Ukrayna'nın talebine Çavuşoğlu'ndan kritik cevap: Türkiye Rusya’ya Boğazlar’ı kapatacak mı?
Ukrayna’nın Rusya saldırısının ardından Türkiye’den Boğazlar’ı Rusya’ya kapatma talebiyle ilgili Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’ndan kritik bir açıklama geldi. “Biz savaşın tarafı değiliz” diyen Çavuşoğlu, Montrö'ye göre Rusya'nın 'kıyıdaş hakkı' olduğunu belirterek savaş durumunda bile Rusların Boğazlardan geçebileceğini söyledi
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasının ardından Boğazlar’ın önemi bir kez daha ortaya çıktı. Ukrayna Türkiye’den Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin 19. maddesinin uygulanarak Türkiye’den Boğazlar’ın Rus savaş gemilerine kapatılmasını talep etti. Rusya ile Ukrayna arasında savaş sürerken Dışişleri Bakanı Mevlût Çavuşoğlu, Boğazlar’ın durumuyla ilgili kritik bir açıklama yaptı. "Biz savaşın tarafı değiliz" diyen Bakan Çavuşoğlu savaş durumunda bile Rusların Boğazlardan geçebileceğini söyledi.
Resmi temaslar kapsamında Kazakistan’ın başkenti Nur Sultan’da bulunan Dışişleri Bakanı Mevlût Çavuşoğlu, Ukrayna krizini değerlendirdi. Rusya’nın ilhakına karşı olduklarını ve bölgede savaş istemediklerini söyleyen Bakan Çavuşoğlu, “Türkiye’nin başından beri bu konudaki tutumu net. Biz her ikisiyle de iyi ilişkileri olan bir devlet olarak tansiyonun düşmesi için elimizden gelen sağduyulu çabayı gösterdik. Bir ilhaka ya da savaşa karşıyız, tanımaya karşıyız. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü destekliyoruz. Biz savaşın tarafı değiliz. Herhangi bir çatışmanın içinde olacak bir ülke değiliz. Dengeli ama hakkaniyetten yana uluslararası hukuktan yana ilkesel tutumumuzu sürdürmeye devam edeceğiz. Bu askerî harekatın bir an önce bitmesi için elimizden gelen çabayı göstereceğiz” dedi.
Türkiye gazetesinden M. Aybike Sinan’ın haberine göre, Bakan Çavuşoğlu, Ukrayna’nın Türkiye’den Boğazların kapatılması talebini ve herkesin merak ettiği konuları özetle şöyle değerlendirdi:
ÇATIŞMANIN ADI KONMALI
Ukrayna’nın Türkiye’den Boğazların kapatılması talebi
Ukrayna resmî bir talepte bulundu. Montrö Antlaşması’nın maddeleri gayet açık ve net. Bugüne kadar Türkiye Montrö Antlaşması’nı tereddütsüz her seferinde uygulamıştır. Yani Türkiye’nin taraf olmadığı bir savaşta, savaşın tarafı olan ülkelerle ilgili alınabilecek tedbirleri var. Boğazlardan savaş gemilerinin geçişini Türkiye durdurabilir. Ama Montrö Sözleşmesi’nde ayrıca bir şey var. Burada savaşın tarafı olan ülkelerin gemilerinin kendi üslerine dönme talebi olursa, o zaman ona izin verilmesi gerekiyor. Uzmanlarımız bir kere savaş hâli var mı onu çalışıyor. Ukrayna bunu ülkenin tamamını işgal yönünde bir askerî harekât olarak tanımlıyor. Savaş hâlini hukuken kabul edersek bu süreç başlayacak. İkincisi, savaş hâlini kabul edersek, Montrö bağlamında savaş gemilerinin geçişini yasaklayacağız. Ama yasaklasak da Rusların böyle bir hakkı var. Sözleşme yapılırken, Rusya kendisince madde koydurmuş. 19’uncu, 20’nci, 21’inci madde bunları düzenliyor. En sonunda diyor ki, kıyıdaş ülkenin gemisi kendi üssüne dönme talebiyle geçmek isterse buna izin verilir.
ELİMİZDE OLMAYAN ŞEYLER VAR
Rusya nerede durur?
Biz askerî harekâtın hemen durmasını istiyoruz. Dün bu amaçla Cumhurbaşkanı’mız, Putin ile bir görüşme yaptı. Geçtiğimiz günlerde (Rusya Dışişleri Bakanı ) Sergey Lavrov ile görüştük. (Ukrayna Dışişleri Bakanı ) Dmitro Kuleba ile de görüşmüştük. Onları Antalya’da bir araya getirebilir miyiz diye konuşmuştuk. Rusya ‘İkili konuları konuşmak için bir araya geliriz. Kuleba şimdi New York’ta. Biz yardımcısı Emine Hanım ile görüştük. Onlar, sekiz saat içinde Kiev’e gelebileceklerini söylüyorlar. Biz çabalarımızı sürdüreceğiz ama her şeyin bizim elimizde olmadığını da başından beri söylüyoruz.
YAPTIRIM ETKİLER
Batı’nın Rusya’ya yaptırımlarından Türkiye nasıl etkilenir?
“Her bir yaptırım, herkesi etkiler. Bu muhakkak. Yaptırımlar bazen bazı ülkeler için fırsatlar da ortaya çıkarır fakat biz prensip olarak yaptırımların sorunları çözmediğini eskiden beri söylüyoruz. Gözlemlediğimiz de bu. Rusya’ya yönelik yaptırımlara baktığımız zaman daha çok şahıslara yönelik olduğunu görüyoruz. Bazı ekonomik özellikle finansal yaptırımlar var. Sonuçta yaptırımların bizi ne kadar etkileyeceği yaptırımların ölçüsüne kapsamına bakar. Mesela doğalgazı, petrolü kapsayacak mı? Mutlaka sadece bizi değil, Avrupa’yı da etkiler. Turizmi de mutlaka etkiler. Bu sürecin ne kadar süreceğine bağlı.
KAPIMIZ AÇIK
Kırım Tatar Meclisi Türkiye’den sığınma isterse?
Bizim Kırım Tatarlarına kapımız her zaman açık. Kırım’ın illegal ilhakını tanımadığımızı her vesileyle söylediğimiz gibi bu süreçte de ülkemize gelen Kırım Tatarı kardeşlerimize de kucak açtık. Türk soylulara özel bir statü ile vatandaşlık veriyoruz. Kırım Tatarlarını da bu statüye dahil ettik. İlave gelmek isteyen olursa, biz her türlü yardımı yaparız.
ABD VE BATI’NIN TAVRI
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Ukrayna krizine ilişkin ABD ve Batı’nın tavrı ile ilgili ise “ABD’nin, diğer Batılıların başından beri konuştuğu şey yaptırımlar Herhangi bir asker göndermeyeceklerini zaten söylediler. Verdikleri silah, askerî ürünler ile ilgili içeriği nedir, ne değildir, o konuda bir şey söylemek istemem” diye konuştu.
