'Seçim İttifakı' Teklifi Anayasa Komisyonunda

Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin 9 maddesinin görüşmeleri, 11 saat süren çalışma sonunda tamamlandı.

Kabul edilen maddelere göre, aynı binada oturan seçmenler, hane bütünlüklerinin korunması ve aynı seçim bölgesinde kalmaları şartıyla farklı sandık bölgelerine kaydedilebilecek.

Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun'un "Yüksek Seçim Kurulunun görev ve yetkileri" başlıklı maddesine üç fıkra daha ilave ediliyor. Buna göre YSK'nin görev ve yetkileri arasına şunlar ekleniyor:

"- Seçim türüne göre sandık bölgesi seçmen sayısını belirlemek,

- Seçim güvenliği açısından gerekli görülmesi durumunda, vali veya il seçim kurulu başkanının oy verme gününden en geç bir ay önce talepte bulunması halinde, o yerdeki sandıkların en yakın seçim bölgelerine taşınmasına, sandık bölgelerinin birleştirilmesine, muhtarlık seçimleri hariç olmak üzere seçim bölgelerinin birleştirilmesi ile seçmen listelerinin karma şekilde düzenlenmesine ve bu hususların ilanına karar vermek,

- Hastalığı veya engeli sebebiyle yatağa bağımlı olan seçmenlerin, muhtarlık seçimleri hariç, oy kullanmalarını sağlamak için seyyar sandık kurulu kurulmasına, oy kullanılmasına, sayım ve döküm ile birleştirme işlemlerine ilişkin usul ve esasları belirlemek."

Sandık kurulu başkanının belirlenmesi

Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun'un "Sandık kurulu başkanının seçimi" başlıklı maddesinin başlığı, "Sandık kurulu başkanının belirlenmesi" olarak değiştiriliyor.

Bu maddede yapılan değişikliğe göre, ilçede görev yapan tüm kamu görevlilerinin listesi, mülki amir tarafından yerleşim yeri adresleri esas alınmak suretiyle ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilecek. İlçe seçim kurulu başkanı, bu kamu görevlileri arasından ihtiyaç duyulan sandık kurulu başkanı sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekmeyle tespit edecek ve bu kişiler arasından mani hali bulunmayanları sandık kurulu başkanı olarak belirleyecek.

Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde, kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık edecek.

İlçe seçim kurulu başkanı, sandık kurulunun kalan bir asıl ve bir yedek üyesini belirlemek için önce, sandık kurulu başkanı olarak belirlenmeyenler arasından, ihtiyaç duyulan sandık kurulu üye sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekmeyle tespit edecek. Bu kişilerden mani hali bulunmayanları sandık kurulu asıl ve yedek üyesi olarak belirleyecek.

Oy pusulaları aynı zarfa konulacak

Birlikte yapılan cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde, oy pusulaları aynı zarfa konulacak.

Seçimlerde kullanılacak kabinler, oy vermenin gizliliğini sağlayacak şekilde yaptırılacak. Kabinlerin ölçü ve standartları YSK tarafından belirlenecek.

Mahalli idare organları seçimlerinde oy pusulalarının aynı zarfa konulması ve birlikte yapılan cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerinde de oy pusulalarının aynı zarfa konulması öngörüldüğünden, oy sandıklarının kapağının üzerinde zarfların atılması için bulunan açıklığa ilişkin "Boyu 25, eni 1 santimetre ebatlarında" ibaresi kanundan çıkarılıyor. Bu açıklık, YSK tarafından tespit edilecek.

Zarfların ebatlarının da kanunda belirlenmesinden vazgeçiliyor, bu konuda da yetki YSK'de olacak.

Oy zarfları, ön yüzünün sol üst köşesinde "Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu" amblemi yer alacak şekilde Yüksek Seçim Kurulunca filigranlı kağıttan hazırlatılacak.

Teklifle, "Sandık çevresi"; "Oy sandığının konulduğu ve sandık kurulunun görev yaptığı oda, bölüm veya bu amaçla oluşturulan yer." olarak tanımlanıyor.

Kolluk güçlerini çağırma

Mevcut düzenlemeye göre, kolluk güçleri, sandık çevresine sadece sandık kurulu başkanı veya üyelerden birinin çağrısı üzerine gelebiliyorken, teklifte seçmenlerin ihbarı üzerine de kolluk güçlerinin sandık çevresine gelebilmeleri öngörülüyor.

Sandık çevresinde, cebir, şiddet veya tehdit kullanarak sandık başı düzenini bozmaya kalkışanlar, sandık kurulu başkanı veya üyelerinden biri tarafından yapılan çağrı ya da seçmenlerin ihbarı üzerine gelen kolluk güçlerince derhal sandık çevresinden uzaklaştırılacak ve gerekli yasal işlem yapılacak. Seçmenlerce ihbar, o yer kolluk güçlerine şahsen yapılacak.

Sandık çevresine gelen kolluk güçleri, başkanın talebine veya kurulun kararına uymak zorunda olacak; çağrı veya ihbar sebebi ortadan kalkınca sandık çevresinden ayrılacak.

Seçimin güvenliğini sağlamakla görevli kolluk güçleri hariç, özel güvenlik görevlileri ve belediye zabıtaları gibi görevliler de dahil olmak üzere resmi üniforma ve silah taşıyan kişiler, sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatına giremeyecek.

Sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında hiç kimse, başkalarının görebileceği şekilde bir siyasi parti veya adaya ait rozet, amblem veya benzeri işaretler ya da propaganda amaçlı yayınlar taşıyamayacak; yazılı, sözlü veya görüntülü propaganda yapamayacak. Bunlara uymayan kişiler kolluk güçleri tarafından uzaklaştırılacak.

İlçe seçim kurulu başkanı, sandık çevresinde, sandık başı iş ve işlemlerinin düzen içinde yürütülmesini ve sandığın konulduğu bina, yapı ve bunların müştemilatında güvenliği ve kanunda öngörülen yasaklara uyulmasını sağlayacak tedbirleri alacak; seçmenin ve bu yerlerde bulunma hakkına sahip diğer kişilerin buralara serbestçe girmesini engelleyen veya güçleştiren her türlü hareketi önleyecek. Bu kapsamda, ilçe seçim kurulu başkanınca verilen talimatlara sandık kurulları, mülki ve idari makamlar uymak zorunda olacak.

Üzerinde sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke veya çizik bulunsa dahi bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılamayan zarflar geçerli sayılacak.

Görüşmelerden 

Öte yandan, görüşmeler sırasında MHP Mersin Milletvekili Oktay Öztürk ile CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel arasında üslup konusunda tartışma yaşandı. 

Öztürk'ün, CHP'li bir milletvekilinin konuşması sırasında yerinden karşılık vermesi üzerine Özel, söz atarak partisinin milletvekillerine yönelik imalı sözler sarf edilmesini kabul etmelerinin mümkün olmadığını belirtti. Özel, MHP'nin bugün ittifak yaptığı AK Parti'ye yönelik geçmişteki sözlerini unuttuğunu da söyledi.

MHP'li Öztürk ise söz alarak, CHP'nin espri mahiyetindeki eleştirilere bile açık olmadığını kaydetti. Öztürk, "Biz söylediğimiz her sözün arkasındayız ama sizin anlayamadığınız, Türkiye'nin içinde bulunduğu durum. Kafanızı zorlasanız da anlamaya yüreğiniz yetmeyecek." dedi.

CHP Muğla Milletvekili Akın Üstündağ'ın, kendisine yönelik "Her kelimeniz rahatsız edici, biraz dikkatli konuşun." yönündeki sözlerine Öztürk, "Söylediklerimizin hepsinin arkasındayız. Senin yaşın bana düzgün konuş demeye yetmez." karşılığını verdi.

Üstündağ ve Öztürk arasındaki gerginliğin sürmesi üzerine Komisyon Başkanvekili ve AK Parti Aydın Milletvekili Abdurrahman Öz, "Arkadaşlar herkes bir adım geriye gitsin. Gündemimize dönelim lütfen." diyerek müdahale etti.

Teklifin görüşmeleri bugün saat 14.00'te 10. madde üzerinden devam edecek.