Türk araştırmacılar engellilige yol açan hastalıkları 'süper bilgisayar' ile çözecek
İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi'ndeki araştırmacılar, genetik hastalıklar üzerinde çözüm arayışlarına yeni bir boyut kazandıracak bir çalışmaya imza attı..
Avrupa Yüksek Performanslı Hesaplama Ortaklık Girişimi (Euro HPC) kapsamında geliştirilen ve Türkiye'nin 2019'dan beri üyesi olduğu "MareNostrum5" süper bilgisayarını kullanan araştırmacılar, genetik hastalıklarla ilgili çözümler üretmeyi vaat ediyor.
MARENOSTRUM 5 SÜPER BİLGİSAYARI DÜNYADA 8. SIRADA
Dünya sıralamasında 8. sırada yer alan MareNostrum5, olağanüstü bilgi işlem kapasitesi ile dikkat çekiyor. Öyle ki bu süper bilgisayar, 380 bin dizüstü bilgisayarın toplam kapasitesine eşdeğer bir güce sahip. Bu sayede bir dizüstü bilgisayarın 46 yılda gerçekleştirebileceği işlemleri sadece bir saat içinde tamamlayabiliyor.
MareNostrum5, yapay zeka, iklim değişikliği, yenilenebilir enerji ve sağlık bilimleri başta olmak üzere pek çok konuda bilim insanlarına ve endüstriye hizmet ediyor.
İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi'nde laboratuvarı bulunan İzmir Katip Çelebi Üniversitesinin Biyofizik Ana Bilim Dalı'nda görevli Doktor Öğretim Üyesi Seyit Kale'nin öncülüğündeki araştırma ekibinde yer alan doktora öğrencisi Serhan Turunç ve araştırmacı Hatice Döşeme, genetik çalışmalarında kullanmak üzere MareNostrum5'e erişim hakkı kazanan ilk Türk araştırmacılar oldu.
Türk bilim insanları, 1 yıl boyunca sistemin muazzam işlem gücünden yararlanarak, nadir genetik hastalıklarla ilgili teşhis ve tedavi için daha etkili stratejiler geliştirmeyi amaçlıyor.
RAHMAN SENDROMUNUN GETİK ARAŞTIRMALARINI GELİŞTİRMEYE ODAKLI
Araştırmacılar, kazandıkları bilgi işlem süresiyle bu çalışmaları haritalamak ve yeni epigenetik mekanizmaları ortaya çıkarmak için kapsamlı analizler ve simülasyonlar gerçekleştirecek.
Serhan Turunç, MareNostrum5'e erişim hakkı kazanan çalışmanın, nadir hastalıklar arasında yer alan ve büyüme kusurlarına, zihinsel engelliliğe, otizm ile erken yaşlanmaya yol açan bir hastalık olan rahman sendromunun genetik araştırmalarını geliştirmeye odaklı olduğunu belirtti.
Yaklaşık 2 yıldır bu projede çalıştıklarını ve böyle bir sonuç elde ettikleri için mutlu olduklarını ifade eden Turunç, bilgisayar ortamında hesaplamalı yöntemler kullanarak biyolojik moleküllerin hücre içinde nasıl davrandığını tespit edebildiklerini belirterek, Araştırmamızda hastalığa sebep olan mutasyonu taşıyan protein ile mutasyonu olmayan proteinin birbirleriyle olan dinamiğini inceliyoruz. Bu çalışma sonucunda farklılıklardan doğan ilişkileri çeşitli deneylerle de yorumlayarak aslında genetik hastalıklar için moleküler seviyede tanı oluşturmaktayız ve bu sayede tedavi için terapötik yöntemlere yön vermiş oluyoruz" dedi.
"MOLEKÜLER BİR RESİM ORTAYA KOYUYORUZ"
"Bu çalışmamızın önemli unsuru kişiye özel bir yaklaşım olmasıdır" diyen Turunç, sözlerine şöyle devam etti:
"Günümüzde klinikte hasta semptomları incelenerek tanıya ulaşılmaya çalışılıyor fakat hastadaki mutasyonun moleküler seviyede incelenmesi hastalığı daha iyi sınıflandırabilme potansiyelindedir. Gelecekte hesaplama kaynaklarının gelişmesiyle bu yöntemlerle her hastaya özel bir moleküler seviyede tanı ve buna özel terapötik ilaçlar geliştirilebileceğini öngörüyoruz. Teknoloji bu noktaya doğru evrilecektir ve yaptığımız çalışma bunun öncülüğü niteliğindedir."
Seyit Kale de her hastalığın moleküler bir açıklamasının bulunduğunu ifade ederek, söz konusu çalışmanın bu anlamda çok önemli olduğunu söyledi.
Ekibindeki araştırmacılar başta olmak üzere kendilerine katkı sunan yetkililere teşekkür eden Kale, "Her defasında her hasta için deney mümkün değil ama her hasta için belki yerine göre simülasyon yapabilmemiz mümkün oluyor. Yani orada da bizim görevimiz başlıyor. Moleküler bir resim ortaya koyuyoruz." dedi.
Hatice Döşeme ise MareNostrum5 adlı "süper bilgisayar"ın geçen yılın sonlarında İspanya'nın Barselona kentinde açıldığını hatırlatarak, bu bilgisayara erişim hakkı kazandıkları için gururlu olduklarını anlattı.
