Mars'ta "örümcek" benzeri gizemli oluşumların sırrı çözüldü!
Mars'ta yalnızca güney kutup bölgesinde görülen "araneiform" adı verilen örümcek benzeri oluşumlar, uzun süredir bilim insanlarının kafasını karıştırıyordu. Bilim insanları, bu oluşumları laboratuvar ortamında yeniden oluşturarak nasıl meydana geldiklerini nihayet buldu.
Mars'ta, Güneş Sistemi'ndeki hiçbir şeye benzemeyen örümcekler var. Oker renkli kum tepeleri arasında, kraterlerle dolu izler boyunca uzun bacaklı gölgeler tozların üzerinden kayarak ilerliyormuş gibi görünüyor. Ancak bunlar, gerçek canlı örümcekler değil. Kızıl Gezegen'in uydu görüntülerinde görünen bu dallı budaklı şekiller, Mars'taki neredeyse her şey gibi tozdan oluşuyor.
MARS ÖRÜMCEKLERİ, ARANEİFORM OLARAK BİLİNİYOR
Bu oluşumlara "araneiform" adı veriliyor ve yalnızca Mars'ın güney kutup bölgesinde, bahar aylarında ortaya çıkan karanlık oyuk sistemleri olarak biliniyor. Her Mars yılı boyunca araneiformların nasıl ortaya çıktığı, uzun süredir bir sır olarak kalmıştı. Ancak bilim insanları, bu oluşumları laboratuvar ortamında yeniden oluşturarak, Mars'ın bu yabancı manzaralarını şekillendiren süreçlere dair yeni bilgiler elde etti.
NASA'nın Jet Propulsion Laboratuvarı'nda görev yapan gezegen bilimci Lauren Mc Keown "Örümcekler, kendi başlarına garip ve güzel jeolojik oluşumlar. Bu deneyler, nasıl oluştuklarına dair modellerimizi geliştirmemize yardımcı olacak." diye konuştu.
Dünya ve Mars'taki doğal olaylar arasında birçok fark var. Örneğin Mars'ta sıcaklıklar o kadar düşük seviyelere iniyor ki, karbondioksit buza dönüşüyor. Bu, dünyada doğal olarak meydana gelmeyen bir olay ve ancak özel koşullar altında üretilebiliyor, "kuru buz" olarak biliniyor.
MARS'TAKİ ÖRÜMCEKLER NASIL OLUŞUYOR?
Karbondioksitle ilgili ilginç bir şey; sıvı bir formunun olmaması ve donmuş halinin süblimleşerek doğrudan gaza dönüşmesi. Mc Keown ve meslektaşları, Mars örümceklerinin oluşumundan bunun sorumlu olabileceğini düşünüyor. Bu araneiformların açıklaması, jeofizikçi Hugh Kieffer'in 2006 ve 2007 yıllarında açıkladığı Kieffer modeli olarak biliniyor. Mars'ta soğuk kış aylarında atmosferdeki karbondioksit yere donarak düşüyor. Ardından bahar geldiğinde ve sıcaklıklar yükseldiğinde, bu karbondioksit buzu gaz formuna geri dönüyor.
Bu durum, bir buz tabakasının altından da gerçekleşebiliyor; altındaki koyu renkli Mars toprağı ısıyı emiyor. Bu da buharlaşan gazın, üstteki buz plakalarının altında sıkışmasına neden oluyor. Gazın kaçacak bir yeri olmadığında, basınç artıyor ve buz küçük bir patlamayla çatlıyor. Karbondioksit gazı bu çatlaklardan dışarı kaçarak koyu, tozlu materyalleri de beraberinde taşıyor. Buz tamamen atmosferde buharlaştıktan sonra, geride karanlık, örümcek benzeri bir iz kalıyor.
