Salgınlara kökten çözüm: Evrensel aşı
Araştırmacılar sadece koronavirüse karşı değil SARS ve MERS gibi koronavirüslerin neden olduğu bütün ölümcül hastalıklara karşı koruyabilen evrensel bir aşı üzerinde çalışıyor. Hayvan deneyleri başarılı olan çalışmanın insan deneylerine başlandı. Evrensel aşının virüsün tüm varyantlarına karşı etkili olacağını belirten uzmanlar aşının gelecekteki olası tüm pandemileri engelleyebileceğini söyledi.
Kovid-19 yaklaşık 2 yıldır tüm dünyayı etkisi altına aldı. Çin’in Vuhan kentinden dünyaya yayılan ve yaklaşık 4 milyon insanın ölümüne neden olan koronavirüse karşı bilim insanları bir yıldan az sürede güvenli ve etkili aşılar geliştirdi. Araştırmacıların hedefinde şuan ise sadece Kovid-19’a karşı değil SARS ve MERS gibi koronavirüslerin neden olduğu bütün ölümcül hastalıklara karşı etkili olabilecek evrensel aşı geliştirmek var. Hayvan deneyleri başarıyla tamamlanan ve yaklaşık 29 milyar lira yatırım alan çalışmanın insan deneyleri başladı. Uzmanlar geliştirilecek aşının koronavirüsün tüm varyantlarına karşı etkili olacağını ve gelecekteki olası pandemileri engelleyebileceğini söyledi.
NTV'de yer alan habere göre Kovid-19 insanlığın karşılaştığı son virüs olmayacak. Günümüzdeki ve gelecekteki olası koronavirüs kaynaklı hastalıkları engellemek için virüsün ortak özellikleri üzerinden yola çıkan bilim insanları tek bir aşı geliştirmeye çalışıyor.
2003'te SARS ve daha sonra 2009'da MERS'in ardından 2019’da da Kovid-19'a neden olan virüs kısa sürede tüm dünyada sağlık krizini tetikleyen 3. koronavirüs olma özelliğini taşıyor. Bilim insanları insanlarla hayvanların temasından yayılan koronavirüslerin gelecekte başka hastalıklara da neden olacağını tahmin ediyor.
MUTASYONLARA KARŞI ETKİLİ OLACAK
Bulaşıcı hastalıklara karşı ortak aşılar geliştiren Salgın Hazırlık Yenilikleri Koalisyonu (CEPI) gelecekteki pandemi riskini azaltmak ve ortadan kaldırmak için 2021 yılının başlarında 2,5 milyar sterlin yaklaşık 25 milyar Türk lirası değerinde 5 yıllık bir plan başlattı. Söz konusu plan, ABD şirketi olan VBI Vaccines ile Güney Afrika ve Brezilya türleri de dahil koronavirüsün daha bulaşıcı ve ölümcül olan tüm varyantlarına karşı aşı geliştirmek için 24 milyon sterlinlik bir ortaklık içeriyor.
SARS, MERS ve Kovid-19 dahil olmak üzere çok çeşitli corona virüslere karşı koruma sağlayabilecek 'hepsi bir arada' aşılar üzerinde çalışan araştırmacılardan teklifler isteyen CEPI’ye İngiliz hükümeti 276 milyon sterlinlik fon sağladı.
KOVİD-19'UN TETİKLEDİĞİ ANTİKORLAR SARS VE MERS'İ NÖTRALİZE ETTİ
Tüm pandemileri engellemeyi amaçlayan evrensel aşı projesi 2020’nin başlarında başladı. Proje, SARS ve MERS’e neden olan virüsün başak proteinini koronavirüse yakalanan insanlardan alınan kan örneklerinin nötralize edebilen antikorlar içerdiğinin bulunmasıyla başladı.
AŞININ İNSAN DENEMELERİ BAŞLADI
Onlarca koronavirüse karşı koruma potansiyeli olan aşının ilk insan denemeleri 2021’in nisan ayına kadar başladı. SARS, MERS, Kovid-19 ve yarasa koronavirüsleri de dahil olmak üzere çeşitli koronavirüslere ve koronavirüsün tüm varyantlarına karşı söz konusu aşı farelerde yapılan deneylerde etkili olduğuna dair umut verici işaretler gösterdi.
EVRENSEL AŞI NASIL ÇALIŞIYOR?
Bilim insanı Kayvon Modjarrad, ABD’nin Maryland eyaletindeki Walter Reed Ordu Araştırma Enstitüsü'nde (WRAIR) sivri ferritin nano parçacığı (SpFN) içeren bir aşı geliştirdi. Modjarrad ve meslektaşları, ferritinden (kanda bulunan bir protein) elde ettikleri nano parçacıkları, koronavirüsün yüzeyinde başak proteinle birleştirdi.
Koronavirus aşılarının bu sayede başak proteinin bağışıklık sistemimize birçok açıdan tekrar tekrar sunulduğunu belirten Modjarrad ve meslektaşları, bu tekrarlamanın hem Çin’de çıkan koronavirüsün orijinal versiyonu ve varyantlarını hem de 2003 yılında SARS pandemisine neden olan SARS-CoV virüsünü hedefleyebilen 'geniş nötralize edici antikor tepkileri' üretmesine neden olduğunu söyledi.
Şu anda insanlarda test edilen evrensel aşıya MERS-CoV gibi diğer corona virüslerden ek başak proteinlerin eklenmesi planlanıyor.
