TBMM İnsan Hakları Komisyonunun yetkileri güçlendiriliyor

TBMM İnsan Hakları Komisyonu'nu, Türkiye'nin insan hakları uygulamalarının mevzuata ve uluslararası andlaşmalara uygunluğunu denetleme yetkisine sahip olacak. TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı ve AK Parti Sakarya Milletvekili Ayhan Sefer Üstün ve partili arkadaşları tarafından TBMM Başkanlığı'na sunulan İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Kanununda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne göre, komisyonun adı İnsan Hakları Komisyonu olarak değişecek.

Komisyonun yetki ve görevlerini güçlendiren teklife göre Komisyon siyasi parti gruplarının yüzde oranlarına göre, bir başkan, iki başkanvekili, bir sözcü ve bir katipten oluşan Başkanlık Divanı seçecek.

Teklif komisyonun görevlerinde değişiklikler öngörüyor. Buna göre komisyon, Anayasa ve diğer milli mevzuatın; Türkiye'nin insan hakları alanında taraf olduğu uluslararası andlaşmalara ve bu andlaşmalar uyarınca kurulmuş insan hakları organlarının tavsiye ve kararlarına uyumunun sağlanmasına yönelik yapılması gereken değişiklikleri tespit etmek ve bu amaçla önerilerde bulunmakla görevli olacak.

Türkiye'nin insan hakları uygulamalarının; taraf olunan uluslararası andlaşmalar, bu andlaşmalar uyarınca kurulmuş insan hakları organlarının tavsiye ve kararları ile söz konusu anlaşmalarla uyumlu olan Anayasa ve diğer milli mevzuat hükümlerine uygunluğunu incelemek ve bu amaçla, çalışmalar, araştırmalar ve denetimler yapmak, tespit ve önerilerde bulunmak da komisyonun görevleri arasında olacak.

Mevcut düzenlemede komisyonun denetim yetkisi bulunmuyor, araştırma ve çalışma yaptığı konularda çözüm öneriyor.

Komisyon, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi konusunda etkinlikler de yapacak.

Komisyon, görevleriyle ilgili olarak, tüm kamu kurum ve kuruluşlarından, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından, mahalli idarelerden, muhtarlıklardan, üniversitelerden, kamu iktisadi teşebbüslerinden, özel kuruluşlardan ve gerçek kişilerden her türlü bilgi ve belgeyi alma, buralarda inceleme ve denetimler yapma ve ilgililerden bilgi alma yetkisine sahip olacak. Mevcut düzenlemede kurumun gerçek kişilerden bilgi ve belge alma yetkisi bulunmuyor.

Komisyonun bu talepleri gecikmeksizin yerine getirilecek. Komisyonun bilgi, belge ve çağrı talebini haklı bir nedene dayanmaksızın yerine getirmeyenler hakkında Komisyon Başkanının talebi üzerine ilgili merci soruşturma açacak.

Komisyon, sınırlarını belli etmek kaydıyla Komisyon Başkanlık Divanına yetki devrinde bulunabilecek.

Komisyon raporları, içerdiği tespit ve öneriler hakkında gereğinin yapılması için Başbakanlık, ilgili bakanlıklar ve diğer kurum ve kuruluşlara gönderilecek.

Rapordaki tespit ve öneriler hakkında kurumlarca gecikmeksizin değerlendirme süreci başlatılacak. Bu süreç sonunda komisyonun tespit ve önerilerine ilişkin değerlendirme raporu, varsa yapılan veya yapılacak uygulama ve mevzuat değişiklikleriyle birlikte, en geç 90 gün içinde hazırlanarak, komisyona bildirilecek. Bu raporun komisyona bildirilmesinden sonra yapılan veya yapılması plan dahiline alınan uygulama ve mevzuat değişiklikleri de komisyona bildirilecek.

Komisyon, gerekli görmesi halinde, inceleme ve denetim konusunun sorumluları hakkında genel hükümlere göre soruşturma veya işlem yapılabilmesi için ilgili merciden talepte bulunabilecek.

Komisyona intikal eden başvurular da komisyonun inceleme alanına girecek. Komisyon görev alanına giren konularda kendiliğinden inceleme başlatabilecek.