÜ

Rusya Devlet Başkanı Putin'in en büyük muhaliflerinden olan Vladimir Kara-Murza da Türkiye'deki takas operasyonunda Almanya'ya dönen önemli isimlerden biri oldu. 25 yıl hapse mahkum edilen Vladimir Kara-Murza, Nisan 2022'de Rus ordusu hakkında “yanlış bilgi” yayma, “istenmeyen bir örgütle” işbirliği yapma ve devlete ihanet suçlamalarıyla tutuklandı. İki kez zehirlenen ve ölümden dönen Vladimir Kara-Murza'ya verilen ceza uluslararası kamuoyunda sıkça kınandı. Vladimir Kara-Murza, hapishanede olduğu dönemde Washington Post için yazılar da kaleme aldı.

DİZİLERE KONU OLAN BİR HİKAYE DE GERÇEK OLDU

Yapılan takas operasyonunda dizilere konu olan bir hikaye de gerçek oldu. Tarihi takasta iki çocuklu Rusya Dış İstihbarat Servisi'ne çalışan karı-koca da yer aldı. SVR çalışanı Artem Dultsev ve Anna Dultseva Slovenya'da sahte Arjantin pasaportu ile yakalandı. Maria Rosa Mayer Munoz takma ismini kullanan Anna Dultseva, Slovenya'da bir sanat galerisi sahibi gibi davranıyordu. İki çocukları ile birlikte Slovenya'dan getirilen aile takas operasyonu ile Rus yetkililere teslim edildi.

RUS İSTİHBARAT ÇALIŞANI RUSYA'YA DÖNDÜ

Rusya için önemli bir isim olan Vadim Krasikov, takas operasyonunda Almanya'dan getirilen tek isim oldu. Vadim Krasikov, Rusya Devlet Başkanı Putin'in terörist olarak adlandırdığı Çeçen muhalif savaşçı Zelimkhan Khangoshvili öldürmek için FSB tarafından özel eğitim alarak, Berlin'e gönderildi. Vadim Krasikov, 2019'da Khangoshvili'yi Almanya'da öldürme suçundan ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Yakalandığı ilk dönemde Rusya ile bağlantısı reddedilen Vadim KRASİKOV için PUTİN daha sonra “vatansever” ifadelerini kullandı. Vadim Krasikov'un, ölmeden önce muhalif siyasetçi Aleksey Navalny ile takası da gündeme gelmişti.