"Sil Baştan" filmi gerçek oldu! İşte kötü anıları silmenin yöntemi
Bilim insanları, olumsuz anıları olumlu olanlarla değiştirmenin bir yolunu araştırıyor ve bu alanda önemli bir gelişme kaydettiler. Araştırmacılar, olumsuz görüntülerle ilişkilendirilen kelimelerin olumlu görüntülerle yeniden ilişkilendirilmesi yöntemiyle, kötü anıların zayıflatılabileceğini ortaya çıkardı.
Kötü anıları silmek, birçok farklı ruh sağlığı sorununu tedavi etmekte faydalı olabilir ve bilim insanları bunu başarmak için umut verici bir yöntem buldu: olumlu anıları yeniden etkinleştirerek olumsuz anıları zayıflatmak. Peki bu nasıl mümkün olacak?
Uluslararası bir araştırma ekibi, birkaç gün süren deneyde, 37 katılımcıdan rastgele kelimeleri olumsuz görüntülerle ilişkilendirmelerini istedi. Ardından bu ilişkilendirmelerin yarısını "yeniden programlamaya" ve kötü anılara "müdahale etmeye" çalıştılar. Araştırmacılar, "Bu prosedürün, olumsuz anıların hatırlanmasını zayıflattığını ve olumlu anıların istemsiz olarak ortaya çıkmasını artırdığını bulduk" dedi.
OLUMLU VE OLUMSUZ GÖRSELLERDEN FAYDALANDILAR
Çalışmada ekip, insan yaralanmaları veya tehlikeli hayvanlar gibi olumsuz olarak sınıflandırılan görüntüler ile sakin manzaralar ve gülen çocuklar gibi olumlu olarak sınıflandırılan görüntülerden oluşan tanınmış veri tabanlarını kullandı.
İlk akşam, gönüllülerin olumsuz görüntüleri çalışma için uydurulmuş anlamsız kelimelerle ilişkilendirmelerini sağlamak için hafıza eğitimi egzersizleri uygulandı. Ertesi gün, bu anıları pekiştirmek için bir uykudan sonra, araştırmacılar kelimelerin yarısını katılımcıların zihnindeki olumlu görüntülerle ilişkilendirmeye çalıştılar.
Uykunun ikinci gecesinde, hafıza depolaması için önemli olduğu bilinen hızlı olmayan göz hareketi (NREM) uyku fazı sırasında, söylenen anlamsız kelimelerin kayıtları dinletildi ve bu sırada beyin aktivitesi, elektroensefalografi kullanılarak izlendi. Duygusal hafıza işlemeyle bağlantılı olan beyindeki teta bandı aktivitesinin, sesli hafıza ipuçlarına yanıt olarak yükseldiği ve olumlu ipuçları kullanıldığında önemli ölçüde daha yüksek olduğu görüldü.
OLUMSUZ ANILARI BASTIRMAYI BAŞARDILAR
Araştırmacılar, ertesi gün ve birkaç gün sonra yaptıkları anketlerde, gönüllülerin olumlu anılarla karıştırılmış olumsuz anıları daha az hatırlayabildiklerini tespit etti. Bu kelimeler için olumlu anıların akıllarına gelme olasılığı olumsuz olanlardan daha yüksekti ve daha olumlu bir duygusal önyargı ile görülüyorlardı.
Araştırmacılar, "İnvaziv olmayan bir uyku müdahalesi bu nedenle tiksindirici hatırlama ve duygusal tepkileri değiştirebilir. Genel olarak, bulgularımız patolojik veya travmaya bağlı hatırlamanın tedavisi ile ilgili yeni bilgiler sunabilir" ifadelerini kullandı. Öte yandan bu araştırmanın henüz erken aşamalarda olduğu ve bunun kontrollü bir laboratuvar deneyinden öteye gitmediğini unutmamak gerekiyor.
Ekip, laboratuvar deneyindeki olumsuz görüntülerin, bir travmatik olay yaşamanın hafıza üzerindeki etkisiyle aynı ölçekte olmayacağını belirtiyor. Gerçek olayları silmek daha zor olabilir. Beynin anıları uyku sırasında kısa süreliğine tekrar oynatarak kaydettiği biliniyor ve bu sürecin iyi anıları güçlendirmek veya kötü olanları silmek için nasıl kontrol edilebileceği üzerine birçok çalışma yapıldı.
Ancak bellek türleri, beyin bölgeleri ve uyku fazları gibi pek çok değişken devrede olduğu için, bellek düzenleme sürecinin nasıl gerçekleşeceğini ve etkilerinin ne kadar kalıcı olabileceğini anlamak zaman alacak. "Olumsuz anıları olumlu olanlarla değiştirme süreci" de umut vaat eden yöntemlerden bir tanesi.
Çalışmanın detayları PNAS dergisinde yayımlandı.
