'Tarafgirlik' yapay zekaya sıçradı... Haniye paylaşımlarını engelleyen Meta'ya tepkiler çığ gibi!
Yapay zeka algoritmalarının siyasi konularda taraf tutmasıyla ilgili tartışmalar, Meta AI'ın Donald Trump'a suikast girişimi hakkında bilgi vermeyip Kamala Harris'in seçim kampanyası hakkında detaylı bilgi sunmasıyla alevlendi. Öte yandan Hamas lideri Haniye paylaşımlarını sansürleyen Meta'ya tepki yağıyor.
Günümüzde eğitim sektöründen iş dünyasına, otonom sistemlerden eğlence amaçlı organizasyonlara kadar pek çok alanda kullanılan yapay zeka sistemleri, büyük veri setleri ve karmaşık algoritmalar kullanılarak eğitiliyor.
Bu veri setleri, çeşitli kaynaklardan elde edilen ve çoğunlukla insan davranışlarını yansıtan bilgileri içermekte. Ancak bu süreçte kullanılan verilerin tarafsız olmaması, doğal olarak yapay zekanın da yanlı sonuçlar üretmesine neden olan etmenler arasında bulunuyor.
Yapay zeka araçları son dönemde metinden görsele birçok içeriğin oluşturulması sürecinde yoğun olarak kullanılmaya başlandı. Bu araçlar genel konularda verimli çalışsa da özellikle siyasi konularda yanlı sonuçlar verebiliyor. Bu yanlı tutum, söz konusu araçların algoritma yapısını oluşturan kurumların görüşlerinin bir sonucu olarak ortaya çıkabiliyor. Bunun yanı sıra yanlı verilerle eğitilen yapay zeka sistemleri de ırkçı ve ayrımcı tutum sergileyebiliyor.
Yaklaşan ABD başkanlık seçimleriyle birlikte bu konuya ilişkin yapay zekanın verdiği sonuçlar da tartışılmaya başlandı. Tesla, SpaceX ve X gibi şirketlerin sahibi Elon Musk'ın X'teki hesabından alıntıladığı paylaşıma göre, Facebook ve Instagram gibi öne çıkan sosyal medya platformlarının sahibi Meta'nın yapay zeka aracı Meta AI, Cumhuriyetçi Partiden başkanlık için yarışan eski ABD Başkanı Donald Trump'a yönelik suikast girişimiyle ilgili bilgi talebine cevap vermedi.
Suikaste ilişkin bilgi vermeyen yapay zeka aracı Meta AI, başkan adayı olması beklenen ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in seçim kampanyasına dair bilgi vermesi istenildiğinde ise detaylı bilgiler paylaştı. Bu durum, yapay zekanın yanlı olduğuyla ilgili tartışmaları tekrar gündeme getirdi.
GOOGLE'DAN ABD BAŞKAN ADAYI DONALD TRUMP'A AMBARGO
Sosyal medya kullanıcıları da birçok paylaşımla yapay zekanın yanlı davranışlarına örnekler veriyor. Bir X kullanıcısının paylaştığı ekran kaydına göre, Google'a "assassination attempt on (suikast girişimi)" yazıldığında, Google bu verileri "assassination attempt on truman", "assassination attempt on reagan" ve "assassination attempt on lenin" gibi pek çok isimle tamamlarken Trump'a önerilerde yer vermedi.
Sosyal medya platformlarındaki bazı içerikler de yapay zeka tabanlı sistemler kullanılarak sistemden kaldırılıyor. Örneğin, İran'ın başkenti Tahran'da suikasta uğrayan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye için Facebook ve Instagram'da yapılan paylaşımların birçoğu kullanım politikalarını ihlal ettiği gerekçesiyle kaldırıldı.
Heniyye'ye ilişkin paylaşımların kaldırılmasının ardından Facebook ve Instagram'ın sahibi olan Meta şirketi, "Meta sansürü (Meta Censorship)" etiketiyle X'te protesto edildi. Binlerce X kullanıcısı Meta'nın bu tutumunu eleştirdi.
Algoritmalar üzerinden uygulanan içerik engellemeleri yeni bir konu değil. Aralık 2022'de gazeteciler Matt Taibbi, Bari Weiss ve Lee Fang ile yazarlar Michael Shellenberger ve David Zweig aracılığıyla kamuoyuna açıklanan "Twitter Dosyaları" ile algoritmalar aracılığıyla uygulanan sansür dünyanın gündemine gelmişti.
FACEBOOK, FİLİSTİN İLE İLGİLİ İÇERİKLERİ ENGELLEDİ
Bu dosyalarda, Twitter'ın, ABD hükümetinin söylemleriyle çelişen bilgileri sansürleyerek, hükümetle aynı fikirde olmayan doktor ve uzmanları itibarsızlaştırarak Kovid-19 salgınına ilişkin tartışmalara müdahale ettiği ortaya çıktı.
Twitter'ın eski yönetiminin Kovid-19 salgınına yönelik içeriklere dair iç yazışmalarını paylaşan David Zweig, ABD yönetiminin sadece Twitter'a değil aynı zamanda Facebook, Google ve Microsoft'a da Kovid-19 salgınına ilişkin tartışmalar konusunda baskı uyguladığını yazdı. Zweig, Joe Biden yönetiminin Twitter ile yaptığı ilk toplantının konusunun Kovid-19, ana gündeminin ise aşı karşıtı hesaplara müdahale olduğunu kaydetti.
Facebook'ta Filistin hakkında içerik paylaşan hesap ve sayfaların, kullanım koşullarını ihlal ettiği gerekçesiyle kapatıldığı, Filistin'i savunan paylaşımların yapılmasının engellendiği de gündeme gelmişti. Yapay zeka araçlarından sosyal medya platformlarına kadar algoritmalar aracılığıyla uygulanan bu içerik sansürünün, platformların ifade özgürlüğü ilkesini gölgede bıraktığı değerlendiriliyor.
HANİYE PAYLAŞIMLARINI ENGELLEYEN META'YA TEPKİ YAĞIYOR
TRT Haber'in haberine göre, sosyal medya kullanıcıları, Haniye içeriklerini sansürleyen Meta'ya #MetaCensorship etiketi ile tepki gösteriyor.
Malezya, Başbakan Enver İbrahim'in Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ile görüşmesine dair paylaşımını kaldırdığı için Instagram'ın sahibi Meta'yı sert bir dille eleştirdi.
Malezya Başbakanlık Ofisi, X sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Instagram platformunun, İbrahim'in 14 Mayıs'taki Katar ziyareti esnasında Heniyye ile görüşmesine dair paylaşımını kaldırdığını belirtti.
Meta, "Yanlışlıkla kaldırıldı" şeklinde açıklama yaparak paylaşımı geri yükledi ancak binlerce kullanıcıya sistemli bir şekilde sansür uygulanmaya devam ediyor.
Uluslararası Medya Enformasyon Derneği (UMED), Bir kınama mesajı yayımlayarak, "Soykırıma ortak olan META, işgalci İsrail'in suikastlarını da perdelemeye çalışmaktadır. Bu sadece insan hakları ihlali değil vahşete destek çıkmaktır. Bu özgürlük değil, bu siyonizme hizmet etmektir. Bu özgürlüğe pranga vurma çabasıdır. Kınıyoruz." açıklamasını yaptı.
